Rząd zobowiązał się w 2009 roku przekazywać 40% przychodów z prywatyzacji na Fundusz Rezerwy Demograficznej, nazywany przez Donalda Tuska „bezpieczną emeryturą". Mimo to, w zeszłym roku do Funduszu wpłynęło dziesięciokrotnie mniej, a resztę (7,5 mld zł) przekazano na łatanie dziury budżetowej. Teraz rząd znowu chce zmniejszyć rezerwę dla przyszłych emerytów - z 6 mld do 2 mld złotych.
Fundusz Rezerwy Demograficznej (FRD) został powołany ustawą z 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych. Zaczął funkcjonować w 2002 roku, a zarządza nim Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Celem Funduszu jest gromadzenie rezerw na uzupełnianie niedoboru funduszu emerytalnego, który pojawi się w następstwie zmian demograficznych w Polsce - przede wszystkim w wyniku przechodzenia na emeryturę pokolenia powojennego wyżu demograficznego.
Źródła przychodów Funduszu to przede wszystkim: 1) środki pochodzące z części składki na ubezpieczenie emerytalne odprowadzanej przez ZUS do FRD; 2) przychody z inwestycji w bony, obligacje skarbowe i inne papiery wartościowe; 3) środki z prywatyzacji. W 2002 roku na rzecz FRD przekazywano 0,1% składki na ubezpieczenie emerytalne, przy czym odsetek ten stopniowo rósł i dziś wynosi 0,35% składki. Fundusz jest jedyną jednostką w ramach ZUS, która inwestuje zgromadzone środki.
Na początku 2009 roku rząd Donalda Tuska, przedłużając odprowadzanie przez ZUS składek na FRD postanowił też, że będzie on zasilany 40% przychodów z prywatyzacji, pomniejszonych o środki na Fundusz Reprywatyzacji. Miała to być realizacja obietnicy z expose, w którym premier zobowiązał się przekazywać część przychodów z prywatyzacji właśnie na “bezpieczną emeryturę”.
W rzeczywistości jednak już rok później rząd wycofał się z tych zobowiązań. Dochody państwa z prywatyzacji w 2010 roku wyniosły 22 mld złotych. Do Funduszu przekazano jednak tylko około 800 mln złotych. Zgodnie z ustawą miało tam wpłynąć co prawda 8,3 mld zł, ale 7,5 mld zł rząd przekazał do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na wypłaty emerytur bieżących. Dokonano tego rozporządzeniem z 26 sierpnia 2010 r. Podobnie w tym roku rząd planuje przekazać do FRD niecałe 2 mld złotych. Według ustawy Fundusz powinien zostać zasilony prawie 6 mld zł z planowanych 15 mld przychodów z prywatyzacji, ale 4 mld zł rząd chce znowu przekazać do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Jeśli zapowiedzi te zostaną zrealizowane, to pod koniec tego roku okaże się, że w latach 2010-2011 rząd Tuska zamiast 14,3 mld zł z prywatyzacji przekazał na Fundusz Rezerwy Demograficznej tylko 2,8 mld zł.
Poniższa tabela ilustruje ogólny stan środków Funduszu Rezerwy Demograficznej w ostatnich latach, z uwzględnieniem zapowiedzi rządu.
|
|
Tyle było/będzie w Funduszu:
|
Tyle powinno być w Funduszu:
|
|
2007
|
3,4 mld zł
|
3,4 mld zł
|
|
2008
|
4,4 mld zł
|
4,4 mld zł
|
|
2009
|
7,3 mld zł
|
7,3 mld zł
|
|
2010
|
10,1 mld zł
|
17,6 mld zł
|
|
2011
|
14,2 mld zł (szacunki ministra Rostowskiego)
|
min. 25,7 mld zł (bez zysków z inwestycji)
|
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ZUS
Na stronie internetowej Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej jest dostępny projekt rozporządzenia, które ma się stać bezpośrednią podstawą przekazania 4 miliardów zł na rzecz FUS. Projekt powołuje się na fakt, że dotacja budżetowa dla FUS ulegnie wyczerpaniu już we wrześniu. Jednocześnie ministerstwo uzasadnia projekt “przyczynami demograficznymi”. Ta ostatnia część uzasadnienia wynika stąd, że zgodnie z ustawą z 1998 roku rząd może zarządzić wykorzystanie środków FRD na uzupełnienie niedoboru funduszu emerytalnego, ale wtedy gdy niedobór ten wynika z przyczyn demograficznych.
W uzasadnieniu projektu ministerstwo wyraźnie nagina ustawowe kryteria odwołując się do danych statystycznych ukazująceych relatywnie mało znaczące przesunięcia demograficzne. Po pierwsze, ministerstwo wskazuje, że udział ludności w wieku poprodukcyjnym wzrósł z 15,4% w 2005 r. do 16,8% w 2010 r. Poza tym, przytacza też dane dotyczące wzrostu liczby osób pobierających emeryturę (4,7 mln w 2008, 4,9 mln w 2011). Jak widać, ciężko potraktować te statystyki jako poważny argument dla tak radykalnego drenażu Funduszu Rezerwy Demograficznej. Szczególnie jeśli uwzględni się trendy długoterminowe.
