Franczyza łączy polskich przedsiębiorców

W Polsce już ponad 83 tysiące przedsiębiorców wybrało licencję jednej z 1300 działających u nas sieci franczyzowych – podaje raport firmy konsultingowej PROFIT i portalu Franchising.pl. Wśród nich najpopularniejszym biznesem w sektorze handlu są sklepy spożywcze. A Kreatorem Trendów Rynkowych jest Żabka Polska – uznało jury Retail Business Awards (RBA), nagrody Wydawnictwa Gospodarczego i Business Centre Club.

Tytuł wręczono Żabce w październiku 2020 roku uznając, że jest firmą, która „miała największy wpływ na kreowanie trendów rynkowych, konsumenckich i produktowych”. – Statuetkami są nagradzane firmy i ich menadżerowie za realnie podejmowane działania, które kreują rzeczywistą wartość dla partnerów biznesowych, dostawców, pracowników, lokalnych społeczności i konsumentów, a także gospodarki i środowiska. Wskazując laureatów poprzez ich przykłady chcemy promować wartości – podkreślała podczas Gali RBA 20202 Anna Potocka-Domin, wiceprezes BCC i Dyrektor Instytutu Interwencji Gospodarczych.

Nagrodą wyróżniono także sklep franczyzowy Żabka przy ul. Hożej w Warszawie. A to tylko jeden z armii polskich przedsiębiorców, jaką są franczyzobiorcy z zielonym logo, która swoją sieć buduje już 22 lata. Dziś ma ponad 6900 placówek prowadzonych przez ponad 5000 franczyzobiorców, obsługiwanych przez pięć centrów logistycznych rozsianych po krańcach Polski. Jest największą siecią wśród tzw. convenience store – czyli niewielkich sklepów spożywczych z towarami na potrzeby bieżące, położonych w dzielnicach mieszkaniowych czy często odwiedzanych punktach – a działających na zasadzie franczyzy.

Zwycięzca handlowej „olimpiady”

Cztery lata temu Żabka rozpoczęła przebudowę swoich placówek, a w latach 2017–2018 marka przeszła transformację: zmieniono logotyp, a dawną żółto-zieloną kolorystykę zastąpiono zieloną. W sklepach pojawiły się drewniane elementy dekoracyjne, nowy układ i rozkład półek. Żabka stopniowo poszerzała swój „asortyment podręczny” o marki własne, dania gotowe i artykuły śniadaniowe, zdrowe i ekologiczne produkty. W wielu punktach powstały stoiska Żabka Café, oferujące kawę i ciepłe przekąski.

Zmiany w placówkach zakończono właśnie w październiku 2020 r. i odtąd wszystkie sklepy Żabka mają identyczne logo i wystrój wnętrza. Dwa lata wcześniej, w 2018 roku, Żabka Polska ogłosiła koncepcję „Sklepu jutra”, mającą usprawnić robienie zakupów i zarządzanie placówkami. Wspiera franczyzobiorcę w prowadzeniu biznesu dostarczając mu nowoczesne rozwiązania technologiczne, m.in.: sztuczną inteligencję pomagająca dostosować sklep do potrzeb klienta, aplikacje frappka dla franczyzobiorców (pomaga w prowadzeniu sklepu: pozwala śledzić rozliczenia, stan sprzedaży oraz otwarcia i zamknięcia kas) oraz lojalnościową żappka dla kupujących.

I ma coraz więcej chętnych, bo też nie wymaga wysokich nakładów na biznes. „Przyszły franczyzobiorca pokrywa koszt około 5 tys. zł – na kupno kasy fiskalnej, towarów i koncesji. Formalnościami, w tym wynajmem lokalu, materiałami reklamowymi, wsparciem IT czy kluczowym zatowarowaniem – zajmuje się Żabka” – wyliczał portal Wp.pl („Franczyza na kryzys? Wybór jest ogromny, ale skąd wziąć na to pieniądze”). W celu zabezpieczenia spółka oferuje standardowe na rynku możliwość podpisania weksla in blanco, gwarancji bankowej czy też kaucji.

Żabka jest liderem franczyzy w Polsce. Ponad 12 mln Polaków ma Żabkę w odległości 300 m. Proces szkoleniowy ocenia dobrze 95 proc. franczyzobiorców. Ich satysfakcja wzrosła z 60 proc. w 2018 roku do 67 w 2019 roku” – podawał serwis wGospodarce.pl. Sklepy codziennie odwiedza ok. 2,5 mln klientów.

