właściwy tytuł ze względu na wymóg postawienia 60 znaków w tytule postu w edytorze salonu24.pl:
Krystyna Dąbrowska /Nagroda Szymborskiej 2013/, Alice Munro /Nagroda Nobla 2013/ a funkcjonowanie rynku wydawniczego w Polsce i na świecie.
Tekst jest subiektywną – wstępną i zwięzłą - analizą znaczenia Nagrody im. Wisławy Szymborskiej 2013 dla poezji polskiej i polskiej kultury na najbliższe dekady.
Zestawia też pewne analogie ( lub ich brak) pomiędzy reakcją rynków wydawniczych na Nagrodę Nobla dla kanadyjskiej nowelistki a Nagrodą Szymborskiej.
Idealne założenie: sukces Poety jest jednocześnie sukcesem Nagrody i Fundatora, sukcesem jury, sukcesem wydawnictwa poetyckiego, księgarni i czytelników. Jest też sukcesem krytyków literackich którzy pisali o Dąbrowskiej i Jaroszu i typowali do Nagrody.
Autor tekstu niekiedy musi używać paraboli czyli poręcznego zrozumiałego dla wszystkich skrótu – dlatego użyłem w tytule nazwiska Krystyny Dąbrowskiej która jest bardziej znana od drugiego Laureata.
Rozumiem też że ranga Nobla jest postawiona o wiele wyżej od Nagrody Szymborskiej – pierwsza jest międzynarodowa i wiąże się z prestiżem opiewającym na obecność w podręcznikach literatury światowej i ekwiwalentem finansowym wynoszącym 1 milion dolarów, druga na obecność w podręcznikach literatury polskiej i czekiem na 100 tysięcy złotych.
Wartość i znaczenie Nagrody Szymborskiej 2013: otwarcie dla świeżego powiewu młodej polskiej poezji
Nie należy ukrywać, że czytelnik polski jest trochę zmęczony powielaniem tych samych nazwisk w poezji polskiej czy to w księgarniach, czasopismach czy sporadycznej obecności w meinstrimie. Najczęściej są to poeci znani od międzywojnia, lat 50, 60 i 70 XX wieku, nie wyłączając sztandarowych poetów jak Miłosz i Szymborska.
Pisze się o nich mniej więcej te same stereotypowe formułki, powiela nieświeże opinie – w 100% znane każdemu użytkownikowi sieci w której ściągi, lakoniczne omówienia są powielane bez końca.
Nagrodę Szymborskiej dostali – za autoironię – poeci wiekowo młodzi, trzydziestolatkowie: jedne 100.000 złotych poszło na adres warszawski /Dąbrowska/, drugie – do niewielkiej miejscowości pod Olkuszem /Kraków/.
Nagroda omija więc znużenie i nudę tych samych nazwisk powielanych nonsensownie choć w dobrej wierze w mediach i sieci – jednak częściowo nieskuteczną dla promocji poezji, sztuki i kultury.
Pomija też, co bardzo istotne – jako kartę do wypełnienia przez innych – niesprawiedliwość stanu wojennego i żyjące do dziś, często w niejawny sposób wojny między wykluczonymi poetami w okresie 1981-1989, a beneficjantami komuny którzy otrzymali za zdradę ‘kubek złota’.
Otwiera wolną przestrzeń dla młodych poetów nie obarczonych „ikonami poezji”, „kultowymi poetami”, „kultowymi krytykami literackimi” i innymi barykadami dla nowoczesnego smaku, oryginalnego podejścia do poetyckiej sztuki i odejścia od starych wzorów.
Estetyczny i edukacyjny cel został spełniony. Czytelnik widzi nowe nieznane mu wcześniej nazwiska – chronione autorytetem międzynarodowego jury, nowe otwarcie, nowy obszar eksploracji i podróży. Mole książkowe – nowe półki do zaliczenia. Miłośnicy poezji zaspokojeni są pokazaniem im nowych poetyk, nowych filozofii wiersza i poezji.
Wzorowy akademizm Dąbrowskiej pietyzm dla sztuki i uniwersytetu z wysunięciem jako absolutu dialogu Poezji i Kultur, współgra z ontologiczną grą elementów małej wspólnoty z wysunięciem ich jako Absolutu determinującego życie w mikro skali a opisywanego przez dokumentalistę Jarosza - jest też nagrodą dla nas.
Nowe obrazy świata
musimy przyswoić i zapisać do naszego sztambucha poprzez te nazwiska.
