Wielka Rosja klęczy przed Trybunałem

1. W wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu jedna rzecz może się nie podobać. Trybunał nie orzekł w stosunku do Rosji naruszenia Konwencji o Ochronie Praw Człowieka w art. 2, stanowiącym o prawie do życia („Prawo każdego człowieka do życia jest chronione przez ustawę. Nikt nie może być umyślnie pozbawiony życia, wyjąwszy przypadki wykonania wyroku sądowego, skazującego za przestępstwo, za które ustawa przewiduje taką karę”). Teoretycznie zbrodni NKWD na polskich jeńcach dokonało dziesięć lat przed tym, jak samą konwencję napisano. Praktycznie, zbrodnia katyńska uzasadnia stosowanie konwencji wstecz, podobnie jak zbrodniarzy hitlerowskich sądzono w Norymberdze na podstawie przepisów o zbrodniach wojennych, utworzonych po 1945r.

Orzeczenie ETPCz jest jednak sporym sukcesem Polski. Po pierwsze, zbrodnia katyńska została uznana w świetle prawa europejskiego nie za przestępstwo pospolite, ale za zbrodnię wojenną. Ta, jak rozstało to już rozpropagowane, nie ulega przedawnieniu, a tym samym Rosja nie ma co liczyć na argumentację idącą po tej linii. Po drugie, Rosji udowodniono naruszenie Konwencji w dwóch miejscach: utrudnianie postępowania (art. 38; chodzi o śledztwo rosyjskie z lat 1990-2004) i nieludzkie zachowanie (art. 3; odmowa nadania krewnym ofiar statusu pokrzywdzonych). Opinia publiczna w Europie nie powinna mieć już wątpliwości z jak głęboko niedemokratycznym krajem mamy do czynienia w przypadku naszego wschodniego sąsiada. Po trzecie, Trybunał wykazał sporo naprawdę dobrej woli powołując się na zwyczaj międzynarodowy, jako wiążące źródło prawa obowiązujące również Rosję (w. ZSRR) w kwestii traktowania jeńców wojennych. Formalnie Związek Sowiecki nie ratyfikował haskich konwencji ochronnych. Na szczęście sędziowie znaleźli haka i na taką ewentualność. Doceńmy i to.

W przypadku artykułu Konwencji, stanowiącego o prawie do życia, Trybunał wyraźnie nie chciał się narażać Rosji. Posunięcie orzeczenia o dwie sentencje dalej powodowałoby bowiem szerokie otwarcie możliwości prawnych do skubania Rosjan na odszkodowaniach. I narażenie się samym Rosjanom. Stąd odwołania rodzin do Wielkiej Izby. A tam sprawa jest już otwarta.

Jest jednak jeden wielki minus strasburskiego rozstrzygnięcia – na zwrot wraku TU154M będziemy mogli liczyć dopiero wtedy, gdy ktoś w tym przedmiocie złoży skargę do Trybunału. Czyli dajmy sobie jeszcze jakieś kilkadziesiąt lat.

2. Śledziłem na TVP Info wywiad z Jarosławem Kaczyńskim. Wyraźnie widać w nim szlify doradców. Prezes PiS był przygotowany merytorycznie, niezależnie od tego, czy mówił o modelach tupolewa, czy też o strukturze i perspektywach dla polskiej przedsiębiorczości. To chyba jakieś przeorientowanie, polegające na udzielaniu się Kaczyńskiego w mediach. Przy takiej blokadzie informacyjnej wywiad bezpośredni może być sposobem na skruszenie muru odgradzającego go od społeczeństwa (inna sprawa, jak wywiad ten zostanie później streszczony).

Jak na prezesa PiS demagogii było niewiele (a można nawet powiedzieć, że b. mało). W kwestii jakości merytorycznej też nie było się do czego przyczepić (a nawet możnaby rzec, że słuchało się go lekko). Zobaczymy, czy strategia ta przyniesie efekt w dłuższej perspektywie.