Serwis podkreślał, że „w sieci Żabka jest 1944 franczyzobiorców obecnych w sieci od ponad 3 lat. 1 na 10 sklepów nie osiąga satysfakcjonującego przychodu. Za to odsetek ten wśród sklepów indywidualnych i małych firm na rynku wynosi aż 30 proc. Tylko poniżej 8 proc. franczyzobiorców odeszło od sieci w 2019 roku. (…) Franczyzobiorca »dostaje« w zamian za wejście we franczyzę sklep o wartości 300 tys. zł i towar o wartości 140 tys. zł, co powinno motywować do większej dbałości o podejmowane decyzje związane z zarządzaniem sklepem i księgowością”.

Prowadzący sklep decyduje, ile jakiego towaru zamówi i zatrudnia ludzi, ergo – rozliczanie się z urzędami, m.in. z ZUS i Urzędem Skarbowym. — Nasi franczyzobiorcy są niezależnymi przedsiębiorcami — odpowiadają za zarządzanie sklepem, zarządzanie zapasami, godziny otwarcia czy zatrudnianie pracowników. My wybieramy lokalizację, zapewniamy wyposażenie sklepu, organizujemy dostawy, odpowiadamy za marketing itd. – wyliczał na początku tego roku Adam Manikowski, wiceprezes zarządu ds. operacyjnych Żabka Polska.

Jak podają przedstawiciele Żabki, odsetek osób wycofujących się z franczyzy jest niski, bowiem rentowność sklepów jest osiągana bardzo szybko. Franczyzobiorcom pomaga przy tym gwarantowany przychód: wcześniej było to 5-6 tys. zł przez pół roku, od niedawna 16 tys. zł przez pierwszy rok.

– Teraz [nasza oferta] zyskała jeszcze większą wartość, ponieważ jest wsparciem dla osób, które straciły pracę i szukają nowych możliwości. Gwarantowany przychód jest także podstawą bezpieczeństwa, a 12 miesięcy pozwala w pełni nauczyć się biznesu, przeszkolić pracowników i skupić się na dobrym zarządzaniu sklepem – mówił Wprost.pl Sebastian Bielawski, dyrektor Departamentu Rozwoju i Wsparcia Franczyzobiorców firmy Żabka Polska („Franczyza dobrą alternatywą na czasy kryzysu”).

Ale według Adama Manikowskiego „i tak niewiele osób z tego korzysta, bo po pół roku co najmniej 95 proc. sklepów osiąga już rentowność”.

– Nasz franczyzobiorca dostaje w pełni wyposażony sklep. Od samego początku – od wejścia do sieci i rozpoczęcia współpracy taka osoba otrzymuje narzędzia i wsparcie. W pierwszym roku ma gwarantowany przychód i on stanowi zabezpieczenie dla okresu rozruchu i uczenia się. Przedstawiamy też warunki współpracy w szczegółach przed podpisaniem umowy, wraz z symulacjami przychodowymi. Chodzi o to, żeby taka osoba podjęła decyzję o prowadzeniu franczyzy świadomie. Jeśli nie czuje się pewnie, zgodnie z umową po 30 dniach może się wycofać bez konsekwencji. Jednak wskaźnik sukcesu sklepów Żabka jest dużo wyższy niż w przypadku sklepów niezależnych na rynku – zaznacza Alfred Kubczak, dyrektor ds. korporacyjnych Żabka Polska.

Żeby nauczyć się biznesu

Podobnie swój „żabkowy biznes” opisywał Łukaszowi Pawłowskiemu w „Kulturze Liberalnej” („Sklepy rodzinne zginą”) Marcin Pilarski – przedsiębiorca, franczyzobiorca jednej ze warszawskich sklepów i właściciel już zupełnie własnej kawiarni w centrum stolicy.

–20 lat pracowałem w jednej z największych agencji reklamowych. Kiedy miałem 40 lat wypaliłem się i nie wiedziałem, co ze sobą zrobić. Wpadłem na pomysł, żeby prowadzić lokal franczyzowy, ale nie miałem wielkich oszczędności, jakieś 40–50 tysięcy złotych. Praktycznie jedyną dostępną franczyzą była Żabka, bo na inne trzeba mieć 100, 200, 300 tysięcy złotych. W rodzinie miałem też kuzynkę, która prowadziła Żabkę i sobie chwaliła. Wszedłem w to i odnoszę sukcesy – wspomina.

