Po śmierci Honoriusza II doszło do ostrej rywalizacji dwóch kardynalskich frakcji. Pierwsza z nich, która kierował kardynał Aymeric de la Chatre, zastosowała podstęp (po raz pierwszy w historii zasadę komisji) i wybrała na papieża Grzegorza Papareschi, Innocentego II (1130-1143). Drugie stronnictwo nie uznało tego wyboru (który został dokonany w nocy, w ścisłej tajemnicy, bez wymaganego kworum, przy pomocy 6-osobowej komisji, z której jeden złożył sprzeciw, a sam wybrany był jednym z jej członków), po czym zgromadziło się w kościele San Marco i wybrało na papieża Piotra Pierleoni, Anakleta II (1130-1138).
Dokonano konsekracji dwóch papieży, a schizma potrwała 8 lat. Obaj papieże rozsyłali po Europie listy i dokumenty świadczące o legalności ich wyboru, jak również nie szczędzili sobie oskarżeń o najprzeróżniejsze zbrodnie i występki.
Anaklet II początkowo odnosił sukcesy – zdobył poparcie we Włoszech i w innych krajach (popierał go nawet Lotar III, król Niemiec). W Polsce również uznano legalność jego wyboru, a polskie duchowieństwo gorąco go popierało. Anaklet został wybrany głosami większości kardynałów, jego zwolennikami było też niższe duchowieństwo oraz ludność Rzymu. Co ciekawe, Anaklet był przeciwnikiem bezżenności duchownych w nieustannej dyskusji na temat celibatu. Jednak mimo tych sukcesów, politycznego poparcia, oraz uznania mieszkańców Wiecznego Miasta, Anaklet był w gorszej pozycji. Miał jedną wadę – żydowskie korzenie (przeciwnicy mówili nawet o „Judaeo pontifex”).
Innocenty II, widząc jakie sukcesy odnosi w polityce jego przeciwnik, uciekł do Francji, skąd rzucił na Anakleta i na żonatych księży klątwę. Udało mu się też przekonać do swoich racji samego Bernarda z Clairvaux, którego autorytet był wówczas uznawany za niepodważalny. Mimo iż ten nie zgadzał się wielu sprawach z Innocentym, mimo iż na Innocentym ciążyły wówczas zarzuty o niemoralne prowadzenie się, żydowskie pochodzenie Anakleta przeważyło. Bernard nazwał wybór Żyda na tron Piotrowy największą obrazą dla Chrystusa. Oczywiście nikt nie ośmielił się zauważyć, że Piotr też był Żydem …
Propozycji Anakleta, jaką ten skierował do Lotara III, by o ważności podwójnego wyboru zdecydował sąd, Innocenty stanowczo odrzucił, obawiając się całkiem słusznie, że decyzja będzie dla niego niepomyślna.
Niemal wszyscy opuścili Anakleta (z wyjątkiem Normanów pod wodzą Rogera II). Innocenty II sprowadził do Rzymu wojska Lotara (którego przekonał ostatecznie obietnicą cesarskiej korony). 4 czerwca 1137 roku Innocenty II koronował Lotara III na cesarza. Sama ceremonia musiała się odbyć w Pałacu Laterańskim, ponieważ bazylika św. Piotra i Zamek Anioła były w rękach Anakleta. Jednak cesarz wkrótce wrócił do Niemiec, a Innocenty musiał ponownie uciekać, tym razem do Pizy, gdzie obłożył Anakleta II i Rogera II ekskomuniką. Ponownie udało mu się namówić Lotara do najazdu na Rzym, jednak niemieckie wojska poniosły klęskę. W drodze powrotnej do Niemiec 4 grudnia 1137 roku cesarz zmarł.
Ani najazd, ani zwołany przez Innocentego synod w Pizie nie rozwiązał niczego. Dopiero śmierć Anakleta II, rezygnacja jego następcy Wiktora IV (znowu wtrącił się
”złotousty” Bernard z Clairvaux), oraz II Sobór Laterański w 1139 roku skończył ze schizmą. Sobór uznał Anakleta II za antypapieża (mimo iż tak naprawdę to Innocenty II bardziej zasługiwał na antypapiestwo).
„Soborowy” papież pamiętając o poparciu, jakiego udzielił król Sycylii Anakletowi, ruszył na niego na czele wojska. Jednak znowu poniósł sromotną klęskę i tym razem został wzięty do niewoli. Skończyło się to upokorzeniem, zdjęciem klątwy z Rogera i uznaniem jego władzy na Sycylii. Na wspomnianym soborze Laterańskim papież podjął też wyjątkowo błędną decyzję, która stała się zarzewiem nowych konfliktów i pogrążyła Rzym w chaosie - Innocenty II potępił naukę Arnolda z Brescii, ucznia wybitnego filozofa Abelarda.
W zamian za poparcie Arcybiskupa Norberta z Xanten, Innocenty II wydał bullę, potwierdzającą zwierzchność Magdeburga nad Kościołem polskim. Na szczęście, w wyniku działań podjętych przez Bolesława Krzywoustego, zostały one unieważnione tzw. bullą gnieźnieńską. Innocenty II zmarł odrzucony i znienawidzony przez Rzymian.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Antypapie%C5%BC_Anaklet_II
P.S.
Na podstawie historii o Anaklecie II w kulturze żydowskiej powstała legenda o papieżu Elchananie. Miał nim być żydowski chłopiec, porwany przez chrześcijan i wychowywany na duchownego. Osiąga coraz wyższe stopnie w hierarchii, wreszcie zostaje papieżem. Jednak rezygnuje z tiary, opuszcza Rzym, wraca do ojczyzny i wiary przodków.
George H. Handler „Elchanan: Legend of Jewish Pope”.
Inne tematy w dziale Kultura
