Klemens V (1305-1314), czyli Rajmund Bertrand de Got, przeszedł do historii jako posłuszny wykonawca woli króla Francji, Filipa Pięknego i jako ten, który w 1309 roku przeniósł stolicę Piotrową do Awinion, rozpoczynając okres tzw. niewoli awiniońskiej. Jest to absurdalne porównanie do „niewoli babilońskiej”, gdyż papiestwo dobrowolnie opuściło nieprzychylny mu Rzym, nie rezygnując jednocześnie z tytułu „następcy św. Piotra”.
Papież Klemens V był typowym papieżem – znanym z nepotyzmu i rozwiązłego stylu życia, przyzwyczajonym do luksusu. Jednak przenosząc się do Awinion, razem oczywiście z całą kurią liczącą ponad 4000 urzędników, którym trzeba było wybudować wille i pałace na brzegach Rodanu, oraz zreformować administrację, papież stanął przed poważnymi finansowymi problemami.
By pokryć swoje ogromne wydatki, z których największymi były te płacone na utrzymanie pałacu i jego niewiarygodny przepych, zaczął stopniowo rozbudowywać aparat fiskalny, który obejmował swoim zasięgiem całą Europę. Ale ponieważ papież był wyjątkowo rozrzutny, nawet kiedyś przekazał swojej rodzinie 814 tys. guldenów w złocie wprost ze skarbca papieskiego, tych podatków było stale za mało. Handel odpustami, świętopietrze, sprzedawanie godności duchownych, dochody z tac, ślubów i pogrzebów, korzyści z prowadzenia domów publicznych, wszystkiego było za mało. Papież zmienił dotychczasowy zwyczaj przejmowania majątku po zmarłym biskupie przez wiernych – odtąd schedę zgarniał papież. To też okazało się niewystarczające, skoro w pałacu papieskim trwała nieustająca zabawa.
Klemens V wprowadził annaty - opłaty za objęcie godności kościelnej, do której przynależały określone beneficja. Wynosiły równowartość jednorocznych dochodów na obejmowanym stanowisku. Papież nie zatwierdził żadnej nominacji biskupa czy opata, zanim nie dostał pieniędzy. Spowodowało to interesujące zjawisko – częste zmiany na stołkach kościelnych. Każdy awans to annaty, każda zwalniana diecezja to kolejne annaty od następców. Stąd wielu biskupów obejmowało w swoim życiu ciągle nowe diecezje.
Papież wpadł w końcu na pomysł zadziwiający, ale genialny w swojej prostocie – wymyślił mianowicie podatek dla tych, którzy czerpali przyjemność z seksu … . Ten problem był papieżowi dobrze znany, ponieważ już od czasów biskupich utrzymywał kochanki, wcale się z tym nie kryjąc. To zapewne zmusiło go do rozmyślań nad istotą miłości. Doszedł do wniosku, że miłość, by była czysta, musiała być bezgrzeszna, czyli platoniczna, bez seksu a przynajmniej bez czerpania z seksu przyjemności. Ale przecież błogosławieństwo papieskie (oczywiście opłacone) może całą tą nieskończoną rzeszę grzeszników (bezwstydnie czerpiących przyjemność) ocalić przed ogniem piekielnym.
Zatem ponownie wprowadzonocullagium– podatek od seksu*. Na jego mocy sprzedawano dokument, którego okazania mogli w każdej chwili żądać urzędnicy, a który był takim papieskim odpuszczeniem grzechu za czerpanie przyjemności. Najmniej płaciły za niego małżeństwa, najwięcej osoby żyjące na kocią łapę. Rozszerzono go także z osób świeckich na duchowne (co ciekawe, zmiana konkubiny skutkowała powtórną zapłatą), a nawet na duchownych żyjących w celibacie. Klemens V po prostu doszedł do wniosku, że nawet asceta może zmienić zdanie … .
Tak właśnie za pontyfikatu Klemensa V nastały czasy bezgrzesznej miłości, no i zwiększonych wpływów do papieskiej kasy.
Klemens V został zamordowany przez mnicha, który dosypał trucizny do wina mszalnego (nieznane są powody tego morderstwa). Stało się to miesiąc po egzekucji mistrza templariuszy (wkrótce też zmarł król Filip Piękny). Dante Alighieri umieścił Klemensa V w swoim Piekle, obok innych występnych papieży.
*Po raz pierwszy cullagium wprowadził/zatwierdził papież Urban II około 1095 roku, ale tylko wobec duchownych (na jego mocy mogli oni utrzymywać konkubiny … jeśli płacili cullagium, rzecz jasna:)
Jan Wieriusz Kowalski „Poczet papieży”
Peter da Rosa „Namiestnicy Chrystusa”.
Nigel Cawthorne „Bardzo prywatne życie papieży”
Inne tematy w dziale Kultura
