Kryzys nauki czy kryzys społeczeństwa ?

Do napisania niniejszej notki zainspirowała mnie dość głośna dyskusja jaka przetoczyła się w ostatnio w Stanach Zjednoczonych pomiędzy pewnym naukowcem a młodym youtuberem, której kulminacja nastąpiła podczas publicznej debaty do jakiej doszło na Uniwersytecie Rice’a w Teksasie. Cała sprawa sięga roku 2019 i wykładu pt. „Tajemnica pochodzenia życia” ¹ jaki Dr Tour wygłosił podczas konferencji organizowanej przez „Discovery Institute”, amerykański think-tank skupiający konserwatywnych naukowców. W wykładzie tym James Tour zaatakował naukowców zajmujących się zagadnieniem powstania życia na Ziemi (Origin of Life OOL). Nie zagłębiając się w szczegóły, bo każdy może zobaczyć sam zaledwie godzinny wykład do którego gorąco zachęcam, Dr Tour, trzeba przyznać w teatralny i ciekawie medialny sposób pokazuje, że w tej konkretnej dziedzinie nauki, przedstawiane są daleko idące wnioski i teorie niemające ŻADNEGO potwierdzenia w eksperymentach a w konsekwencji obecnie nie mamy najmniejszego pojęcia jak doszło do powstania pierwszego żywego organizmu na naszej planecie, nawet najbardziej elementarnego. Co więcej, nie jesteśmy w stanie tworzyć przy użyciu chemii i bez świadomej interwencji człowieka w laboratorium symulującym środowisko ziemi sprzed 4 mld lat nawet podstawowych struktur chemicznych jakie są konieczne do biologicznego życia. Nie przeszkadza to jednak do tworzenia całkowicie materialnej koncepcji powstawania życia jaka promowana jest w mainstreamowych mediach oraz podręcznikach szkolnych dla młodzieży szkolnej i studentów. Co więcej, promuje się teorię opartą na analogiach z teorii ewolucji Darwina, podczas gdy chemia, jak zaznacza Dr Tour nie wykazuje cech biologicznych, molekuły nie dążą do przetrwania i reprodukcji. Dr Tour dość wyraźnie zaznacza, że nie interesuje go w krytyce jaką uprawia żadne odwołanie do transcendencji a jedynie o dyskusję na czysto naukowym polu, bo w tej konkretnej dziedzinie naukowej tak naprawdę niewiele wiemy, natomiast świat naukowy zachowuje się tak, jakby wszystko było jak na wyciągniecie ręki. Ekstrapolacja ewolucji Darwinowskiej na świat chemii jest nie tylko domeną mediów popularno-naukowych, ale również poważnych czasopism. W swoim wykładzie Dr Tour pokazuje artykuł z renomowanego periodyka Nature², który podlega przecież ścisłej naukowej recenzji i weryfikacji redaktorskiej.

