Chartres, miejsce tajemne (14)

 

GOTYK
Witraże

Witraże z Katedry w Chartres (traktat) VII

Gra kolorami oglądana z bliska i daleka

Poniżej (rys. 5) fragment witrażu z portalu zachodniego katedry w Chartres „drzewo Jessego”. Szkło pochodzi z połowy XII wieku. Tło jest niebieskie, jasno-niebieskie, lekko zabarwione zielenią, która przypomina kolor jesiennego nieba między pomarańczowym zachodem słońca i purpurowym zenitem . Szata króla jest utrzymana w tonie starego, czerwonego wina, a purpurowy płaszcz ma gorąco szmaragdu, płaszcz i korona są zadymione na żółto, buty i mankiety rękawów czerwone.
Owa gra kolorów powoduje, zwłaszcza przy brzegach przebicia kolorem sąsiadującym, jednak efekt ten jest skonstruowany celowo, tak aby promieniowanie niebieskiego tła było neutralizowane przez przebłyski innych tonacji, lokalnie, przy krawędziach cięcia.

 

Rysunek 5

 

W jednym z poprzednich odcinków wspomniałem przy okazji rys. 2, że aby zneutralizować wpływ promieniowania niebieskiego tonów czerwonych, możemy zmniejszyć powierzchnię niebieskiego koloru farbą nieprzejrzystą, rodzajem split screen w składaniu konspektu formy.
Jednakże, na odległość, półprzezroczyste kolory są bardzo promienne, to zmniejsza dobre własności tych kolorów z rzeźbionymi ekrany, ale wpływ tego promieniowania ekranów ograniczenia wydają się rozproszone i w detalach prostu tracą wartość koloru. Odwrotny efekt występuje przy niskim nasyceniu światłem, intensywność koloru wzrasta ze względu na ograniczoną powierzchnię, która pozwala na czyste wcięcia koloru. (Rys. 6)
Obraz, który został skrócony o promieniująca powierzchnie farby lub nieprzezroczysty ekran B. Z daleka, niebieskie szkło przyniesie efekt pokazany w obrazie C. Odbierany obraz będzie mylić, dając w większości przekaz raczej niebiesko - szary. I tak w przypadku czerwonego szkła malowanego w ten sam sposób: im więcej się oddalamy, tym większy efekt ekranowania stopnia niektórych aspektów nieprzezroczystej farby, tak aby na duże odległości można było wyróżnić czerwone, ostre promieniowanie i widzieć intensywność kolorów. Jeśli zakładamy, że szkło ma być czerwone, to wydaje się, ze z odległości może dawać refleksy w kolorze bordowym lub brązowym. Zgodnie z tą zasadą, każdy półprzezroczysty kolor musi otrzymać wyświetlania obrazu ze względu na jej własności promieniowania.
Szklarze z XII wieku wykazali doskonałą znajomość tych praw, a MY wiemy to po dokładnej analizie efektów ich prac. Osiągnęli te wyniki przez empiryczne lub rozszerzone naukowe obserwacje zebrane na Wschodzie ówczesnej cywilizacji okcydentalnej. We wszystkich witrażach Katedry z XII wieku kolorystyczna harmonia jest jasna i pewna, lecz zauważalna dopiero z dużej odległości.

 

Rysunek 6

 

Porównanie efektów promieniowania kolorów oglądane z rożnych odległości, na podstawie nie zmodyfikowanych komputerowo zdjęć Rozety Północnej i jednego z jej paneli - "Król Dawid", widzianego z bardzo bliska

 

No i dalej..

 

źródła, z których korzystam, w wypadku witraży:
Editions Gaud, et Henri Gaud oraz, L'association Les Chevaliers Carnutes
oraz Dictionnaire raisonné de l’architecture française du XIe au XVIe siécle
Eugéne Viollet-le-Duc (1856)

 

cdn..