Polsko- Amerykański Fundusz Przedsiębiorczości a RSW

Dzisiaj na blogu 1maud wspomiano o Polsko-Amerykańskim Funduszu Przedsiębiorczości. 1maud.salon24.pl/210475,fundacja-koligacje-sami-swoi

Jako że się to kojarzyło ze sprawą zakupu przez ów Fundusz drukarmi będącej częścią składową majątku RSW "Książka-Prasa-Ruch", przedstawiam poniżej fragment :

RAPORT Z LIKWIDACJI ROBOTNICZEJ SPÓLDZIELNI WYDAWNICZEJ "PRASA-KSIĄŻKA-RUCH"

Warszawa 2001

Autor Krzysztof Czabański, strona 41-44, Wydawnictwo Gdańskie

 

 

Prasowe Zakłady Graficzne w Krakowie oraz Zakłady Prasowo – Poligraficzne w Gdańsku

 

Z wnioskiem o nabycie obu tych drukarń, wystąpił w 1991 roku Polsko-Amerykański Fundusz Przedsiębiorczości. Fundusz ustanowiony został przez kongres USA i dysponował pieniędzmi rządu amerykańskiego. Fundusz zajmował drugie miejsce na liście inwestorów zagranicznych w Polsce (341 mln USD), prowadząc współpracę z ponad pięcioma tysiącami podmiotów gospodarczych. Polsko-Amerykański Fundusz Przedsiębiorczości z biurem głównym w Nowym Jorku, był współzałożycielem i akcjonariuszem Polsko-Amerykańskiego Towarzystwa Prasowego SA w Warszawie.

Zainteresowany drukarniami w Gdańsku i Krakowie, Fundusz nie chciał jednak płacić ceny ustalonej przez powołanych przez Komisję Likwidacyjną (RSW) rzeczoznawców, lecz zaproponował odmienne warunki kupna-sprzedaży, a mianowicie wpłacenie po zawarciu umowy kwoty 1,5 mln USD oraz przeznaczanie przez 5 lat 20% zysku obu zakładów do Skarbu Państwa. Jednocześnie Fundusz zobowiązał się dokonać gruntownej modernizacji obu drukarń, zamierzając przeznaczyć na ten cel 25 do 30 mln dolarów. Przedstawicielka Funduszu, Barbara J. Lundberg podkreślała, iż Fundusz nie zamierza z tego czerpać żadnej korzyści, gdyż i tak wpłacone pieniądze będą przeznaczone dla załóg, które otrzymają w ten sposób udziały w prywatyzowanych przedsiębiorstwach. Stwierdziła również, że Fundusz ma zapewnione ze strony rządu USA, który jest zainteresowany całym przedsięwzięciem, jako formą pomocy dla polskich środków masowego przekazu. W Radzie Nadzorczej Funduszu byli, m.in. Jan Krzysztof Bielecki oraz prezydent George Bush.

Oceniając tę ofertę pełnomocnik Komisji ds. poligrafii stwierdził, że należy ona do najbardziej korzystnych, jakie zostały złożone w trakcie przekształceń RSW. Padła wszak propozycja ze strony jednego z członków Komisji aby, podobnie jak to było w Gdańsku, wystawić i krakowską drukarnię na sprzedaż w trybie przetargu. Przewodniczący stwierdził, że opóźniłoby to całą sprawę a Komisja i tak nie ma obowiązku sprzedaży tej drukarni, gdyż plan zagospodarowania majątku byłej RSW przewiduje przekazanie tych jednostek do Skarbu Państwa. Następnie stosunkiem głósów: 4 za, 1 wstrzymał się od głosu, Komisja Likwidacyjna podjęła uchwałę o sprzedaży Funduszowi, Zakładów Prasowo-Poligraficznych w Gdańsku i Prasowych Zakładów Graficznych w Krakowie, „na warunkach określonych w ofercie złożonej przez Polsko-Amerykański Fundusz Przedsiębiorczośći” (04.07.1991).

