Zapiski z Baku

Śladami Cezarego Baryki jestem w stolicy Azerbejdżanu - i to już dwunasty raz. Pierwszy raz byłem tu równo ćwierć wieku - i dzięki temu mogę powiedzieć, jak bardzo zmienił się ten kraj. Gdy w 1999 roku jako członek polskiej oficjalnej delegacji państwowej odwiedzałem bloki ,w których mieszkali azerbejdżańscy uchodźcy z Górskiego Karabachu nie myślałem, że po dwudziestu pięciu latach będę w tej samej stolicy słuchał ambitnych planów podniesienia cywilizacyjnego tego regionu właśnie co odzyskanego - siłą oczywiście - od Armenii. Skądinąd operacja militarna, która zakończyła się wielkim sukcesem Azerbejdżanu przeszła do historii wojen: nie zdarza się w zasadzie, aby strona atakująca traciła mniej żołnierzy niż ci, którzy się bronią. Ba, zwykle te proporcje wynoszą 2-1 pod względem strat "siły żywej” na rzecz atakowanych. Tym razem to Ormianie stracili znacznie więcej żołnierzy niż strona "azerska". Piszę słowo "azerska" w cudzysłowie, bo historyk Kaukazu Południowego zaraz powie, że należy używać pojęć: "Azerbejdżanie", "azerbejdżański", a nie "Azerowie" i "azerski".

Specjaliści od spraw wojskowych w kontekście tej "wojny błyskawicznej" dwóch poludniowo -kaukaskich narodów dodadzą od razu ,że w dziejach wojskowości ową wojna będzie zapisana jako pierwsza podczas której na taką skalę użyto drogowe bojowych. Dostarczyła je Turcja- zięć prezydenta Recepa Erdogana to właściciel fabryki słynnych "Bajraktorow"-tych, które pomogły wygrać Azerbejdżanowi, zahamowały impet rosyjskiej ofensywy w Europie Wschodniej i który czujnie (brawo!) zakupił zawczasu, jeszcze przed tymi dwoma wojnami, rząd polski (za czasów PiS oczywiście).

Baku bardzo racjonalnie utworzyło w Górskim Karabachu (po angielsku i rosyjsku określanym mianem "Nagorno-Karabachu") specjalną strefę ekonomiczną i oferuje tam inwestorom, także zagranicznym świetne warunki : długoletnie zwolnienia podatkowe - nawet na 7-10 lat. To sposób ,aby do spustoszonego ,ale ze względów politycznych i historycznych prestiżowego miejsca ściągnąć firmy, które odciążą państwo  w cywilizacyjnym podnoszeniu tego obszaru do poziomu reszty najludniejszego i najbogatszego kraju Kaukazu Południowego. A jak skomplikowane są relacje w tym regionie niech zaświadczy fakt, że muzułmański(choć jakże w wersji soft...) Azerbejdżan ma sojusz z drugim historycznie chrześcijańskim państwem świata czyli Gruzją w kontrze do najstarszego państwa, które przyjęło chrześcijaństwo jako religię "panującą" czyli Armenię...

*tekst ukazał się na portalu dorzeczy.pl (18.09.2024)