Forum Dziennikarzy – nr 2/105
Pismo Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich
W drugim numerze „Forum Dziennikarzy” (2/105) m.in.
- analiza kondycji polskich mediów (s. 12-17)
- raport o studiach dziennikarskich (s. 18-19)
- dyskusja wokół statutu SDP (s. 52-60)
oraz wiele interesujących wywiadów, artykułów publicystycznych i felietonów.
O konferencji „SOS Polskie media”, zorganizowanej przez CMWP SDP pisaliśmy już na stronach portalu. Tym razem jednak czytelnik otrzyma pełny zapis dwóch paneli, w których wzięli udział znani polscy dziennikarze i medioznawcy (Agnieszka Romaszewska-Guzy, Wiktor Świetlik, Robert Bogdański, Bogusław Chrabota, Maciej Gdula, Michał Karnowski, Paweł Lisicki, Barbara Markowska-Wójcik, Wojciech Maziarski, prof. Maciej Mrozowski). Warto przeczytać, bo obraz polskich mediów nie jest jednoznaczny a weryfikacja prognoz stawianych przez uczestników dwóch paneli może być niezwykle pouczająca w kontekście przemian własnościowych, organizacyjnych, technologicznych i kulturowych, zachodzących w środowisku polskich mediów.
Z tą dyskusją koresponduje artkuł Andrzeja Kaczmarczyka (s. 14-17) o studiujących dziennikarstwo na polskich uczelniach, których liczba wynosi około 20 tysięcy. Z rozmów przeprowadzonych przez autora wyłania się obraz studenta, który „nie czyta prasy i w ogóle niewiele czyta, nie jest zainteresowany praktykami w redakcji i z ulgą przystaje na propozycję wpisu do indeksu bez ich odbycia, a swojej przyszłości raczej nie wiąże z dziennikarskim fachem.” Artykuł podsumowuje rozmowa z prof. Teresą Sasińską-Klas (s. 18-19), wieloletnią badaczką zawodu dziennikarskiego w Polsce. W tej rozmowie pani profesor stwierdza, że studenci dziennikarstwa nie tylko nie czytają wiodących tytułów opiniotwórczych, ale – coraz częściej – nie czytają w ogóle. Dziennikarstwo – jej zdaniem – jest zawodem przeszłości bardziej niż przyszłości.
„W spirali nieufności” to tekst Wiktora Świetlika o kłopotach mediów z biznesem (s. 20-21). Autor pisze m.in. o nieufnym traktowaniu dziennikarzy ekonomicznych przez biznes, że pracownicy agencji PR i rzecznicy prasowi obawiają się nieuczciwych dziennikarzy, działających na zlecenie konkurencji. Z kolei dziennikarze podkreślają, że firmy często odmawiają im dostępu do podstawowych informacji o sobie.
Nad tym czy reporter jest jeszcze potrzebny zastanawia się Wiesław Łuka („Reporter: zawód zbyteczny?” - s. 22-24): „Mamy duży kłopot z reportażem jako gatunkiem prasowym (i książkowym) – pisze Łuka. Po latach rozkwitu – w czterech ostatnich dekadach wieku minionego i pierwszej dekadzie wieku obecnego – znika on z gazet i czasopism”. Autor zauważa też, że nawet najbardziej znani reporterzy muszą szukać dla swoich książek sponsorów albo wydawać je za własne pieniądze. To niewesoła konkluzja, zwłaszcza, że stawia ją reportażysta, uprawiający ten zawód przez ponad 40 lat.
Kolejne strony „Forum” zajmują rozmowy Marka Palczewskiego z Jackiem Hugo-Baderem (s. 25 - o reportażu i Kołymie) i Andrzeja Kaczmarczyka z prof. Bartłomiejem Dobroczyńskim o agresji mediów, napędzanej również przez polityków (s. 26). Na dalszych stronach czytelnik znajdzie wywiady Kajusa Augustyniaka z Pawłem Lisickim o sukcesie „Uważam Rze” (s.52), Błażeja Torańskiego z ks. Markiem Gancarczykiem o silnej pozycji „Gościa Niedzielnego” (s. 53) oraz Andrzeja Kaczmarczyka z Jerzym Jureckim z „Tygodnika Podhalańskiego” (s. 79) o niezależności mediów lokalnych.
Dobrosław Rodziewicz podjął się analizy angielskiego terminu infotainment, tłumaczonego na polski jako „inforozrywka” (s. 28-31). W języku angielskim słowo infotainment ma dwa znaczenia: pierwsze, wartościujące negatywnie zacieranie granic między informacją a rozrywką, oraz drugie, węższe, opisowe – odnoszące się do pewnego typu programów (talk-show, programy hobbystyczno–poradnicze, fabularyzowane docu–soaps czy programy w formacie telewizji śniadaniowej). Autor zwraca m.in. uwagę na niebezpieczne zjawisko atakowania wewnętrznej struktury tzw. twardego newsa przez wirus inforozrywki oraz analizuje w tym kontekście zjawisko tabloidyzacji.