Polsko-Amerykańskie Towarzystwo Prasowe SA z siedzibą w Krakowie, zakupiło w dniu 3.10.1991 r. drukarnię w Gdańsku i Krakowie za ogólną kwotę 11 500 000 nowych złotych. Z chwilą zakupu, zapłacono kwotę 1 664 400, to jest tylko 14,47% całości należności. Termin spłaty pozostałej kwoty, wynoszącej 9 835 600 nowych zł został ustalony na rok 2001 bez możliwości waloryzacji. Z powyższego wynika, że Towarzystwo otrzymało w 1991 roku kredyt bez oprocentowania w kwocie 9 835 600 nowych zł. Wyżej wymienione drukarnie zostały sprzedane bez przeprowadzenia przetargów nieograniczonych. Cena sprzedaży różniła się od kwoty podanej w wycenie obu nieruchomości, która równała się 14 037 948,50 nowych zł (zakład w Krakowie – 9 961 978,20 nowych złotych + zakład w Gdańsku – 4 074 970,30 nowych zł).

Na posiedzeniu Komisji Likwidacyjnej w dniu 02.09.1993 r, przewodniczący Tomasz Kwieciński stwierdził, „że sprzedaż drukarni w Gdańsku i Krakowie Polsko-Amerykańskiemu Funduszowi Przedsiębiorczośći, jest najbardziej kontrowersyjną sprawą w całej procedurze likwidacji RSW. Zawarty kontrakt jest najbardziej niekorzystny dla Komisji Likwidacyjnej, gdyż nabywca nie przejął żadnych zobowiązań tych jednostek RSW wobec organów państwowych. Komisja wypłaciła już Skarbowi Państwa kwotę 2 mld 200 mln starych złotych (220 tys PLN!!!) za lata 1989-1990. Według opinii prawników umowy tej nie można wzruszyć. Obecnie sprawą zajmuje się Preokuratura Rejonowa w Gdańsku, gdzie przekazujemy wszelkie dokumenty dotyczące zawarcia umowy tych drukarni z października 1991 roku”.

W odpowiedzi na pismo przewodniczącego Pogodowskiego z 12.01.1994 r. dotyczące wpłaty 20% zysku do podziału osiągniętego przez Spółkę w 1992 roku zgodnie z deklaracją zawartą w załączniku nr 6 umowy sprzedaży, prezes Polsko-Amerykańskiego Towarzystwa Prasowego, Robert Lindsay informuje (27.07.1994), że „w wyniku weryfikacji bilansu za rok 1992, biegli rewidenci wykazali stratę w wysokości 3 813 311 starych złotych (381,33 nowych !!!). Wobec powyższego nie było podstaw do wypłaty na rzecz RSW części zysku”.

Po zakwestionowaniu przez Komisję Likwidacyjną decyzji o prywatyzacji drukarń w Krakowie i Gdańsku, Polsko-Amerykański Fundusz Przedsiębiorczości, reaguje pismem wiceprezesa Ryszarda Kruka do sekretarza Rady Ministrów, w którym wyraża swoje głębokie zaniepokojenie tym faktem. W piśmie zostaje stwierdzone, iż „inwestorowi zagranicznemu zagraża wywłaszczenie”, w związku z czym „Fundusz poiniesie stratę ponad 30 mln USD i będzie miał w efekcie, roszczenia wobec Skarbu Państwa”.

Na posiedzeniu Komisji Likwidacyjnej w dniu 26.09.1996 r. przewodniczący Pogodowski poinformował, „że skierował do Sądu Wojewódzkiego w Krakowie dwa pozwy o unieważnienie umów zawartych przez Komisję z Polsko-Amerykańskim Towarzystwem Prasowym. W wyniku tych działań przedstawicielka Funduszu, pani Barbara Lundberg podjęła kroki interwencyjne, przesyłając pisma (26.08.1996) do Premiera RP oraz do Komisji”.