– Wszedłem we franczyzę, żeby nauczyć się biznesu. Kiedy miałem 17–18 lat przywoziłem z Berlina Zachodniego piwo, czekoladę, papierosy i sprzedawałem handlarzom na stadionie. Nie poszedłem jednak we własny biznes – czego bardzo żałuję – tylko do korporacji. To bardzo mnie rozleniwiło i uśpiło moją przedsiębiorczość. Franczyza, ze względu na cały know-how, była dla mnie bezpieczną nauką przedsiębiorczości – opowiadał.

Jak podkreślał, na taki sklep, jaki ma, musiałby normalnie wyłożyć pół miliona złotych: kupić towar, lodówki, wyposażenie. – Przewaga Żabki polega też na dostawach. Zamawiam cały towar u jednego dostawcy. Nie muszę wykonywać kilkudziesięciu telefonów do mleczarni, piekarni, hurtowni napojów, hurtowni alkoholu, papierosów itd. Nie muszę się targować o zniżki. Nawet po pięciu latach pracy z Żabką nie wyobrażam sobie, że mógłbym otworzyć własne delikatesy. To byłoby dla mnie zabójcze. Musiałbym tam siedzieć 15 godzin na dobę i zastanawiać się, czego mi brakuje i kto mi to dostarczy. W Żabce mam pełen wachlarz towarów od jednego dostawcy. To jest niezwykle, niezwykle wygodne – wyliczał.

Swojego wyboru nie żałuje i poleca każdemu. Jego kolega już ma Żabkę na Ursynowie i dla niej rozważał porzucenie dobrej posady w banku.

– Jestem w sieci Żabek, ale jestem prywatnym przedsiębiorcą, małym sklepikarzem. To ja pokrywam ewentualne straty, ale z drugiej strony mam know-how, reklamy i inne przewagi, które daje mi sieć. Jestem częścią dużej korporacji, która skutecznie konkuruje z małymi sklepami.– opisywał Pilarski, jak wygląda ta współpraca.

A dlaczego nie wszystkim biznes wyszedł? – Nie pilnowali interesu. Myśleli, że jak są w Żabce, to wszystko samo będzie się kręciło. Trzeba odpowiednio zamawiać towary, trzeba patrzeć, czego klient potrzebuje, przeprowadzać analizy, co się sprzedaje, a co nie. Robić inwentaryzację – podkreślał.

– Nie wymagamy od przystępujących do naszej sieci, wcześniejszego doświadczenia w handlu – zapewniał niedawno Sebastian Bielawski w rozmowie dla Franczyzainfo.pl („Franczyzocentryczna Żabka”). – Zapewniamy franczyzobiorcom już na starcie szereg szkoleń teoretycznych i praktycznych w sklepie trenerskim, a następnie dodatkowe szkolenia w dalszym okresie współpracy. Dzięki nim franczyzobiorcy mają szansę rozwijać swoją wiedzę m.in. poprzez specjalną platformę e-learningową oraz w ramach Akademii Żabki z takich obszarów jak finanse, obsługa klientów czy zarządzanie zespołem. Przedsiębiorcy są więc dobrze przygotowywani do zadań wynikających z prowadzenia własnej działalności, natomiast jeśli w ramach ich bieżącej pracy pojawią się kwestie problematyczne, nigdy nie zostają sami, mogą liczyć na pomoc choćby Centrum Wsparcia Franczyzobiorców (CWF) – wyliczał – dyrektor Departamentu Rozwoju i Wsparcia Franczyzobiorców w Żabka Polska.

Centrum Wsparcia Franczyzobiorców powstało w 2019 roku. Za pomocą formularza kontaktowego, mailowo lub telefonicznie przedsiębiorcy zgłaszają tam swoje problemy – co miesiąc wpływa ich średnio 16 tys. – i są rozwiązywane w niewiele ponad dobę. – Dotyczą różnych kwestii, najczęściej związanych z IT, finansami czy zapasami produktowymi. W ostatnich miesiącach poprzez CWF wielokrotnie udzielaliśmy odpowiedzi na temat funkcjonowania placówek w trakcie epidemii koronawirusa: zasad zapewnienia higienicznych warunków pracy i środków ochrony osobistej obsługi czy zatowarowania sklepów – tłumaczył Bielawski.

