Muzyką pisane. Suita rockowa (3)

Wraz z pojawieniem się rocka progresywnego na przełomie lat 60. i 70. ubiegłego wieku, w muzyce rockowej znalazły swoje miejsce gatunki muzyczne, które dotąd z rockiem absolutnie się nie kojarzyły. Nawiązanie do muzyki klasycznej przyniosło muzyce rockowej nowe formy wyrazu. Wprost z klasyki zaczerpnięty został model albumu koncepcyjnego (concept album) - czyli nowoczesna przeróbka dziewiętnastowiecznego cyklu pieśni (piosenek), powiązanych wspólnym konceptem muzycznym bądź tekstowym. Jako pierwsi zastosowali go The Beatles w "Sergeant Pepper..." Po nich idea concept albumu stała się niezwykle popularna nie tylko w kręgu rocka progresywnego, ale również w hard rocku.

Innym zapożyczeniem z klasyki były długie formy orkiestrowe - poemat symfoniczny i suita programowa. I właśnie suita jest bohaterką mojej dzisiejszej (i następnych kilku) opowieści.

Wiek XIX w muzyce klasycznej przyniósł fenomenalne rozwiązanie formalne - muzykę programową, tzn. muzykę instrumentalną, która językiem dźwięków starała się przekazac jakąś ideę bądź opowieśc, opisac krajobrazy czy zdarzenia. Utwór programowy składał się z wielu części, spojonych jednym lub kilkoma pomysłami melodycznymi, które w trakcie utworu podlegają różnym przekształceniom. Urozmaicenie zaś stanowiły częste zmiany tempa, rytmu, orkiestracji.

I takie właśnie cechy posiada suita rockowa, w dodatku bardzo często wzbogacona dodatkowo tekstem, śpiewanym przez wokalistę. Z historii muzyki rockowej wybrałem 12 moim zdaniem najpiękniejszych suit, dzisiaj przybliżę kolejne 3. Podstawowy problem, jaki miałem przy układaniu tej listy polegał na określeniu kolejności. Czy alfabetycznie? Subiektywnie, która najlepsza? Jednak wybrałem inny sposób - układ chronologiczny wydał mi się najlepszy, bo pokazuje rozwój tej formy muzycznej od późnych lat 60. XX w. aż do dziś.

Dokonałem również pewnego ograniczenia. Wybrałem te suity, które trwają ok. 20 minut, czyli maksymalnie 1 stronę dawnej płyty analogowej. Siłą rzeczy pominięte zostały "giganty" całopłytowe, jak choćby "The Snow Goose" Camel, czy "Thick as a Brick" Jethro Tull.

7. "A Plague Of Lighthouse Keepers" Van der Graaf Generator - 1971.

Rok 1971 przyniósł kolejną po "Tarkusie" ELP i "Eruption" Focus wielką suitę rockową, która zajmowała cała drugą płytę VdGG "Pawn Hearts". Tym razem jej autorem był zespół grający niezwykle oryginalną muzykę. Suita "A Plague..." rzeczywiście na tle innych wcześniejszych suit brzmiała oryginalnie. Po pierwsze - wokal w formie melorecytacji (Peter Hammill i nieznana mi dama), dużo eksperymentów brzmieniowych na syntezatorach, mellotronie oraz na taśmach. Należy również odnotować udział w nagraniach Roberta Frippa, lidera King Crimson. "Plaga latarników" dzisiaj może nie brzmi zbyt świeżo, ale w 1971 roku była ciekawym przedsięwzięciem muzycznym.

8. "Close to the Edge" Yes - 1972.

I oto dotarliśmy do jednej z najwspanialszych suit rockowych w historii muzyki. Nieco krótsza od innych (niecałe 19 minut), ale kto wie, czy nie bogatsza od tych 25-minutowych. Wzorcowy przykład gatunku, jakim jest rock progresywny. Jest w niej wszystko - niepokojący, wieloznaczny tekst, bogactwo muzyki, zmiany tempa i metrum, umiejętnie budowane napięcie, wspaniałe, nie za długie popisy solowe muzyków. No i stale powracający temat, spinający różne, wydawałoby się odległe elementy. Wielkie dzieło.

9. "Supper's Ready" Genesis - 1972.

W tym samym roku na płycie "Foxtrot" ukazało się kolejne wielkie dzieło, największe dokonanie grupy Genesis. "Supper's Ready" to wieloczęściowa (7 części) suita, luźno oparta na wątkach biblijnych (w szczególności na objawieniu św. Jana), o walce dobra ze złem, o miłości, nienawiści, wojnie. Nie ukrywam, że to moja ulubiona suita rockowa. Na szczególną uwagę zasługuje tutaj część "Apocalipse in 9/8" - to chyba najlepsze 4 minuty muzyki, skomponowane i nagrane przez Genesis.

Wybrałem wersję koncertową, video z 1973 roku, gdyż oprócz walorów muzycznych posiada ona również niezapomniane walory wizualne (przebieranki Gabriela) oraz jego słynną "gadułę" przed utworem.