Roksolana z włoskiego, la Rossa z francuskiego, po turecku zaś Hurrem, to jedna z ciekawszych postaci z tureckiej i po części z naszej historii. Najprawdopodobniej nazywała się Aleksandra Lisowska (1505-1558), była córką popa z Rohantyna, leżącego na terenach Rusi Czerwonej (wówczas w Polsce). Najpopularniejsze z jej imion, Roksolana, znaczy po prostu Ukrainka. Nazywano ja też „Różą Kipczaku”, co ponownie wskazuje na ukraińskie pochodzenie. Jednak tak naprawdę pewne jest tylko to, że była Słowianką. Trafiła do niewoli tureckiej i z uwagi na swą urodę do sułtańskiego seraju. Tam zwróciła na siebie uwagę Sulejmana Wspaniałego, szybko stając się jego oblubienicą.
Zakochany sułtan uczynił rzecz bezprecedensową – nie tylko ją wyzwolił ale też uczynił pierwszą żoną. Uroczystość zaślubin przyćmiła swym przepychem wszystko, co dotychczas widziano, a uświetniło ją potykanie się rycerzy chrześcijańskich i muzułmańskich w wielkim turnieju. Jak zgodnie twierdzą historycy, Roksolana i Sulejman okazali się niezwykle dobraną parą. Sułtan co prawda od czasu do czasu odwiedzał inne kobiety, ale żadna z nich nie zagroziła pozycji Roksolany. Urodziła mu pięciu synów i jedną córkę.
Niewątpliwie miała pewien wpływ na politykę turecką, zarówno krajową jak i zagraniczną. Mimo iż jej tureckie imię oznacza Radosna (Pogodna, Kwitnąca), to Hurrem potrafiła być bezwzględna – by wywyższyć swoje dzieci doprowadziła do śmierci innego z synów sułtana (Mustafy) z inną konkubiną. Pozbyła się również wielkiego wezyra, Ibrachima Paszy – ciekawe, że to właśnie wezyr kupił ją na targu w Stambule jako podarek dla sułtana. Być może chodziło o zemstę za złe traktowanie?
Prawdopodobnie jej zasługą jest uregulowanie przyjaznych stosunków z Polską. Jej dwa listy do Zygmunta Augusta są klasycznym przykładem korespondencji dyplomatycznej, w jednym sułtanka składa kondolencje królowi pogrążonemu w żałobie po śmierci ojca, w drugim, nieco późniejszym, życzy mu zdrowia i pomyślności oraz przesyła podarki (jak niektórzy kpili, koszule i kalesony:) Z pewnością dostarczyciel listów miał dużo więcej do powiedzenia niż zostało to napisane. Sam wielki sułtan oferował ze swojej strony pokój z Polską do swej śmierci. Nie bez powodu Sulejman Wspaniały został nazwany „bratem króla Polski” … a ona oczywiście siostrą:)
Z pięciu jej synów jeden zmarł w dzieciństwie, jeden prawdopodobnie w wyniku choroby, inny zginął na wojnie z Persją, czwartego zaś stracono kilka lat po jej śmierci. Po odejściu Sulejmana sułtanem został ostatni z synów, Selim. W przeciwieństwie do pozostałych jej dzieci, nie wyróżniał się zdolnościami tylko czym innym, a najlepiej o tym zaświadcza nadany mu brzydki przydomek - Selim II Pijak …
Jakkolwiek Hurrem niespodziewanie dobrze czuła się w intrygach dworskich (a intrygi na tureckim dworze wymagały prawdziwego talentu), to była też uwielbiana przez prostą ludność, głównie z uwagi na swą działalność fundacyjną. W przypadku budowli religijnych (meczetów i szkół koranicznych) było to czymś nowym w Turcji, by kobieta na to się odważyła (co najlepiej zaświadcza o jej silnej pozycji). Sułtanka finansowała też szpitale i jadłodajnie dla ubogich.
Miłość Sulejmana do Hurrem stała się wdzięcznym źródłem dla poezji i literatury, nawet dla symfonii Haydna.
Telewizja turecka nakręciła serial „Wspaniały wiek” (Muhtesem Yuzyil), opowiadający o prywatnym życiu Sulejmana, gdzie Hurrem (gra ją Niemka tureckiego pochodzenia) jest przedstawiona diabolicznie, jako bystra i bezlitosna intrygantka, mająca wpływ niemal na wszystko. Jeśli ktoś chce obejrzeć …
http://www.youtube.com/watch?v=PBxXN3HyBcg
http://pl.wikipedia.org/wiki/Roksolana
http://pl.wikipedia.org/wiki/Wspania%C5%82e_stulecie
Inne tematy w dziale Kultura