Warto tu więc przypomnieć, że w 2010 roku na jedną osobę w wieku poprodukcyjnym (6,4 mln osób) przypadały wciąż jeszcze cztery osoby w wieku produkcyjnym (24,6 mln osób). Natomiast według szacunków GUS w 2030 roku liczba Polaków w wieku produkcyjnym zmaleje do 20,8 mln, a w wieku poprodukcyjnym wzrośnie do 9,6 mln. Oznacza to, że jednego potencjalnego emeryta utrzymywać będą mogły już tylko dwie osoby. Pytanie brzmi, kiedy środki Funduszu Rezerwy Demograficznej będą bardziej potrzebne - teraz czy za dwadzieścia lat?
Wobec powyższego, politykę obecnego rządu należy ocenić jako krótkowzroczną i potencjalnie bardzo niebezpieczną. Rząd co prawda najpierw słusznie zdiagnozował stojący przed Polską problem demograficzny, a nawet przyjął pewną racjonalną strategię, ale następnie całkowicie się z niej wycofał. Zamiast zasadniczych, a niepopularnych reform emerytalnych - takich jak podniesienie wieku emerytalnego, likwidacja przywilejów, czy wprowadzenie emerytur minimalnych na wzór kanadyjski – rząd pośpiesznie łata dziurę budżetową pogłębiając problemy systemu emerytalnego.
Projektowi rozporządzenia rządu w kwestii pomniejszenia Funduszu Rezerwy Demograficznej o 4 miliardy złotych sprzeciwiły się już takie organizacje jak Pracodawcy RP, Krajowa Izba Gospodarcza, NSZZ Solidarność, OPZZ i Związek Rzemiosła Polskiego. Fundacja Republikańska przyłącza się do ich sprzeciwu.
dr Stanisław Tyszka, dyrektor Centrum Analiz Fundacji Republikańskiej (pełna wersja komentarza na cafr.pl)
Źródła:
Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wykorzystania w 2011 r. środków Funduszu Rezerwy Demograficznej na uzupełnienie niedoboru funduszu emerytalnego wynikającego z przyczyn demograficznych z 20 czerwca 2011 r.
Ustawa z 13 października 1998 o systemie ubezpieczeń społecznych
Ustawa z dnia 9 stycznia 2009 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2010 r. w sprawie wykorzystania w 2010 r. środków Funduszu Rezerwy Demograficznej na uzupełnienie niedoboru funduszu emerytalnego wynikającego z przyczyn demograficznych
GUS, Mały Rocznik Statystyczny 2011
Idea
Państwo polskie nie spełnia swojej roli. Jest słabe, nierządne, skorumpowane. Dlaczego? Ponieważ brakuje w Polsce narzędzi niezbędnych do skutecznego rządzenia, a życie publiczne jest skolonizowane przez osoby i grupy działające przede wszystkim we własnym - a nie wspólnym - interesie.
Aby zmienić ten stan rzeczy, potrzebne jest, z jednej strony, odbudowanie etosu służby publicznej. Z drugiej strony, należy dostarczyć politykom wiedzy o tym, jak skutecznie rządzić. Jesteśmy przekonani, że republikanizm, jednocześnie nawiązujący do najlepszej polskiej tradycji i wykraczający poza partyjne interesy i ideologiczne spory, jest odpowiedzią na oba te wyzwania.
Republika (rzeczpospolita) to wspólne dobro, o które dbają razem wszyscy obywatele jednoczeni uznaniem dla praw i pożytków z życia we wspólnocie.
Przeczytaj manifest ideowy Jesteśmy republikanami
Fundacja Republikańska
Fundacja Republikańska jest pierwszą z tworzonych przez nas instytucji obywatelskich. Zostala powołana w październiku 2009 roku, a oficjalna inauguracja działalności Fundacji miała miejsce na I Kongresie Republikańskim w Warszawie, 14 listopada 2009 roku.
Prowadzi pracę formacyjną wśród młodzieży szkół średnich i studentów w celu dynamicznej rozbudowy potencjału ludzkiego - wychowywania obywateli. Ponadto zajmuje się działalnością typu "think tank". W końcu, Fundacja Republikańska stanowi zaplecze intelektualne dla działalności społecznej w formie instytutu naukowo-badawczego, zajmującego się monitorowaniem działań władzy publicznej i przygotowywaniem propozycji zmian instytucjonalnych.
Fundacja Republikańska dysponować będzie zapleczem instytucjonalnym, logistycznym i finansowym dla wielu projektów realizowanych przez ogólnopolskie środowisko republikańskie. Wraz ze Stowarzyszeniem Republikanie.org stanowić będzie bazę dla integracji i współpracy różnych instytucji obywatelskich, które działają zgodnie z zasadami określonymi w manifeście republikańskim i realizują cele statutowe Fundacji i Stowarzyszenia.
Centrum Analiz Fundacji Republikańskiej
Centrum Analiz Fundacji Republikańskiej (CAFR) to niezależny ośrodek badawczy, legislacyjny i edukacyjny powołany przez Fundację Republikańską. Działa na rzecz poprawy jakości polityk publicznych realizowanych w Polsce i Unii Europejskiej poprzez prowadzenie badań naukowych, monitoring działań władz i przybliżanie polskim uczestnikom życia publicznego informacji na temat rozwiązań i przebiegu debat prowadzonych w innych państwach. Celem CAFR jest oddziaływanie na decyzje dotyczące życia publicznego, dla poprawy ich jakości i zapewnienia dobra wspólnego wszystkich obywateli.
Nowości od blogera
Inne tematy w dziale Polityka
