Benedykt IX to niewatpliwie jeden z ciekawszych papieży w historii. Jedyny, który sprawował swój urząd w trzech odrębnych okresach (1032-1044, 10 marca – 1 maja 1045, 1047-1048). Do tego raz był prawowitym papieżem, a dwa razy antypapieżem:)
Był kolejnym Teofilaktem na papieskim tronie, bratankiem papieży Benedykta VIII i Jana XIX. Na tron papieski trafił w wieku lat … jedenastu (!), jako typowy figurant – faktyczną władzę sprawował jego ojciec, Alberyk III. Wstydliwa kwestia wieku papieża-chłopca do dziś wzbudza kontrowersje.Raoul Glaber, mnich z Cluny twierdzi, że gdy w październiku 1032 roku został papieżem, jego świątobliwość Benedykt IX miał jedenaście lat. Jak pisze Monsignor Louis Duchesne, Benedykt był zaledwie urwisem … . O jego niedojrzałości najlepiej świadczy panika, w jaką wpadł w dniu święta Piotra i Pawła 1033 roku - zaćmienie słońca, gdy wnętrze bazyliki wypełniło się tajemniczym szafranowożółtym światłem, tak go przeraziło, że biedak w panice uciekł z miasta.
Jednak jeśli chodzi o inne sprawy, to urwis już szybko dojrzewał i zaczął korzystać w pełni z rokoszy pontyfikatu.Św. Piotr Damiani napisał, że: „ten łajdak od początku swego pontyfikatu aż do końca życia napawał się brakiem wszelkich zasad moralnych”. Już jako czternastolatek rozpustny papież bił na głowę wielu swoich poprzedników.
W 1044 roku, w wyniku poważnych rozruchów został usunięty z papieskiego tronu, a papieżem został Sylwester III (1045). Jeszcze w tym samym roku Benedyktowi z pomocą hrabiów Tuskulum udaje się usunąć Sylwestra, jednak … rezygnuje z objęcia urzędu. Powód jest nader interesujący – papież Benedykt IX był już wtedy żonaty. Papieżowi bardzo spodobała się 14-letnia Adrianna, córka hrabiego Gerarda z Saksonii (przedstawił mu ją jego ojciec) i był gotów dla niej zrezygnować z urzędu. Jednak nie był głupi i chciał na tym przynajmniej zarobić – sprzedał zatem tiarę i urząd papieski Janowi Gracjanowi, pochodzącemu z niezwykle bogatego żydowskiego rodu Pierleonich (za ogromną wówczas cenę 2 tys. denarów w srebrze), który przyjął imię Grzegorza VI (1045-1046). Sam Benedykt usunął się w cień.
Chyba jednak życie małżeńskie nie pochłonęło całkowicie Benedykta (albo też transakcja tiara za denary nie doszła do skutku), ponieważ w 1045 ponownie pojawił się na scenie i usunął papieża Grzegorza VI (1045-1046). Jego drugi, już „żonaty” pontyfikat, był dość krótki (niespełna dwa miesiące), gdyż wściekły król Henryk III interweniował i na synodzie w Sutri całą tę wesołą papieską gromadkę (Benedykta, Sylwestra i Grzegorza) pozbawił urzędu a papieżem wybirał Klemensa II (1046-1047), którego pontyfikat zapoczątkował erę cezaropapizmu – podporządkowanie urzedów kościelnych niemieckim władzom świeckim. Cesarz liczy od tej pory na spokój na tronie papieskim, pragnąc jednocześnie całkowicie podporządkować sobie papiestwo.
Jednak król nie docenia Benedykta IX, który jest wyjątkowo uparty i nie potrafi zapomnieć o dawnych rozkoszach władzy – w 1047 najeżdża Rzym i przy pomocy Toskańczyków po raz trzeci zasiada na papieskim tronie. Jego trzeci pontyfikat trwa tym razem kilka miesięcy – zostaje ponownie usunięty przez Henryka III a papieżem zostaje (jednak tylko na 23 dni – malaria lub trucizna) Damazy II (1048).
Co się działo dalej z Benedyktem IX nie wiadomo. Niektórzy historycy twierdzą, że jeszcze kilka razy próbował sięgnąć po tron papieski, ale ostatecznie, zniechęcony niepowodzeniami, zrezygnował. Miał osiąść na dobrowolnym wygnaniu w Grottaferrata, gdzie zmarł. Ale inna wersja mówi o tym, że udzielił sam sobie wieczystego odpustu za grzechy, sam unieważnił swoje śluby duchowne, sam też zwolnił siebie z celibatu (trochę późno:), po czym razem z ukochaną Adrianną dożył swoich dni w spokoju. Jeszcze inna, że ukochana Adrianna go opuściła.
Benedykt IX jest paskudnie opisany (jak prawdziwy chciwiec) w „Odnowicielu” Karola Buncha.
„Namiestnicy Chrystusa” Peter de Rosa.
„Poczet papiezy” Jan Wierusz Kowalski.
Inne tematy w dziale Kultura
