PPK. Wybór instytucji finansowej – na co zwrócić uwagę?

Efektywność, doświadczenie, koszty obsługi, wsparcie merytoryczne – te kryteria są istotne przy wyborze instytucji, która wdroży PPK w naszej firmie.

Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) są programem systematycznego, długoterminowego oszczędzania, którego podstawowym celem jest wsparcie stanu posiadania Polaków po 60. roku życia. Jednym z najważniejszych wyróżników PPK jest to, że na finalną sumę oszczędności każdego z uczestników składają się nie tylko ich indywidualne wpłaty, ale i środki przekazywane przez pracodawców oraz państwo. To pierwszy tak skonstruowany produkt na naszym rynku.

Ważny jest fakt, że ustawa o PPK jasno określa obowiązek utworzenia Planu przez pracodawcę oraz daje dobrowolność w uczestniczeniu w oszczędzaniu dla pracownika. Art. 7 ust. 3 ustawy PPK mówi o konsultacjach ze związkami zawodowymi, reprezentacją pracowników w temacie wyboru instytucji finansowej, która ma wdrażać plan w podmiocie zatrudniającym. Wspólny dialog między pracodawcą a pracownikiem istotny jest nie bez powodu. Dobry wybór przyniesie bowiem korzyści dla obu stron – mowa m.in. o sprawnym wdrożeniu programu, stałym wsparciu ekspertów instytucji finansowej zarządzającej środkami pracowników, bieżącym wyjaśnianiu wszelkich pytań i wątpliwości.

W artykule 7 ustawy ustawodawca wpisał cztery podstawowe kryteria wyboru instytucji finansowej: ocenę proponowanych przez instytucję finansową warunków zarządzania środkami gromadzonymi w PPK, efektywność w zarządzaniu aktywami, doświadczenie instytucji finansowej w zarządzaniu funduszami oraz kierowanie się „najlepiej rozumianym interesem osób zatrudnionych”.

Efektywność zarządzania funduszami

Z mojego punktu widzenia najważniejszym kryterium jest efektywność w zarządzaniu. Istotny jest wszakże jak najbardziej efektywny przyrost zgromadzonego, dzięki wpłacanym składkom, kapitału. Wybierając instytucję finansową należy więc zwrócić uwagę na jej dotychczasowe osiągnięcia. Pewnym punktem odniesienia mogą być wyniki zarządzanych przez nią subfunduszy, które przypominają zapisy strategii funduszy zdefiniowanej daty. Powinniśmy zatem poznać dotychczasowe wyniki subfunduszy, które inwestują w WIG20, mWIG40 oraz WIG, lokujących środki inwestorów poza granicami naszego kraju oraz inwestujących w obligacje.

Dokonując zestawienia wyników podanych przez instytucje finansowe w tym samym wybranym przez nas okresie, będziemy mogli ocenić kto przyniósł efektywną stopę zwrotu. W związku z tym, że mówimy o długim terminie, to ocena wyników powinna sięgać minimum 5 lat. Taka forma pozwoli Państwu zobaczyć jak zarządzający reagowali w momentach zmian cyklu koniunkturalnego, kryzysu, korekty itp. Ważne jest, aby dana instytucja finansowa posiadała sprecyzowaną strategię oraz filozofię zarządzania środkami uczestnika, ponieważ finalnie przekłada się to na efekty pracy zarządzającego, którego zadaniem jest dostarczanie klientom optymalnych, najlepiej ponadprzeciętnych stóp zwrotu.

