Pewien czytelnik Klasyki oficyny Penguin zwrócił uwagę na taki oto paradoks; współcześni wydawcy tudzież krytycy, czy to we słowie wstępu, czy w posłowiu, odczuwają dziwną potrzebę tłumaczenia się (przed kim? zapytajmy) z zainteresowania Kiplingiem, jak gdyby zainteresowanie Kiplingiem było czymś, co wymaga jakiejś formy "przeprosin". Po czym wykonują w swych tekstach imponujący "fikołek" w postaci przyznania pisarstwu Kiplinga wysokiej rangi i traktowania pisarza jako poważnego Autora. Jednakowoż, takowej potrzeby już zupełnie nie widzą w przypadku publikowania czy omawiania np. twórczości "snobistycznej rasistki" Virginii Woolf. "While no apology is needed for an interest in that vicious racist snob Virginia Woolf (if in doubt read her letters)"...
-------------------------------------
-----
Nie będąc czytelnikiem Virginii Woolf (tym bardziej jej listów) nie podejmuję się tutaj wyrokować o rasizmie pisarki, natomiast pragnę zwrócić uwagę, iż paradoks, o którym pisze ww. czytelnik wynika z nieporozumienia, ponieważ Kipling nie był rasistą, a realistą czy wręcz arcyrealistą opisującym świat takim, jakim jest. (Przykładów wspaniałych postaci, innych niż białej rasy, na kartach opowiadań i poematów Kiplinga znajdziemy mnóstwo; najbardziej znany jest Gunga Din.
***
Jednakowoż, skoro już zestawiamy R. Kiplinga z ww. pisarką, warto poczynić kilka uwag, jak się wydaje pomijanych zazwyczaj, bądź przemilczanych w opracowaniach twórczości V. Woolf, nie mówiąc już o wypowiedziach, publikacjach etc. jej czytelników, czy wręcz wielbicieli.
Ojciec Virginii sir Leslie Stephen Woolf (1832-1994) pisarz, historyk, filozof był jednym z pierwszych entuzjastów R. Kiplinga. Pisał o nim w 1897 r. "The best of the lot. He has both popularity and genius".
W domu Woolfów, pełnym książek (i dzieci z poprzednich małżeństw obojga rodziców Virginii) był Kipling za sprawą seniora rodu często (na głos) czytany.
Wiele ballad Kiplinga Leslie Stephen znał na pamięć i recytował je przy rodzinie. Cenił pisarstwo, które określał jako "masculine".
Dla późniejszego "buntu" córki przeciw gustom ojca i w ogóle mężczyznom (także przeciw światu Kiplinga) nie bez znaczenia miał fakt wykorzystania 13-letniej Virginii przez jej przyrodniego brata. Jej udział w "komunie" Bloomsbury w tym względzie "dopełnił całości".
***
Jednakowoż V. Woolf czytała Kiplinga i jako "dama-literatka" (bardziej niż członkini grupy Bloomsbury) uwolnić się od jego wpływu - w tym na własną twórczość - nie zdołała.
Badacze zwracają uwagę na echo (świadome i podświadome) utworów Kiplinga czytanych w danym czasie przez pisarkę obecne w następujących potem jej powieściach. Konkludują: "She enjoyed reading Kipling more than she wanted to admitt"
W usuniętym przez autorkę (acz zachowanym w manuskrypcie) fragmencie "A Room of One's Own" zwierza się, jak ściąga z półki jedną z książek Kiplinga, otwiera "and I could not stop once I had begun".
Przychodzą tu na myśl słowa G. Orwella;
"I worshipped Kipling at thirteen, loathed him at seventeen, enjoyed him at twenty-five and now again rather admire him.The one thing that was never possible; if one had read him at all, was to forget him"
Jednakowoż zdaniem Woolf (wyrażonym w „ A Room of One’s Own”) utwory Kiplinga są dla kobiety „incomprehensible”...
Hmm...Powiedzmy tak; normalne Kobiety (bez zaburzeń orientacji i zakrzywienia lewicowego jak ww. pisarka) nie tylko nie miały (i nie mają) żadnego "problemu" z Kiplingiem, ale czytały go, czytają, ceniły i cenią nadal.
Zaznaczmy, że niektóre z polskich przekładów Kiplinga ukazywały się, podobnie jak oryginały w Stanach lub Anglii w magazynach właśnie dla kobiet np. w "Bluszczu" czy "Tygodniku Mód i Powieści"
Dodajmy na koniec, iż poczet pań - tłumaczek Kiplinga na jęz. polski jest pokaźny, a wręcz wyjątkowy na tle innych krajów.
Ze współczesnych wymieńmy Annę Bańkowską ("Mandalay", "Brzemię Białego Człowieka", "Ballada o Wschodzie i Zachodzie"), Hannę Pustułę -Lewicką ("Bajki, które trzeba czytać właśnie tak", 2018), Ewę Horodyską, (Opowiadania zebrane w tomie "Widma i Bestie", 2020 )
Kazimierz Rafalski
Inne tematy w dziale Kultura
