Wypłata środków z konta PPK – sposoby

Uczestnicy PPK często zadają pytanie: „Kiedy będę mógł/mogła wypłacić zgromadzone środki i co się stanie, jeśli zrobię to przed 60. rokiem życia?”. Oto odpowiedzi na te pytania.

W potocznym języku, gdy używamy sformułowania „wypłata z PPK”, mamy na myśli po prostu możliwość skorzystania ze zgromadzonych oszczędności. Natomiast w języku ustawy o PPK słowo „wypłata” dotyczy wybranych, bardzo konkretnych sytuacji. Środki zgromadzone w PPK można wycofać z planu w różny sposób i w zależności od tego, jak to zrobimy – będzie to wypłata, wypłata transferowa lub zwrot.

Wypłata to wycofanie środków z PPK w bardzo szczególnych przypadkach:

• na wniosek uczestnika, który ukończył 60. rok życia ,

• na wniosek uczestnika, w związku z poważnym zachorowaniem samego uczestnika, jego małżonka lub dziecka ,

• na wniosek uczestnika na cele mieszkaniowe .

PPK: Wypłata ze względu na wiek

Każda z tych wypłat rządzi się innymi regułami. Takim „docelowym” przypadkiem powinna być wypłata ze względu na wiek. Warto zauważyć, że nie będzie ona dokonywana automatycznie – to uczestnik musi jej zażądać od instytucji finansowej. Innymi słowy – jest to jego uprawnienie, a nie obowiązek. Modelowy sposób takiej wypłaty – to 25% zgromadzonych środków wypłacone jednorazowo, a kolejne 75% w co najmniej 120 ratach. Takie rozwiązanie pozwala skorzystać ze wszystkich zachęt finansowych przewidzianych w ustawie o PPK: wypłacie podlegają wszystkie zgromadzone środki, nie ma żadnych potrąceń ani podatków, a sam uczestnik przez co najmniej 10 lat otrzymuje dodatkowy, regularny „zastrzyk finansowy”. Można też wypłacić jednorazowo wszystkie oszczędności – jednak w takim wypadku od 75% zgromadzonych środków zostanie pobrany podatek od dochodów kapitałowych (potocznie zwany „podatkiem Belki” – czyli 19% od wypracowanego przez te środki zysku). Ale trzeba pamiętać o jednym ważnym aspekcie: jeśli rozpocznie się dokonywanie wypłat z uwagi na wiek – uczestnik utraci prawo do otrzymywania kolejnych składek i dopłat rocznych od państwa. Innymi słowy – nie należy „mieszać” okresu akumulacji kapitału z okresem jego wypłacania.

Wypłata ze względu na wiek może przyjąć postać świadczenia małżeńskiego – ma to miejsce wtedy, gdy małżonkowie złożą zgodne oświadczenie, że chcą skorzystać z takiej możliwości, o ile oboje osiągnęli 60. rok życia i oboje gromadzą środki PPK w tej samej instytucji finansowej. Takie świadczenie jest wypłacane w co najmniej 120 ratach miesięcznych.

PPK: Wypłata na leczenie

W przypadku poważnego zachorowania uczestnika lub członka jego rodziny można wypłacić jednorazowo do 25% zgromadzonych środków na każde z takich zdarzeń, a sam – bardzo zresztą szeroki – katalog chorób jest wyszczególniony w ustawie o PPK, nie ma więc tu miejsca na żadną „uznaniowość” instytucji finansowej. Należy jedynie pamiętać, aby do wniosku o wypłatę z tytułu poważnego zachorowania dołączyć stosowne orzeczenie lub zaświadczenie lekarskie. Nie ma znaczenia wiek uczestnika – zaszło nieszczęście, pojawiła się choroba – środki są potrzebne tu i teraz. Nie będzie żadnych kosztów, potrąceń, podatków – 25% środków będzie postawione do dyspozycji uczestnika, a kolejne składki i dopłaty roczne nadal będą wpływać na rachunek PPK.

PPK: Wypłata na cele mieszkaniowe

Wypłata na cele mieszkaniowe to rodzaj bezprowizyjnej „pożyczki” od samego siebie – możemy wypłacić ze swojego PPK środki na pokrycie wkładu własnego przy zakupie mieszkania lub domu, z obowiązkiem ich zwrotu w wartości nominalnej, w ciągu 15 lat. Wypłata taka dokonywana jest na podstawie umowy zawartej pomiędzy uczestnikiem, który nie ukończył 45. roku życia, a instytucją finansową prowadząca jego PPK. Składki i dopłaty roczne nadal są do PPK odprowadzane.

PPK: Wypłata przed 60. r. ż.

Jeśli natomiast mówimy o wycofaniu środków z PPK przed 60. rokiem życia z innych powodów niż wyżej wymienione, to mamy do czynienia ze zwrotem. Dokonanie zwrotu skutkuje utratą preferencji przewidzianych dla osób systematycznie oszczędzających – w efekcie uczestnik otrzyma środki pomniejszone o należne daniny do ZUS naliczone od wpłat pracodawcy (przypomnijmy – że składki finansowane przez pracodawcę są nieozusowane) oraz o podatek od dochodów kapitałowych. Ponadto – środki pochodzące z wpłaty powitalnej i dopłat rocznych wracają do budżetu państwa. Dokonanie zwrotu nie wstrzymuje kolejnych wpłat do PPK.

Zdarza się też, że zgromadzone środki uczestnik zdecyduje się przenieść do innej instytucji finansowej (najczęściej jest to związane ze zmianą pracy i przystąpieniem do PPK u nowego pracodawcy). Wtedy mamy do czynienia z wypłatą transferową – środki przesyłane są bezpośrednio pomiędzy instytucjami finansowymi, bez żądnych potrąceń, podatków czy opłat.

Autor: Agnieszka Łukawska, Dyrektor Departamentu Produktów Emerytalnych w Investors TFI.