O legendarnej polskiej kronice z czasów pogańskich

Wojan, Wojnan to legendarny najdawniejszy slowiańsko-polski dziejopis przed chrztem katolickim władcy kraju z X wieku. Wojan seu Wojnan - jak wymienia go literatura, był dygnitarzem. Miał on przepisać na korze brzozowej kronikę Nakorsza Warmisza, przypisywaną Wyzymirowi, władcy zmarłemu ok. 335 n.e. i znanemu z historii powszechnej. Nakorsz miał żyć w okresie przed 335 r.n.e. i być autorem tej księgi przypisywanej samemu wandalskiemu władcy Wyzymirowi lub Wizimierzowi.

wg Michała Wiszniewskiego Historya literatury polskiéj Autorzy Michał Wiszniewski

Nakorsza Warmisza kronika, spisana na korze, a w zasadzie przepisana przez Wojnana (Woynenusa Walkostynusa), miała być jakimś unikatem: świetnie zachowana, odnaleziona przez rolników, miała stale jakieś problemy aby wyjść na światło dzienne. Do dziś kwalifikuje się ją w gronie kronik zmyślonych, nieznana lub zaginiona jest jej treść, nie-wiadomo-czego dotycząca. Miała być kroniką znienawidzoną w różnych okresach czasu po okresie 350-400 n.e., kiedy to miał żyć Wisimir, autor i władca któremu jest ona przypisywana. Kopię tej kroniki Woynenus Walkostynus herbu Lwiagłowa,

miał złożyć tajemnie w grobowcu, któryto zmarłemu synowi swojemu Zublinowi przy Gnieźnie wymurować kazał

- jak donosi tekst źródłowy.

Znany polski bibliofil, Załuski, biskup kijowski in Programmate Litterario pag. 2 informuje że Woynan przepisał kronikę Nakorsza Warmisza:

wg Kronika polska, do wieku 10. Napisana, z dodatkami z Kroniki Kagnimra etc ... Autorzy ..... Prokosz

Kronika, mając zapewne jakąś wymowę polityczną, nie była lubiana już w dawnych czasach. Miała ona powstać około 335- 400 r.n.e. i zachować się w dobrym stanie do momentu odnalezienia rzekomo w roku 1574. Miała ona stanowić najcenniejszy zabytek piśmiennictwa w Bibliotece Załuskich.

Autor to: Nakorsz Warmisz, Narcosi Varmisii, tytuł mniej więcej: "kronika najdawniejsza o początkach narodu polskiego... przypisana Wysymirowi xiążęciu polskiemu" lub

"Nacorsi Varmisii Antiquissimum Chronicon de origine Gentis Polonicæ & de primis omnium Ducibus Sarmaticis ...".

Epoka wyśmiania

W epoce kontrreformacji pogańskie księgi wyśmiewano. Wierzących w ich wiarygodność czytelników straszono poglądami, iż w zamierzchłych czasach nikt nie umiał czytać. Pewien biskup, autor obszernego dissu na ową pogańską kronikę, jej domniemanego autora- wandalskiego króla Wizymira opisał w swojej twórczości literackiej jako analfabetę. Nie wiemy na jakiej podstawie- o analfabetyzmie tego władcy nie wspominają żadne źródła.

Wandalski przywódca polityczny i wojskowy Wisimar lub Visimar (zm. 335) to dość znany z dzieł gockiego historyka Jordanesa (piszącego w VI w.n.e.) wandalski władca Hasdingów w czasach, gdy plemię to siedziało nad wschodnimi dopływami Cisy. Jordanes podaje, że Wandalowie wtedy żyli na ziemiach, gdzie teraz siedzą Gepidowie. Według relacji wspomnianego pisarza Wandalowie-Hasdingowie zawiązali już wcześniej sojusz z Gepidami wymierzony w Wizygotów. Jak podaje gocki kronikarz: Geberyk (król Wizygotów) ... na początku panowania pragnie rozszerzyć władzę na szczep Wandalów. Rusza więc przeciw ich królowi imieniem Wisimar, pochodzącemu z domu Asdingów, który znaczeniem przyćmiewa inne domy wandalskie i poczytuje się za najbardziej wojowniczy. i dalej: Bitwa rozegrała się nad brzegiem rzeki Marisia. Równorzędny bój nie trwał długo. Wnet sam Wisimar, król Wandalów, i większa część jego ludzi leżeli pokotem w prochu ziemi.