Czasy od papieża-heretyka Honoriusza I zostały zasadzie zdominowane przez dyskusję o monoteletyźmie, niewątpliwie ta herezja wywołała dużo zamieszania. Monoteletyzm - w Chrystusie miały istnieć dwie natury, boska i ludzka (to wzięte z diofizytyzmu, poglądu „rzymskiego”), ale tylko jedno działanie, którego źródłem jest tylko jedna osoba (to zaś z monofizytyzmu, opracowanego przez patriarchę Konstantynopola).
Cesarz Herakliusz wydał w 638 roku edykt Ekthesis, w którym udzielił monoteletyzmowi poparcia, święcie przekonany, że zażegnał jeden z ważniejszych religijnych sporów (pomiędzy monofizytyzmem a diofizytyzmem). Pogląd, że w Chrystusie istniały dwie natury, którymi kierowała jedna osoba, nie spotkał się z akceptacją i walka o wprowadzenie/wykorzenienie monoteletyzmu będzie znaczyć kilka następnych pontyfikatów.
Po śmierci Honoriusza I papieżem wybrano Seweryna, jednak ten musiał czekać półtora roku na zatwierdzenie swojego wyboru przez egzarchę Rawenny Izaaka, który działał w imieniu cesarza Bizancjum. Oczywiście głównym/jedynym warunkiem było uznanie przez papieża owej Ekthesis, do czego jednak papież się nie palił …
Papiescy wysłannicy, jeszcze za życia Honoriusza, zapewniali cesarza o tym, że zrobią wszystko, by papież Seweryn uznał cesarski edykt. Dzięki temu otrzymali ostatecznie zgodę na konsekracje Seweryna.
Jednak po konsekracji papież Seweryn (640) edyktu nie uznał, czym wywołał wściekłość egzarchy Izaaka, który z zemsty ograbił papieski skarbiec. Po dwumiesięcznym pontyfikacie papież Seweryn zmarł.
Następny papież Jan IV (640-642) także nie uznaje edyktu i ponawia próby odrzucenia monoteletyzmu.
Gdy tron papieski obejmuje Teodor I (642-649), Grek z pochodzenia (syn biskupa), cesarsko-papieski spór tylko przybiera na sile. Patriarcha Konstantynopola Pyrrus, herezję popiera, później odrzuca, wreszcie do niej wraca, czym już przelewa czarę i doprowadza do własnej ekskomuniki. Następca Pyrrusa, patriarcha Paweł, także zostaje ekskomunikowany.
Marcin I (649-655),syn kapłana, zostaje konsekrowany bez zgody cesarza bizantyjskiego (co było wówczas obowiązujące), zwołuje synod na Lateranie w 649 roku, który potępia monoteletyzm i nowy cesarski edykt Typos (który zakazywał dalszej dyskusji o ilości woli Chrystusa). Ekskomunikowano również biskupa Tessaloniki.
Cesarz Konstans II nakazał aresztować papieża Marcina I i sprowadzić go do Konstantynopola. Mimo buntu (pod wodzą Maksyma Wyznawcy), Marcina I uwięziono, publicznie wychłostano i skazano na wygnanie na Krym, gdzie zmarł.
Marcin I był ostatnim wśród papieży świętym męczennikiem.
Eugeniusz I (654-657) został wybrany pod naciskiem papieża w czasie uwięzienia Marcina I (był więc formalnie antypapieżem), jednak za prawowitego papieża uznał się dopiero po jego śmierci. Jego chwiejne stanowisko wywoływało kontrowersje zarówno po stronie cesarza, jak i Rzymu.
Witalian (657-672)ze wszystkich sił starał się poprawić relacje Rzymu z Konstantynopolem. Zaproszony przez niego cesarz Konstans, mimo iż został przyjęty z honorami i uświetniony uroczystościami, kazał zerwać z dachu Panteonu całą miedź i wysłać ją do Konstantynopola.
Upokarzające i hołdownicze zachowanie papieża spowodowało duże niezadowolenie. Cesarz Konstans został zamordowany w czasie kąpieli przez jednego ze swoich dworzan. Po jego śmierci na tronie bizantyjskim zasiadł jego syn, Konstantyn IV, który odstąpił od polityki religijnej swojego ojca.
Papież Witalian został zamordowany w podobny sposób jak cesarz Konstans, podczas zażywania kąpieli.
Za pontyfikatu Witaliana pojawiła się herezja Agynian, którzy nie żenili się, uważając, że Bóg nie ustanowił małżeństwa oraz wrócił nieustający problem małżeństw duchownych.
W roku 665 na dziewiątym soborze w Toledo wydano zaskakujące postanowienie, które miało ukrócić „niegodne praktyki” zawierania małżeństw przez kler, a przy okazji było źródłem dopływu niewolników dla Kościoła: "Kto tedy, od biskupa po subdiakona, płodzi synów w małżeństwie zasługującym na potępienie, z kobietą wolną lub niewolnicą, ten powinien podlegać karze kanonicznej; dzieci z takiego haniebnego związku nie tylko nie powinny otrzymać spadku po rodzicach, lecz na zawsze, jako niewolnicy, stanowić własność Kościoła, którego kapłanami byli ich ojcowie, gdyż ci spłodzili ich w nagannych okolicznościach" (kanon 10).
Peter da Rosa „Namiestnicy Chrystusa. Ciemna strona papiestwa”.
“Poczet papieży” Jan Wieriusz Kowalski.
„Tajne sprawy papieży” Robert E. Haasler.
Inne tematy w dziale Kultura