W pandemii franczyzobiorcy mogli liczyć i na środki ochrony osobistej, i na subwencje na pokrycie strat.

Przy Żabce działa też Rada Franczyzobiorców, którzy rozmawiają ze spółką o wprowadzaniu zmian. Biznes wspiera ponadto doświadczony partner franczyzobiorcy, a w rekrutacji pracowników pomóc może agencja rekrutacyjna.

– Wsparcie jest bardzo szerokie – od kwestii wyglądu samego sklepu, przez zamawianie towaru i marketing, na pomocy prawnej czy administracyjnej kończąc. Wypadki, takie jak pandemia COVID, czy nieprzyjemne zdarzenia z klientami, powodują od razu reakcję franczyzodawcy. Każdy franczyzobiorca Żabki ma przypisanego trenera i opiekuna, który jest gotowy przyjechać do sklepu, doradzić, wesprzeć, pokazać lepsze rozwiązania. W pierwszym okresie funkcjonowania nowej placówki, audyty służą głównie poprawie efektywności wyników. Ta pomoc nie ogranicza się tylko do standardowych procedur i codziennego funkcjonowania sklepu, ale dotyczy również awarii, wypadków losowych albo takich zdarzeń jak COVID – opisywał Norbert Kruk, franczyzobiorca sklepu Żabka z Poznania, na stronach Poradnikbiznesu.info („Franczyza Żabka – stabilny biznes na trudne czasy”).

– Przez cały proces nowy franczyzobiorca jest w zasadzie prowadzony za rękę. Sieć Żabka zapewnia fachowe szkolenia, na których uczy i pokazuje jak powinno wyglądać prowadzenie sklepu. Nowy franczyzobiorca poznaje dosłownie od zaplecza sklepy, uczy się standardów i zasad, jakie panują w sklepach tej sieci. Szkolenie kończy się egzaminem. Również po nawiązaniu współpracy franczyzobiorca dostaje pełne wsparcie sieci – jest mu przydzielony trener, partner ds. szkoleń oraz partner ds. sprzedaży – wyliczał Kruk.

Wcześniej miał swój mały sklepik, a wraz z nim dużo problemów, z którymi był sam. – Teraz natomiast prowadzę sklep w sieci, która jest znana, a w samym sklepie klienci dobrze się czują i wiedzą, czego po każdym sklepie spod marki Żabki mogą się spodziewać. Żabka to sieć, która stale się rozwija – niedawno przeszła proces unowocześniania, remodelingu. Mamy dostęp do najnowszych towarów – wiele nowych produktów, które trafiają na rynek zaczyna właśnie na półkach sklepów Żabki. To wreszcie sieć, która stale rośnie, poszerza swoją ofertę i wychodzi naprzeciw oczekiwaniom klientów. To już nie tylko sklep, w którym można zrobić zakupy, ale to też miejsce, w którym można odebrać paczkę, opłacić rachunek czy zjeść hot-doga. Jako sieć ciągle się rozwijamy, nie ma u nas stagnacji czy wręcz cofania się – mówił.

Biznes budowany na doświadczeniach innych

Jak powstał ów sklepikowy gigant? Pierwszych siedem sklepów eksperymentalnych Żabka założyła w 1998 roku w Swarzędzu i Poznaniu, gdzie mieści się jej siedziba. Ideą było właśnie otwieranie „sklepików za rogiem” na codzienne potrzeby. Wypaliła i znany wielkopolski przedsiębiorca w tym samym roku zdecydował, że będzie tworzył sieć ogólnopolską, w miejscowościach powyżej 5 tys. mieszkańców. Miał już spore doświadczenie: przedsiębiorca zaczynał w latach 80. XX wieku od handlu na poznańskich targach, wyspecjalizował się w kawie i sprzęcie komputerowym. W 1987 r. stworzył markę Elektromis, importującą m.in. sprzęt RTV, piwo i spirytus – w kilka lat przekształcił ją w wielki holding. W latach 90. Zamienił ją w Eurocash, największą sieć hurtowni spożywczych w Polsce, a potem założył sieć dyskontów Biedronka – oba biznesy sprzedał portugalskiej firmie Jeronimo Martins do 1998 roku.