Czy to opis triumfu i ataku zdyscyplinowanej jak ewolucja supernowoczesnej sztuki [„Oceanarium” Dąbrowskiej], czy niespodziewany dla nas opis wstydu poety przyłapanego na modlitwie w małym kościółku przez prowincjonalnego ‘europejczyka’ [Jarosz].
Obydwa są biologiczne, obydwa wywołują rumieniec, a jednocześnie podziw dla ewolucji: sztuki i człowieka.
Obydwa odwołują się do prawdy – tej prowokatorki życia. Nie ukrywają ani tych skrytych, bezwzględnych i biologicznych procedur rozbijających schematy /Dąbrowska, jw./, ani tych niematerialnych i tajemniczych procedur Boga rozbijających człowieka i pokazujących efekt tego boskiego ataku publiczności /Jarosz/.
Przypadkiem, wszystko dzieje się przypadkiem – taka jest filozofia życia, świata i kosmosu Wisławy Szymborskiej w jej świetnej i głęboko wystudiowanej poezji. To cytat z nie opublikowanego jeszcze mojego eseju o Szymborskiej wygłoszonego podczas ‘Seminarium Literackiego’ Festiwalu Poezji w Przemyślu 2012.
Ma rację Michał Rusinek: Szymborska byłaby zachwycona tymi Nagrodami.
Dąbrowska: wyobraźnia plastyczna /kolor, barwa, kreska, przestrzeń, martwa lub żywa natura/ i uniwersytecki dyskurs.
Jarosz: słowa i wersy bez przerwy tropią Poezję – nanizany jest na nie jak metronom wartki rytm bębniarza.
Rok 2013 – rokiem przełomu w polskiej poezji pierwszych dekad XXI wieku
Rok 2013 przejdzie do historii polskiej kultury podobnie jak rok 1996 – rok uhonorowania Nagrodą Nobla w Dziedzinie Literatury Wisławy Szymborskiej. Polskie społeczeństwo i publiczność literacka otrzymali dwa dużej rangi prezenty – są to prestiżowe Nagrody w dziedzinie poezji im. Zbigniewa Herberta i im. Wisławy Szymborskiej. Nagrody dużej skali poetyckiej i równie dużej skali finansowej. Nigdy nie mieliśmy takich nagród w Polsce – o charakterze międzynarodowym, z wybitnymi poetyckimi patronami.
Szanujmy co otrzymaliśmy od Zacnych Fundatorów, szanujmy decyzje poetyckich Jury. Szanujmy zebrane wokół Nagród znakomite gremia poetów, krytyków, eseistów, ludzi dobrej woli.
Chińczycy, Niemcy – ciąg do sukcesu, prestiżu, sławy wydawniczej i zadowolenia Czytelnika:
Dzień po nagrodzeniu Alice Munro Nagrodą Nobla za nowelistykę Chińczycy przystąpili do ataku: drukarze, typografowie, kierownicy wydawnictw harowali całą noc, żeby rano było świeżych 100.000 egzemplarzy nakładu noblistki dla czytelników. Uprzedzając „Crazy Munro” – Szał Munro, czyli atak ciekawych czytelników na księgarnie i wydawnictwa!
Podobnie Niemcy: Targi w Frankfurcie pokrywające się z datą ogłoszenia Nagrody Nobla z Dziedziny Literatury opływały w tytuły Munro: do wyboru do koloru. Targi frankfurckie są też targami wydawców - komplet zamówień na dzieła Noblistki ku zadowoleniu wszystkich został zebrany na ileś następnych lat.
Polska listopad 20 – 29: szukanie poezji Laureatów przypomina Labirynt:)
Szczęśliwe biblioteki i wydawnictwa mające tomy lub mogące je pokazać publiczności.
Marzą mi się – po starannej wieloletniej kwerendzie międzynarodowych festiwali poetyckich i stron poświęconych narodowym poezjom – licealni i uniwersyteccy prymusi, którzy nie oglądając się na nikogo robią strony dokumentujące Dąbrowską i Jarosza. Dokumentacja do pracy licencjackiej, magisterskiej lub doktoratu gotowa. Sukces na nikogo nie czeka.
Ludzie sieci mamy już trochę do czytania Laureatów:
Dąbrowska
Dwutygodnik
Literackie
Zeszyty Poetyckie
Jarosz
strona autorska
Biuro Literackie
fotografie Laureatów i nagrodzonych tomów: tvn24.pl
Inne tematy w dziale Kultura