Czy korespondent zagraniczny jest telewizji do istnienia koniecznie potrzebny? – zastanawia się w artykule „Bliżej świata” Elżbieta Królikowska-Avis (s. 32-34) i odpowiada, że przerwany został kanał wymiany informacji i myśli pomiędzy Polska a zachodem w wyniku pozbywania się korespondentów zagranicznych. Akceptacja obecnego kształtu publicystyki międzynarodowej – według autorki – oznaczać będzie zgodę na prowincjonalizm i na zapóźnienie cywilizacyjne ze wszystkimi tego złymi konsekwencjami.
Dużą część najnowszego wydania „Forum” zajmują fotografie roku 2011 (m.in. Marka Lasyka, Tomasza Gzella, Bartłomieja Jureckiego, Donata Brykczyńskiego, Tomasza Jodłowskiego, Andrzeja Grygiela, Jacka Waszkiewicza i wielu innych najznamienitszych polskich fotoreporterów). Uzupełnieniem tej „wystawy” jest artykuł Andrzeja Stawiarskiego (s. 48), w którym autor stawia tezę, że fotografia prasowa umiera. „Wydawcy prasy przekonują – pisze Stawiarski - że zawodowi fotoreporterzy nie są im potrzebni. W końcu każdy potrafi robić zdjęcia, aparat fotograficzny mieści się w komórce a zapis cyfrowy odebrał fotografii i fotografowaniu tajemniczość. Nie jest potrzebna wiedza, bo zastępują ją programy do fotografowania i obróbki, tryb automatyczny oraz funkcje >>na każdą pogodę<<”. Autor nie znajduje pełnej recepty na poprawę sytuacji, ale sugeruje, że powinniśmy przywrócić szacunek dla pracy i talentu fotoreporterów oraz dla roli, jaką powinna odgrywać fotografia w prasie.
O obowiązku autoryzacji wywiadów pod presją kary grzywny lub więzienia, jako zgodnym z konstytucją pisze Andrzej Kaczmarczyk w artykule „Odpowiedź dla Wyższej Izby Refleksji” (s. 63). Autor porusza również kwestie nieszczęsnego (na szczęście zarzuconego – MP) projektu nowelizacji prawa do sprostowań i odpowiedzi.
Sprawy etyki dziennikarskiej i monitorowania mediów są przedmiotem zainteresowania Teresy Bochwic w artykule „OKEM – OK” (s. 64-65). Autorka stwierdza, że w Polsce nie istnieje żaden naukowy czy choćby nastawiony na praktykę instytut monitorowania mediów lub ich produktów – tekstów, programów radiowych i telewizyjnych. Przedstawia powołanie Obywatelskiej Komisji Etyki Mediów przez Federację Mediów Niezależnych i podkreśla, że OKEM kieruje się Kartą Etyki Mediów, a przede wszystkim „własnym rozeznaniem” – „Najważniejsze jest poczucie przyzwoitości, właściwe części społeczeństwa polskiego, której poglądy były dotychczas lekceważone” – pisze Teresa Bochwic.
Oprócz wyżej wymienionych polecamy również artykuły:
- „Na pohybel bylejakości” Piotra Legutki (s. 3 – art. wstępny)
- „TV Konspira” Jakuba Biernata o TV Biełsat (s. 50-51)
- ankietę na temat statutu SDP (s. 54-59) i dyskusję Andrzeja Stawiarskiego wokół sporu o ordynację wyborczą (s.60-61) oraz Agnieszki Romaszewskiej-Guzy nad propozycjami zmian w statucie SDP (s. 61-62)
- o wolności słowa i pluralizmie Mariana Maciejewskiego („Ostrożnie z tą wolnością” – s. 66 -67)
- o paragrafie 212 k.k. Stefana Truszczyńskiego (s. 68)
- „Łowy na sensację” Jana Rogóża (s. 70-75)
- „Weryfikacja dziennikarzy” Sebastiana Ligarskiego Grzegorza Majchrzaka (s. 76 – 78)
- „Sztuka wywiadu według Oriany Fallaci” Marka Palczewskiego (s. 80-82)
- felietony Piotra Legutki (s. 27), Stefana Truszczyńskiego (s. 35), Jerzego Jachowicza (s. 49) i Wiktora Świetlika (s. 69)
Całość ma 84 strony, koszt egzemplarza 12 zł.
Redaktor naczelny: Piotr Legutko, Sekretarz redakcji: Marcin Baran, Zespól redakcyjny: Katarzyna Biernacka, Andrzej Kaczmarczyk, Marek Palczewski, Andrzej Stawiarski, Stefan Truszczyński, Błażej Torański.
Tekst: Marek Palczewski