Jak się można spodziewać, wykład odbił się szerokim echem w świecie naukowym, ale najciekawsze jest to, że zamiast spodziewanej polemiki na poziomie uniwersyteckim, tezy tego wykładu zaczął ośmieszać pewien YouTuber, Dave Farina, który prowadzi na swoim kanale serię wykładów z różnych dziedzin nauki w luźnej popularno-naukowej formie, coś co również rozwija się na naszym rodzimym podwórku jak np. kanał radionaukowe na YouTube. Trzeba jednak zaznaczyć, podobnie jak w radionaukowym, Dave Farina akcentuje swoją materialistyczno-ateistyczną wizję wszechświata. Nic więc dziwnego, że poczuł się dotknięty przez wykład wątpiący w podwaliny światopoglądu opartego na infografice w której z prehistorycznego stawu molekuł samoczynnie formuje się żywa komórka. Dave, posiada tytuł licencjacki z chemii, gdyż nie udało mu się ukończyć studiów magisterskich w tej dziedzinie. W odpowiedzi na wykład Dr Tour-a nagrał dwa filmy i opublikował na swoim kanale zwanym szumnie “Profesor Dave explains”³, ku uciesze wiernych wyznawców, których ma prawie trzy miliony. Problem w tym, że zamiast merytorycznej treści, dużo jest inwektyw, oszczerstw, pomówień a przede wszystkim ataków na teistyczny światopogląd Dr Tour’a jakoby dyskwalifikujący go jako naukowca. Taki obrót spraw nie tylko nie sfrustrował Dr Tour’a ale zmobilizował do nagrania całej serii odcinków (Addressing Abiogenesis: Season 1⁴ ) na własnym kanale krok po kroku tłumacząc chemię organiczną i dlaczego dziedzina powstania życia na ziemi jest tak wielce skomplikowana i w zasadzie niezbadana. Panowie jeszcze przez jakiś czas siłowali się na filmiki, aż w końcu doszło do spotkania “trzeciego stopnia” w postaci debaty, na jaką zaprosił naukowiec swojego YouTube-owego „przeciwnika”. W tym miejscu należy przyznać, że należy się pełen szacunek “Profesorowi” Dave, że odważył się przyjechać na obcy i niegościnny teren Teksasu by skonfrontować się z przeciwnikiem na polu chemii organicznej, która do łatwych przecież nie należy. Cała debata (Dr. James Tour vs Professor Dave Farina | Are we clueless about the origin of life?⁵) okazała się kompletnym niewypałem z punktu widzenia nauki, co nie przeszkadzało obu rozmówcom poczuć się zwycięzcami ów debaty. Podczas gdy Dr Tour starał się sprowadzić tory dyskusji do chemii, może trochę ekstrawagancko, ale jednak sprowadzając dyskusję do meritum, natomiast Dave rozpoczął dyskusję od całej litanii inwektyw, że aż przykro było patrzeć i zastanawiać się czy mamy do czynienia z cywilizowaną dyskusją czy też zwykłą nagonką. Jedyne argumenty na jakie go było stać to cytowanie prac innych naukowców OOL, nie do końca rozumiejąc czego one dotyczą oraz jakie kwestie rozwiązują. Myślę, że warto obejrzeć z ciekawości całą dyskusję, która na pewno stanowi bogate pole do analiz z dziedzin psychoanalizy a nie chemii. Dyskusja ta została omówiona zresztą przez kilku korespondentów YouTube-ówych, co świadczy o szerokim zainteresowaniu tematem, zaś z pojedynkujący ponagrywali swoje post-debatowe filmiki akcentujące własne punkty widzenia. Dr Tour wydał też drugi sezon filmów (Addressing Abiogenesis: Season 2⁶) tłumaczących chemię w kontekście abiogenezy, ale tym razem skupił się na krytyce konkretnych prac naukowych na jakie powoływał się Dave w trakcie debaty wykazując jego kompletną ignorancję w tym temacie. Trzeba przyznać, że robi to w dość dowcipny i interesujący sposób, używając całej gamy medialnych technik z jakiej znani są właśnie młodzi YouTuberzy a nie “nudni” naukowcy. Nie ma też dla niego rzeczy naukowo “świętych”, gdy trzeba, wykazuje błędy w rozumowaniu ekspertów na jakich “profesor” Dave się często powołuje. W ostatnim akapicie tego pasjonującego pojedynku pomiędzy Dr Tour’em a środowiskiem OOL, ten pierwszy zaproponował 60 dniowe wyzwanie zaadresowane do 10 najważniejszych naukowców OOL, czyli Steve Benner, Jack Szostak, Clemens Richert, Lee Cronin, Bruce Lipshutz, John Sutherland, Nicholas Hud, Ramanarayanan Krishnamurthy, Neal Devaraj, i Matthew Powner. Wyzwanie⁷ składa się z pięciu pytań z chemii organicznej. To są w zasadzie te same pytania jakie zadał w trakcie debaty z youtuberem. Jeżeli któremukolwiek z nich uda się rozwiązać chociaż jedno z zadanych zagadnień, Dr Tour zobowiązał się do skasowania swojego kanału i wszystkich zawartych w nim treści oraz zaprzestania krytyki OOL. Co istotne, sędziami miałaby być trójka naukowców tej dziesiątki. Dr Tour zaproponował nie byle kogo, Dr. Benner’a, Dr. Szostak’a, i Dr. Richert’a. Dziś minął termin, kanał Dr Jamesa Tour’a wciąż istnieje...

W tym miejscu właściwie można zakończyć ten temat, ale oglądając z perspektywy fotela całą tę historię, mam nieodparte wrażenie, że świat w jakim żyjemy w XXI wieku podąża w jakimś przedziwnym kierunku. Z jednej strony ekspertami w każdej dziedzinie stają się medialne osobowości z ograniczoną wiedzą ale z ogromnym ego. Z drugiej, niesprawdzone teorie naukowe stają się „faktami naukowymi”. Profesor Dave jest też przykładem jak bardzo pogubiony jest współczesny świat w konfrontacji z treścią medialną jaką potrafi wytworzyć właściwie każdy z dostępem do mikrofonu i kamery. Problemem współczesnego społeczeństwa jest to, że treści te ogląda bezrefleksyjnie młodzież i wierzy bezgranicznie podanej papce, gdyż nie jest w stanie lub nie chce weryfikować tego co zobaczy. Quo vadis? Moim zdaniem przeszliśmy z etapu, gdzie treści były moderowane przez media sterowane czy to politycznie czy światopoglądowo przez biznes lub politykę, do świata, gdzie treści są tworzone przez niedojrzałe osobowości ale z wielkim ego i parciem na szkło. Jedyna pociecha jest taka, że mamy w tym póki co pluralizm, zarówno “profesor” Dave jak i doktor Tour mają możliwość medialnego istnienia, a tego że tak będzie w przyszłości wcale nie mamy żadnej gwarancji. Dodatkowo dystrybucją rządzą algorytmy, a te jak wiadomo można trochę podsterować. Póki co “profesora” Dave'a śledzi 2,7 miliona osób, Dr Tour ma widownię 30-krotnie mniejszą.

“Daj mi rząd dusz! - Tak gardzę tą martwą budową,

Którą gmin światem zowie i przywykł ją chwalić,

Żem nie próbował dotąd, czyli moje słowo

Nie mogłoby jej wnet zwalić.”

wołał Kordian u Mickiewicza, dziś wystarczyłoby by założył kanał na YouTubie i zgarnął widownię

Przypisy

1 Wykłady James’a Tour: “The Mystery of the Origin of Life”, "Molecules Don't Care About Life! "

2 Artykuł z Nature “How Did Life Begin”?

3 Kanał YouTube - “Professor Dave Explains” ,

4 Seria filmów “Addressing Abiogenesis: Season 1”

5 Debata “Dr. James Tour vs Professor Dave Farina | Are we clueless about the origin of life?”

6 Seria filmów “Addressing Abiogenesis: Season 02”