Wybór, pontyfikat i śmierć Grzegorza XIV

Niccolo Sfondrati objął tron papieski w ciekawy sposób – król Hiszpanii Filip II przekazał kardynałom (jeszcze nim rozpoczęło się konklawe) dwie listy. Na jednej z nich było osiem nazwisk kandydatów, którzy zasługiwali na tiarę i to z nich papież powinien się wywodzić. Na drugiej liście zaś było trzydzieści nazwisk kardynałów, którym Filip II stawiał stanowcze weto. Mimo dość burzliwego (dwumiesięcznego konklawe) stało się zgodnie z życzeniem króla, gdyż Sfondrati znajdował się na owej liście ośmiu:) Tak swój pontyfikat rozpoczął Grzegorz XIV (1590-1591).

To było coś nowego. Oczywiście papieży wybierano na najdziwniejsze sposoby – kandydaci chwilowi (z uwagi na swój podeszły wiek, kiepski stan zdrowia, czy też … ograniczenie umysłowe:), przekupstwo, przemoc, czy nawet w wyniku zbiegu okoliczności, jednak nigdy w tak dziwny sposób. Dlaczego Filip II tak się zachował? Po prostu zamiast wydawać duże sumy na tego czy innego kandydata, oszczędził i zagwarantował sobie wybór kandydata przychylnego, zarazem zapewniając kardynałom na konklawe pewną iluzję wyboru, czy swobodnego działania Ducha Świętego:)

Pontyfikat Grzegorza XIV był fatalny dla wszystkich … za wyjątkiem rodziny Sfondratich. Mimo deklarowania walki z nepotyzmem, papież uczynił ze swego bratanka Paolo Sfondrati kardynała i niezwykle wpływową personę. Papieski nepot całymi garściami rozdawał urzędy i stanowiska dla papieskiej rodziny.

W nader ciekawej bulli Cogit nos papież zabronił pod karą ekskomuniki robienia zakładów, zarówno co do wyboru papieża jak i długości jego pontyfikatu, a także wszelkich interwencji zewnętrznych na konklawe. Jak przyszłość pokaże, nikt tymi groźbami nie zamierzał się przejmować.

Pontyfikat Grzegorza XIV toczył się głównie pod kątem walki z herezją, czyli wojny z hugenotami we Francji. Papież ogłosił Henryka IV heretykiem i pozbawił go prawa do tronu. Owe zaklęcia mogą wydawać się śmieszne, jednak nie da się ukryć, że nad królem Henrykiem IV zawisło niebezpieczeństwo, głównie z powodu szeroko zainicjowanej akcji propagandowej. Liczne kazania o królu zasługującym na śmierć doprowadziły do zamachów na życie Henryka IV. W 1594 roku próbował go zabić wychowanek jezuitów Jean Chatel. Kilka innych spisków zostało rozbitych i dopiero w 1610 roku zabił go Francois Ravaillac, religijny fanatyk miewający wizje.

Grzegorz XIV odszedł po zaledwie 10-miesiecznym pontyfikacie, po nieudanej operacji kamienia żółciowego. Już podczas konklawe papież był schorowany, a kiepski stan jego zdrowia był z pewnością jednym z jego atutów przy wyborze – bolesna, żółta choroba (jak wtedy kamicę żółciową nazywano) jest dość charakterystyczna.

Jan Wieriusz Kowalski „Poczet papieży”

Mariusz Agnosiewicz „Kryminalne dzieje papiestwa”

http://pl.wikipedia.org/wiki/Ekskluzywa

P.S.

Działania króla Filipa II były w zasadzie pierwszym przypadkiem użycia ekskluzywy, czyli prawa przysługującego władcom Francji, Hiszpanii i Austrii do zgłoszenia weta wobec zwycięskich kandydatów na konklawe. Jako ostatni użył prawa eksluzywy cesarz Franciszek Józef I wobec kardynała Rampolla. Ciekawostka jest niewątpliwie to, że weto w imieniu cesarza zostało zgłoszone przez polskiego kardynała Jana Puzynę.