Historia Gdańska wg Curicke'go (fragmenty)

 

Reinhold Curicke urodził się 12 stycznia 1610 roku w Gdańsku, zaś rodzicami Jego byli, Georg i Maria z domu Trebniz, wyznania kalwińskiego. Studiował prawo w Rostocku i Królewcu a po powrocie do Gdańska w 1638 roku, został sekretarzem Rady Miasta. Funkcję tę pełnił do ostatków swego życia czyli do dnia 2 kwietnia 1667 roku. Był żonaty z Katarzyną z d. Pauli, córką pastora kościoła Św. Trójcy i miał z nią dwóch synów – Johanna i Georga Reinholda.

W 1642 croku ukończył pisanie monografii o Gdańsku i zwrócił się do Rady Miasta o jej wydrukowanie. Niestety w Radzie zakwestionowano niektóre fragmenty tego dzieła ze względu na różnicę zagadnień religijnych i obawy o przyczynienie się publikacji do zaostrzenia wóczas trwających sporów pomiędzy kalwinami a luteranami. Reinhold Curicke zgodził się na dokonanie zmian w tekście, jednakże publikacji swego dzieła się nie doczekał. Niedługo po jego śmierci w 1667 roku, syn Georg Reinhold usiłował wydać jednak pracę swego ojca, do tego w całości „bez cięcia”. 20 lat później Rada Miasta zgodziła się na publikację ale z poprawkami jakie wcześniej zostały naniesione. Uparty syn zlekceważył opinię Rady i zaczął drukować dzieło wraz z zakazanymi fragmentami. Dopiero po ostrej interwencji Rady a Georg Reinhold był zatrudniony w sądownictwie gdańskim, zaprzestano drukowania tej kontrowersyjnej wersji, niemniej jednak niektóre egzemplarze tej pracy przeznaczone dla kalwinów, były uzupełniane o arkusze spornych kwesti drukowane w Amsterdamie.

Poniżej fragmenty historii Gdańska napisanej przez Curicke'go wybrane i tłumaczone przez Adama Fąferka, które ukazały się w zeszytach d'Oriana, nakłademTowarzystwa Przyjaciół Biblioteki Gdańskiej  Polskiej Akademii Nauk PAN .

 

 

 

 

KSIĘGA I

Rozdzial XXV, str. 57

 

O Dworze Miejskim

 

Dwór Miejski to pewien dość duży plac, zabudowany jeszcze w czasach Zakonu, przy rogu ulicy Ogarnej położony. Na nim to, dla potrzeb szanownej Rady i Miasta, różnego rodzaju wierzchowe i pociągowe konie, jak również karoce i inne wozy są utrzymywame. Nad nim [Dworem] ustanowiony jest pewien rządca, nadzorujący konie, jak też wszystkie uprzęże, parobków i woźniców, a gdyby pojawił się jakiś mankament, lub też co innego by się wydarzyło, winien to wyznaczonemu [głównemu] panu Dworu zgłosić. Został wszakże Dwór ten w duzym stopuiu w roku 1619 odnowiony i wtedy to przybudowano [do niego] długą, o pieknym łukowym sklepieniu, stajnię, która odtąd najznakomitszą część całego Dworu stanowi.

 

 

 

 

KSIEGA I

Rozdział XXVI, str. 57

 

O Żurawiu

 

Wszystkich Żurawi w Gdańsku nie zamierzam przywieść na pamięć, tego tylko, który najdostojniejszy i nad Motławą przy końcu ul. Szerokiej jest położony w szczególności, ponieważ z jego powodu za czasu krzyżackich panów, wiele wrzawy powstało; co sie zatem wydarzyło? Był to ten Żuraw który wraz z całą ulicą Tokarską w roku 1410 spłonął, dlatego też szlachetna Rada w roku 1411 odbudowywać go rozpoczęła. Zgniewało to komtura zamkowego, nie mógł tego znieść, więc oznajmił, że Żuraw należy do Zakonu, chciał go zatem przenieść gdzie indziej, wszelako mieszczanie przeciwstawili sie jemu, wobec czego musiał sie z tym pogodzić. Na to szlachetna Rada budowę wznowiła i Żurawia, który pierwotnie z drewna zrobiony był, z kamienia silnie wymurować kazała tak, jak on do dzisiejszego dnia stoi.

 

 

 

KSIĘGA I

Rozdział XXVIII, str. 58

 

O studniach w mieście

 

Co prawda nie ma prawie żadnej ulicy na której choć jedna lub wiecej studni by sie nie znajdowalo, wszelako najwytworniejsze studnie są te, na [Długim] Targu, zarówno dla ozdoby jak i potrzeby w liczbie dwu wzniesione. Pierwsza stoi na prawo od Dworu [Artusa] i jest niebieskim kamieniem uroczo i serdecznie wyłożona, i w roku 1633 tamże postawiona. Na górze stoi Neptun ze spiżu odlany z jego trójzębem, z którego przez szczególnie kunsztownie przeprowadzone rurki, woda daje sie wyciskać, co zwłaszcza latem mile jest widziane, podczas gdy zimą, z powodu mrozu małe rurki są zakręcone. Druga studnia została nieco później postawiona, lecz [jest już] troche gorsza i tylko z drewna zrobiona, stoi na [Długim] Targu nieopodal Wagi, daje z siebie również dostatecznie dużo wody a jej rurki są nieco wieksze, chociaż budowa tej studni chwilowo nie zupełnie jest zakończona.

 

 

CDN