Żabka była pomysłem równie udanym – w październiku 2005 roku działało już 1700 sklepów. Pięć lat wcześniej udziały w niej kupił fundusz AIG, a w 2007 r. sieć trafiła do czesko-słowackiego inwestora Penta Investments. W kolejnym roku doszło do połączenia spółek Żabka Polska SA z Anura SA. W maju 2011 roku wszystkie udziały w Żabka Polska kupił fundusz inwestycyjny Mid Europa Partners, zaś w lutym 2017 roku właścicielem sieci została CVC Capital Partners – jedna z największych na świecie firm private equity (inwestycje kapitałowe w spółki niedopuszczone do obrotu publicznego) i doradztwa inwestycyjnego. Od 2018 roku Żabka jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością.

Od marca 2016 roku prezesem firmy jest Tomasz Suchański, związany z handlem jest od początku kariery. Ma za sobą studia na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu, Stanford University i międzynarodowej INSEAD Business School, a do Żabki trafił prosto z portugalskiej Grupy Jeronimo Martins, dla której przepracował 18 lat, piastując kluczowe stanowiska w różnych jej spółkach. Kierował m.in. siecią Biedronka. Kiedy w 2014 roku opuszczał fotel jej dyrektora generalnego, było w niej blisko 2,6 tys. sklepów” – opisywał menedżera Bogdan Możdżyński w miesięczniku „Forbes” („Spec od przyjaznych sklepów. Tomasz Suchański, prezes Żabka Polska”).

Lista 500

Żabka przez lata stale podwyższała swoją pozycję w rankingu 500 największych firm „Rzeczpospolitej”: z 96. miejsca w 2012 roku, przez 69. miejsce rok później, do 55. w 2015 i 40. w 2018. Dwa lata wcześniej Żabka Polska znalazła się na światowej liście sieci convenience wartych obserwowania w 2016 roku według IGD Retail Analysis.

Dwa lata temu doceniono ją za transformację marki i pomysły na nowy model działania: Żabka otrzymała Nagrodę Digital Excellence Awards 2018 za zaprezentowany „Sklep Przyszłości”, brązowy medal SAP CEE Quality Awards w kategorii Business Transformation oraz za stworzenie koncepcji „Sklepu jutra” , opartej na elementach sztucznej inteligencji, nagrodę Digital Champions w kategorii „Cyfrowa Transformacja” w konkursie Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji oraz tytuły „Innowator Rynku Spożywczego” i „Market Roku – Najbardziej Innowacyjny Koncept Handlowy”, przyznany podczas 11. Kongresu Rynku FMCG 2018. Rok później Żabka dostała swą pierwszą statuetkę Retail Business Awards od BBC i Wydawnictwa Gospodarczego za innowacyjność oraz wpływ na rozwój gospodarki w Polsce. A także tytuły „Market Roku” za nowoczesny koncept franczyzowy, za innowacyjny koncept handlowy oraz przyznany przez miesięcznik „Media & Marketing Polska”.

Przez lata otrzymała zresztą wiele wyróżnień, m.in. tytuły „Lider Informatyki” i „Market roku” (2009, ten ostatni również w kilku innych latach); „Jakość roku” od Polskiego Centrum Badań i Certyfikacji (2010); „Dobra Marka” i „Solidny Pracodawca Roku” (2011); „Konsumencki Lider Jakości” dla sieci sklepów Żabka i „Najwyższa Jakość” (2012); „Marka Wysokiej Reputacji” w badaniu PremiumBrand 2013; Nagrodę Effie Awards za kampanię „Żabka – Mały wielki sponsor” (2016), „Spółka Portfelowa PE Roku” przyznany na prestiżowej gali Diamenty Private Equity, „Najbardziej innowacyjny koncept handlowy” i „Małoformatowy sklep spożywczy” w konkursie organizowanym przez portal „Wiadomości Handlowe” (2017) oraz kilkukrotnie tytuł „Retailer of The Year” w kategorii convenience.

Nagrodami Digital Shaper 2018 (przyznawana przez Digital Academy), „Osobowość Roku” w kategorii handel i dystrybucja, „Gracz Roku” czy renomowanym Złotym Orzechem (od redakcja „Wiadomości Handlowych”) nagradzano też prezesów Żabki.

Co przyniesie 2021 rok?