W odpowiedzi sekretarz Rady Ministrów stwierdza, iż „w odczuciu Komisji Likwidacyjnej cała transakcja jest niekorzystna dla strony polskiej pod względem finansowym i prawnym […] Sprzedaży dokonano bez zachowania wymogów formalno-prawnych w drodze pozaprzetargowej, bez stosownej wyceny obu zakładów, co w istotny sposób naruszyło interesy Skarbu Państwa. […] W dniu podpisania aktu notarialnego 3.10.1991 r., Polsko-Amerykańskie Towarzystwo Prasowe SA wpłaciło na poczet ceny zakupu kwotę 1 664 400 nowych zł, natomiast pozostała do spłacenia należność w wysokości 9 835 600 nowych złotych ma być zapłacona bez żadnej waloryzacji w dniu 30 września 2001 roku […] Duże szanse na pomyślne zakończenie sprawy stwarza złożona u Mnie deklaracja pana Marka Pogodowskiego, iz Komisja Likwidacyjna jest gotowa do podjęcia rozmów z panią Prezydent (Barbarą J. Lundberg)”.

I rzeczywiście, 26 czerwca 1998 roku Komisja Likwidacyjna podjęła jednomyślnie uchwałę o zawarciu ugody, na mocy której „Pozwana Spółka [Centrum Prasowo-Poligraficzne w Krakowie sp. z o.o. - następca prawny Polsko-Amerykańskiego Towarzystwa Prasowego – zmiana nastąpiła 21.12.1997 r.] zobowiązuje się zapłacić przed upływem terminu zapłaty, 10% pozostałej do zapłaty ceny nabycia ustalonej aktami notarialnymi […] w ten sposób, że kwota 600 000 zł zostanie przelana na konto Powoda w terminie 7 dni od daty podpisania ugody sądowej a kwota 383 560 zł do dnia 31.10.1999 r.. Pozostała do zapłaty cena nabycia, tj. kwota 8 852 040 zł zostanie zapłacona w terminie wynikającym z umów notarialnych tj. do dnia 30.09 2001 r.”.

Ugoda zawarta decyzją KL z 26.06.1998 r. została podpisana przed Sądem Wojewódzkim, Wydział I Cywilny w Krakowie 5 października 1998 roku. Niestety CPP nie zapłaciło uzgodnionej kwoty. Komisja w połowie października 2001 roku sprawę do sądu.

Zwraca uwagę fakt, iż w sprzedaży obu drukarń Komisja Likwidacyjna wypowiedziała się trzykrotnie, za każdym razem podejmując sprzeczne uchwały. Po raz pierwszy sprzedając drukarnie PATP SA z pominięciem trybu przetargowego. Po raz drugi stwierdzając, iz takie naruszenie ustawy o likwidacji RSW powoduje nieważnośc czynności sprzedaży i kierując sprawę do sądu. Po raz trzeci, decydując się na zawarcie ugody, sankcjonującą w istocie sprzedaż w trybie bezprzetargowym. Zawarcie ugody było niekonsekwencją, zważywszy iż Komisja Likwidacyjna oparła powództwo na zarzucie niważności umów sprzedaży z mocy art.58 par.1 K.C., jako czynności prawnych sprzecznych z ustawą. Jeżeli zatem umowy były nieważne z mocy samego prawa, nie jest możliwe nadanie im wiążącego charakteru na podstawie porozumienia stron. Należy jednak zauważyć, iż sąd, dopuszczając możliwość zawarcia ugody, wyraził zarazem w sposób dorozumiany pogląd, iz pominięcie trybu przetargowego przy sprzedaży zakładów, nie musi, zdaniem sądu, powodować nieważności umów.

Warto również dodać, że zdaniem ekspertów prawnych szanse procesowe Komisji Likwdacyjnej w tej sprawie były niewielkie, jako że Kupujący mógł zasadnie zakładać iż Sprzedający – jako reprezentant Skarbu Państwa – przstrzega obowiązującego prawa a w tym również ustawy o likwidacji RSW; nie może zatem, na zarzucie złamania ustawy (przez siebie samego), opierać swojego żądania unieważnienia zawartych umów.

 

 

Komisja Likwidacyjna (Pierwsza), powołana 6.04.1990 r. przez premiera Tadeusza Mazowieckiego

Przewodniczący – Jerzy Drygalski (do 17.11.1990 r.), Kazimierz Strzyczkowski (od 17.11.1990 r.)

Członkowie – Jan Bijak, Andrzej Grajewski (sekretarz Komisji), Alfred Klain (odwołany na własną prośbę 1.03.1991 r.), Krzysztof Koziełł – Poklewski, Maciej Szumowski, Donald Tusk