Pewnie każdy z nas pamięta ze szkolnej katechezy jakieś wyobrażenie raju: ideału, gdzie "strumyk płynie z wolna", wspaniały plener, gdzie ziemskie fructa same niemal "pchają się " do ust... , innymi słowy człowiek leży w cieniu drzewa i kontempluje gdyż nie musi pracować..., a jeśli już to dla przyjemności.. .:-)
Na ziemi coś podobnego nie istnieje. Ale w Biblii taki opis tak rdz 2,8-15:
***EDEN***
Młodsza tzw. KApłańska wersja opisu o 6 dniach stworzeniu(określenia Boga imieniem Jahwe) na temat raju nic nie mówi.
Natomiat starsza(określająca Boga imieniem Elochim) bogato opisuje RAJ -> EDEN: Rdz. 2,8-15
Wymienia też cztery rzeki: Piszon, Chawila, Gichon, Chiddekel które identyfikuje się jako Piszon, Tygrys, Eufrat, Jordan.(rzekami się nie zajmuję gdyż mimo prób nie ma przesłanek aby w sposób pewny umiejscowić opisywaną krainę na mapie).
Ale wejdźmy na chwilę w szczegóły.
1. Słowo ogród( w sumeryjskim: gan) -> oznacza odgraniczone pole poprzecinane kanałami klinowymi.
Raj jest więc przedstawiony jako ogród przez który przepływa wiele wód. Jeśli wiemy, że patriarchowie prowadzili koczowniczy styl życia, a wędrowali o terenie skalistym, suchym, pustynny, opis raju tak naprawdę odpowiada obrazowi OAZY na pustynnym terenie, gdzie nie ma problem z brakiem wody, jest bujny drzewostan. Tradycja żydowska przez "drzewa" rozumiała oliwki i krzew winny.
Ogród Eden jest darem Boga ale także miejscem pracy("I Wziął Jahwe Bóg człowieka i umieścił go w Ogrodzie EDEN, aby go uprawiał")
A więc piękno i ład Raju - ogrodu jest dziełem współpracy BOga(który stworzył raj) i człowieka - który go pielęgnuje i dba o niego. Jeśli zaś człowiek nie zatroszczy się o ten ogród w należyty sposób - ta wspaniała kraina może zdziczeć.
___________
Napewno ten tekst pisany "post factum", gdyż - jak pisałem wcześniej, Izrael juz znał Jahwe ze swoich doświadczeń gdy powstawały te teksty. Na to wskazuje analiza literacka i historyczna.
Więc autor pisząc to opowiadanie podejmuje śmiałej próby teologicznej aby plastycznie pokazać jak wyglądał świat przed grzechem. Wszak znał już BOGA który brzydzi się grzechem, który jest dobry, i który pragnie sprawiedliwości w stosunkach pomiędzy ludźmi.. . Więc z ręki Boga zło i nieład nie mogły wejść na świat. Eden to opisanie świata przed wejściem zła... .
Ale jeszcze jedna ważna uwaga. Opisy o których mowa mówią o całym świecie - gdyż Izrael wierzy w BOga - Stwórcę całego świata, więc opisy dotyczące stworzenia świata jak i raju oraz grzechu dotyczą całego uniwersum.
Musimy tez pamiętać, że człowiek wierzący i pobozny - Izraelita znając Boga zadawał sobie pytanie czy taki niedoskonały świat z którym wiążą się choroby, śmierć, niegodziwość wśród ludzi mógł wyjść spod ręki Wszechmocnego Dobreg o Boga? Ale także zadawał sobie pytanie do czego był potrzebny Bogu Abracham... ? Skoro objawił się właśnie jemu a nie innym ludziom?
