Polacy boleśnie odczują zmiany w systemie opłat za emisje CO2 (ETS2)

Unia Europejska (UE) wprowadza istotne zmiany w systemie opłat za emisję CO2 (ETS2), które od 2027 roku obejmą m.in. samochody spalinowe i budynki mieszkalne ogrzewane węglem, lub gazem. Polska, jako kraj o wysokim zapotrzebowaniu na ciepło i dużym udziale węgla w ogrzewaniu, znajdzie się wśród państw najbardziej dotkniętych tymi zmianami.

Nowy system ETS2 rozszerzy opłaty na emisje pochodzące ze spalania paliw przez gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa dotychczas nieobjęte tym obowiązkiem, w tym małe ciepłownie, piekarnie, restauracje i sklepy. Dodatkowe koszty będą ukryte w cenie paliw kopalnych, takich jak węgiel, gaz, olej opałowy i paliwa silnikowe, co spowoduje wzrost kosztów życia i działalności gospodarczej w Polsce za co zapłacą finalnie konsumenci.

Skala problemów: ciepłownictwo, transport, oraz koszty dla gospodarstw domowych i małych przedsiębiorstw

Polska od lat boryka się z wysokim zapotrzebowaniem na ciepło, które przewyższa średnią unijną. Przyczyną tego stanu rzeczy są m.in. surowsze zimy i starsza infrastruktura budowlana wymagająca większych nakładów energetycznych na ogrzewanie. Węgiel pozostaje kluczowym paliwem grzewczym dla wielu polskich gospodarstw domowych, a zmiany w ETS2 bezpośrednio uderzą w tych, którzy korzystają z węgla do ogrzewania swoich domów.

Transport jest kolejnym sektorem, który odczuje skutki zmian. Polacy, którzy w dużej mierze korzystają z samochodów spalinowych, będą musieli zmierzyć się z wyższymi kosztami paliw. Wzrost cen dotknie zarówno codzienne dojazdy do pracy, jak i transport towarów, co może przełożyć się na ogólny wzrost cen produktów i usług, co z kolei przełoży się na inflację czyli spadek wartości nabywczej pieniądza.

ETS2 obejmie również małe ciepłownie, piekarnie, restauracje i sklepy, które do tej pory nie były objęte opłatami emisyjnymi. Dla wielu małych przedsiębiorstw, które już teraz funkcjonują na granicy opłacalności, dodatkowe koszty mogą okazać się trudne do udźwignięcia. Wzrost cen paliw kopalnych spowodowany nowymi opłatami emisyjnymi, oraz naliczanym od nich podatkiem VAT przełoży się na wyższe koszty produkcji i działalności gospodarczej.

Gospodarstwa domowe będą musiały zmierzyć się nie tylko z wyższymi rachunkami za ogrzewanie, ale także z wyższymi cenami produktów i usług. Wzrost kosztów życia dotknie przede wszystkim rodziny o niższych dochodach, dla których ogrzewanie węglem, lub gazem jest często jedyną dostępną opcją, a pamiętajmy, że nie tak dawno UE zachęcała do instalowania gazowych źródeł ciepła, jako ekologicznego paliwa.

Wpływ ETS2 na energetykę i politykę społeczną

Zmiany w systemie ETS2 mają na celu promowanie przejścia na bardziej ekologiczne źródła energii. Jednak dla Polski, której energetyka w dużej mierze opiera się na węglu, transformacja ta będzie szczególnie bolesna. Konieczność modernizacji infrastruktury energetycznej, inwestycji w odnawialne źródła energii, oraz poprawy efektywności energetycznej budynków wymaga ogromnych nakładów finansowych.

Polska będzie musiała również rozważyć wprowadzenie polityk społecznych łagodzących skutki podwyżek cen energii dla najbardziej narażonych grup społecznych. Systemy wsparcia finansowego dla najuboższych, dotacje na modernizację systemów grzewczych, oraz programy edukacyjne promujące oszczędność energii, mogą okazać się kluczowe w minimalizowaniu negatywnych skutków społecznych wprowadzanych zmian.

Jednym z głównych sposobów na zminimalizowanie negatywnych skutków ETS2 jest przyspieszenie inwestycji w odnawialne źródła energii (OZE). Polska posiada znaczny potencjał w zakresie energetyki wiatrowej i słonecznej, który może być wykorzystany do zmniejszenia zależności od węgla. Inwestycje te nie tylko przyczynią się do redukcji emisji CO2, ale również mogą stworzyć nowe miejsca pracy i przyczynić się do rozwoju technologicznego kraju. Jednak sieć energetyczna jest już tak przestarzała, jest tak wielu nowych prosumentów, że w chwili obecnej zdarzają się sytuacje, że nie ma przyzwolenia na przyłączenie elektrowni fotowoltaicznych (PV), nie wspominając już o prosumentach.

Przyspieszenie procesu transformacji energetycznej wymaga skoordynowanych działań na poziomie rządu, samorządów, oraz sektora prywatnego. Konieczne są również środki finansowe, które mogą pochodzić z funduszy unijnych, oraz programów wsparcia dedykowanych transformacji energetycznej. Nie mamy jednak ekspertów rządowych od transformacji energetycznej, a tym bardziej od OZE, więc ciężka sytuacja robi się jeszcze bardziej dramatyczna!

Wnioski

Zmiany w systemie opłat za emisje CO2 (ETS2) bez wątpienia będą boleśnie odczuwane przez Polaków, zwłaszcza biorąc pod uwagę wysokie zapotrzebowanie na ciepło i dominujący udział węgla w ogrzewaniu. Konieczność opłacania emisji przez gospodarstwa domowe i małe przedsiębiorstwa przełoży się na wyższe koszty życia i prowadzenia działalności gospodarczej. Polska musi podjąć zdecydowane kroki, żeby przyspieszyć transformację energetyczną, zainwestować w odnawialne źródła energii, oraz wprowadzić politykę społęczną ochrony najuboższych.

Edukacja i podnoszenie świadomości społecznej są kluczowe, żeby przygotować Polaków na nadchodzące zmiany i wspólnie pracować na rzecz bardziej zrównoważonej przyszłości energetycznej kraju. Tylko poprzez skoordynowane działania na wielu poziomach Polska może sprostać wyzwaniom związanym z wprowadzeniem ETS2 i przekształcić je w szansę na rozwój technologiczny i ekologiczny.

Jednak na pewno zmiany w systemie opłat za emisje CO2 (ETS2) odbiją się na gospodarce, gdzie jest pewnikiem upadek wielu małych i średnich firm, tworzących PKB kraju, a podwyżki podatków, inflacja i zubożenie społeczeństwa jest pewne jak Amen w pacierzu.