Wczoraj obchodziliśmy święto pierwszej naszej polskiej konstytucji, która była pierwszą w Europie i drugą na świecie (po amerykańskiej). Przyczyną był oczywiście stan Rzeczpospolitej Obojga Narodów w jakim się znalazła. W 1772 nastąpił I rozbiór Polski, nasz kraju już od początku XVIII wieku popadł w zależność od Rosji, liberum veto destabilizowało cały kraj. Szlachta była przekupna, przez to władcy byli wybierani de facto przez Rosję, obrady sejmu odbywały się w asyście wojsk rosyjskich. Potrzebna była gruntowna reforma.
Jednym z najbardziej znanych twórców konstytucji to Hugo Kołłątaj, Stanisław Staszic i oczywiście król Stanisław August Poniatowski. Uchwalenie ustawy zasadniczej było częścią reform Sejmu Wielkiego.
W konstytucji zapisane było m.in że Polska jest krajem katolickim, zapewniając wolność wyznania, ale i karząc za odstępstwo od katolicyzmu. Polska stawała się monarchią dziedziczną, ograniczyła demokrację szlachecką, mieszczanie mogli awansować do stanu szlacheckiego, poprawiała sytuację chłopów którzy byli pod ochroną państwa, znosiła liberum veto.
Jednak długo nie przetrwała. Rok później w 1792 roku przeciwko reformom Sejmu Wielkiego, w tym konstytucji magnaci stworzyli Konfederację targowicką pod pretekstem ,,zagrożenia wolności". O wszystkim poinformowali carycę Katarzynę II, poprosili ją o interwencję. Rosja po uporaniu się z Turcją mogła skierować swoje wojska do Rzeczpospolitej. Tak rozpoczęła się wojna polsko-rosyjska zwana też wojną w obronie konstytucji. Widmo klęski spowodowało że do Targowicy dołączył też król złudnie sądząc że uda się uratować część reform Sejmu Wielkiego. Rosja pokonała wojska polskie, konstytucja przestała obowiązywać a rok później doszło do II rozbioru Polski dokonanego przez Rosję i Prusy.
Następnie sprawy same się już potoczyły. Rzeczpospolita była w agonii, już nic nie dało się uratować. W 1794 wybuchła Insurekcja kościuszkowska pod dowództwem Tadeusza Kościuszki. W bitwie pod Racławicami dzięki zaangażowaniu chłopów udało się pokonać wojska rosyjskie jednak powstanie na dłuższą metę było skazane na porażkę, do tłumienia powstania wkrótce przyłączyły się też Prusy, Kościuszko dostał się do niewoli. Połączone wojska rosyjsko-pruskie stłumiły powstanie, Rosjanie pod przywództwem Aleksandra Suworowa dokonali rzezi Pragi (dzielnicy Warszawy) na ludności cywilnej a stolica skapitulowała.
W 1795 doszło do III rozbioru Polski dokonanego przez Rosję, Prusy i Austrię. Rzeczpospolita na 123 lata przestała istnieć.
Jak widać konstytucja nie trwała długo, pośrednio przyśpieszyła nieunikniony upadek Polski, jednakże była czymś wyjątkowym jak na tamte czasy. Była swego rodzaju ,,ostatnią wolą i testamentem gasnącej Rzeczypospolitej". Pomimo takiego a nie innego biegu wydarzeń dała nadzieję dla przyszłych pokoleń na odzyskanie niepodległości. Możemy być dumni z tej konstytucji.
Inne tematy w dziale Kultura