Przejdźmy dalej do tekstu:
Obraz raju jest wyraźnie kształtowany poprzez mentalność wędrującego beduina, dla którego chlebem powszednim była pustynia, żar słońca, i pragnienie wody. Ponieważ dla beduina wędrującego po pustyni OAZA jest uosobieniem szczęścia. W ten właśnie sposób autor opisuje - plastycznie i obrazowo, świetnie tym obrazem trafiając w tę mentalność. RAj wiąże się z poczuciem bezpieczeństwa i beztroski - pustynia to zagrożenie.. . Z pozycji nędzy, głodu, nieszczęść, doświadczenia zła człowiek pyta wstecz o to jak było wtedy gdy zło jeszcze nie weszło na świat gdyż Dobry Bóg którego znali nie mógł stworzyć tak niedoskonałego świata(patrz 6 dni stworzenia, wszystko jest dobre). Zatem jest to próba opinia świata przed jego"zepsuciem"
Konkluzją tego opowiadania, jest wniosek, że Bóg Stworzył dobry świat a człowiek uczynił coś co spowodowało w swojej konsekwencji niespodziewany bieg wydarzeń i wprowadziło haos(zło). NIe Bóg lecz człowiek doprowadził do upadku w którym się teraz znajduje.
Na czym polega niedoskonałość tego opowiadania:
- autor z perspektywy czasu za pomocą środków i doznań grzesznego świata próbuje opisać świat bezgrzeszny. Jest to więc próba z góry skazana na niepowodzenie ale plastycznie mówi o ważnych ideach:
a. Świat wyszedł dobry z rąk Stwórcy
b. Nieporządek i haos(zło) wyszło poprzez błąd człowieka
c. Raj jest mieszkaniem Boga w Jego dziele: Bóg mieszka i przechadza się po raju w porze kiedy jest powiew wiatru.
d. Raj będąc mieszkaniem staje się mieszkaniem człowieka: człowiek jest domownikiem, partnerem do rozmowy i przyjaźni
e. W Bogu człowiek czuje się bezpieczny, syty i radosny
f. Najważniejsza wg mnie myśl: Raj jest to stan: bezpieczeństwa, radości i sytości. Ponieważ, człowiek jest tam postawiony w bliskości Boga - ma też swoje obowiązki - doglądać i uprawiać ogród.
Zatem dla dzisiejszego człowieka znającego Jezusa Chrystusa raj można interpretować jako zaprowadzony ład duchowy w sobie: poprzez uprawianie ogrodu: wykorzenianie ze swojego postępowania złych postaw, grzesznych czynów, myśli zamierzeń, pozwolenie aby w "swojej krainie duszy" zamieszkał Bóg w Komunii św.
Ale za sprawą Jezusa jednak role się odwracają w pewnej "opozycji" do opisu raju w Edenie:
a. Człowiek "umieszcza, zaprasza Boga" do swojego życia w Jezusie Chrystusie przyjmując jego CIAŁO i KREW -> trwając w Bogu jak latorośl w winnym krzewie. Bóg można powiedzieć oddał "w ręce człowieka wszystkie narzędzia aby ten mógł odzyskać raj". Opiekować się "NIM" BY BÓg nie został z niego wyrzucony... - gdyż rozumienie raju z tego opowiadania - to wspólne przebywanie BOga i człowieka jako partnerów, przyjaciół.
Zauważmy jak za sprawą WCIELENIA SYNA BOŻEGO ROLE SIĘ odwróciły:
TERAZ NIE BÓG WYGANIA CZŁOWIEKA Z RAJU - jak w opisie. ALE to człowiek wygania BOGA z RAJU - swojego życia i duszy poprzez grzech.
Jezus, daje człowiekowi możliwość odbudowania "Raju" poprzez życie wg BOGA ale też daje ostrzeżenie, że
wypędzenie Boga ze swojego życia to piekło..... - wieczne, jeśli człowiek na powrót nie zaprosi BOGA SPOWROTEM by RAJ odpowiadał opisowi:
-PAN BÓG przechadzający się z człowiekiem jak dwaj przyjaciele... . Po ogrodzie jaki dał Stwórca w posiadanie człowiekowi.
b. Raj więc to nie kraina nierobów ale kraina bezpieczna w której człowiek ma obowiązki związane z "uprawianiem go" ->>> a dla dzisiejszego chrześcijanina: obowiązki które streszcza zdanie Jezusa:
"Czuwajcie abyście nie ulegli pokusie" albo "Nawracajcie się.." => uprawiajcie swój Eden tak, aby w nim mógł zamieszkać także Bóg, będący "Jądrem" EDENU.
****
C.D.N.
Inne tematy w dziale Kultura