Różnice między rynkowymi graczami bywają znaczące. Przykładowo w okresie ostatnich 5 lat (stan na 09.07.2020) na rynku subfunduszy małych i średnich spółek dystans między subfunduszem należącym do najlepszego TFI, a zajmującym drugie miejsce wyniósł aż 75% p.p. Kolejny przykład to porównanie subfunduszy lokujących w akcje globalne rynków rozwiniętych – tu również widać różnicę między pierwszym a drugim miejscem i wynosi ona 112,8%p.p.(stan na 09.07.2020 za 5 lat). Jeżeli spojrzymy na część dłużną to wyniki funduszy inwestycyjnych są zbliżone do siebie, różnica między pierwszym a ostatnim miejscem w grupie papierów dłużnych skarbowych polskich długoterminowych wynosi jedynie 12,2% p.p. w okresie 5 letnim (09.07.2020). W tej grupie należy zwrócić uwagę, jak zarządzane były środki klientów danej instytucji, czy wynik subfunduszu jest powtarzalny od momentu powstania, czy pojawiał się rewelacyjny wynik w danym okresie i odbiegał od konkurencji, a jeśli tak ─ to jaką inwestycją był spowodowany.

Jak widać to kryterium efektywności jest bardzo ważne i powinno mieć największą wagę przy wyborze instytucji finansowej. Pamiętajmy, że w PPK gromadzimy pieniądze na przyszłość, powierzmy więc środki zarządzającemu, który jest maratończykiem, a nie sprinterem.

Doświadczenie na rynku

Kolejnym ważnym kryterium jest doświadczenie instytucji finansowej. Warto sprawdzić, od kiedy istnieje dana instytucja, ile posiada subfunduszy z najdłuższą historią, jak radziła sobie w minionych latach. Ważna jest też jakość obsługi, wdrażanie odpowiednich standardów obsługi klienta. Przydatne w tym zakresie mogą być np. informacje dotyczące zakresu działań danej instytucji podczas wdrażania PPE – realizowania szkoleń dla pracodawcy, prowadzenia spotkań informacyjnych z pracownikami, ostatecznej partycypacji w danym podmiocie po wdrożeniu. Duże znaczenie ma też doświadczenie i wiedza osób reprezentujących instytucję finansową zarówno w trakcie wdrażania PPK, jak i po finalnym uruchomieniu Planów. PPK nie kończą się przecież w momencie podpisania umowy o zarządzanie oraz o prowadzenie.

Koszty obsługi

Kolejnym kryterium są koszty funkcjonowania PPK. Zostały one zapisane w ustawie, w art. 49. Maksymalna opłata za zarządzanie funduszem zdefiniowanej daty została ustalona w wysokości 0,5% od wartości aktywów netto w danym roku. Dodatkowym kosztem może też być 0,1% opłaty za osiągnięty wynik liczony od wartości aktywów netto w danym roku (success fee). Na portalu mojeppk.pl znajdziecie Państwo zestawienie instytucji finansowych oraz informację, jaką opłatę dana instytucja pobiera za fundusz zdefiniowanej daty. Chciałbym nadmienić, że opłata za zarządzanie jest kosztem uczestnika funduszu zdefiniowanej daty, a nie pracodawcy. Wysokość tej opłaty też będzie miała wpływ na wyniki funduszu w przyszłości, nie zawsze taniej znaczy lepiej.

Wsparcie

I ostatnie kryterium to kierowanie się „najlepiej rozumianym interesem osób zatrudnionych”. W tej ocenie należy określić, jakiego wsparcia ma udzielić nam instytucja finansowa. Dotyczy to szkoleń dla pracownika oddelegowanego do PPK z ramienia pracodawcy (system rozliczeniowy do wpłat PPK, przygotowanie harmonogramu wdrożenia PPK, dokumenty, formularze, obowiązki pracodawcy) oraz w jaki sposób przekazuje informacje dotyczące działania Pracowniczych Planów Kapitałowych (ulotki, plakaty, webinary, filmy instruktażowe, spotkania informacyjne, dyżury).

Ustawodawca oprócz wskazanych w tym artykule kryteriów, wskazał ponadto instytucje, które mogą wdrażać PPK. Są to Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych, Powszechne Towarzystwa Emerytalne, Pracownicze Towarzystwa Emerytalne oraz Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Odpowiednio szerokie spektrum podmiotów, ich weryfikacja na podstawie opisanych w niniejszym artykule kryteriów umożliwi podjęcie jak najlepszej, w pełni świadomej decyzji.

Autor: Przemysław Jaworski, dyrektor ds. komunikacji inwestycyjnej, Skarbiec TFI