Yes, yes, yes - mam rację!

 

Jeszcze miesiąc, jeszcze dwa i ogłoszę w końcu deklarację niepodległości. Niepodległości od zbiorowości. Na którą nie mam wpływu.

 

Niedawno, przedstawiciele mojej zbiorowości ratyfikowali traktat lizboński, choć prawie nikt go nie przeczytał i nie wie co w nim jest. Mnie, pojedynczej mróweczki, potrzebnej przedstawicielom mojej zbiorowości   tylko wtedy, kiedy mam wkładać do urny kartkę wyborczą, nikt nie zapytał o zdanie. Podobnie jak nie zapytał mnie nikt, czy chcę stać się szczęśliwą posiadaczką amerykańskiej zupy z wkładką czyli tarczy antyrakietowej  z offsetem. Podobnie jak nie zapytał mnie nikt czy chcę,  żeby mój kraj nagle stał się okupantem Iraku.

 

Coraz częściej tak się składa, że nikt nie pyta o zdanie w sprawach, w których  widać, słychać i czuć,  że aż dymi z głów od sprzecznych opinii. Grupa trzymająca akurat władzę podejmuje jakieś decyzje, potem inna grupa  te decyzje zmieni – w zależności od widzimisię własnego, niezależnie zaś od rozkładu opinii wielu pojedynczych członków zbiorowości.

 

A żeby ktoś zadbał o debatę wedle ustalonych wcześniej reguł?

Debatę z jasno formułowanymi argumentami z różnych stron?

Debatę przebiegającą w konkretnych ramach czasowych?

Debatę, dającą myślącym ludziom szansę na wyrobienie sobie własnego zdania? Lub na zmianę tego zdania?

Debatę – nie propagandę serwowaną przez histeryczne i stabloidyzowane media?

To się jakoś nie może zdarzyć.

 

Pojedynczych nie traktują dziś serio. Pojedynczy mają robić za tło i ewentualnie wyrażać radość z powodu możliwości uczestniczenia w demokracji.

 

Wciąż jednak bywają pojedynczy, którzy chcą, żeby od nich zależało coś więcej niż wrzucenie kartki do urny. Pacyfiści w USA, na przykład, nie płacą podatków. Odłożyłam sobie na kupkę tekst z 22 sierpnia 2007.  Dziennik donosił wtedy,  że jest takich co nie płaca z powodu przekonań około 10 tysięcy.

 

Dorothy Hansen, 87-letnia mieszkanka Sebastopola w Kalifornii…w proteście przeciwko wojnie przestała wypełniać zeznania podatkowe i… odmawia współfinansowania irackiej wojny z własnych kieszeni….Media już piszą o odrodzeniu się w Ameryce podatkowego ruchu oporu przeciw operacji w Iraku. "Nie mam zamiaru brać udziału w zabijaniu ludzi…" - tłumaczyła dziennikarzom Hansen, która w ogóle nie płaci podatków. Amerykanie o podobnych poglądach robią tak samo lub przekazują państwu tylko część pieniędzy. Tak robi m.in. Elizabeth Boardman z San Francisco, która zatrzymuje 41 proc. z kwoty należnej fiskusowi, bo - w jej ocenie - taką część podatków rząd przeznacza na zbrojenia.
Nie wszyscy, by zamanifestować swoje przekonania, decydują się na zatarg z prawem, ale są także legalne sposoby, by ominąć fiskusa. Niektórzy nastawieni antywojennie Amerykanie przekazują część swoich dochodów organizacjom charytatywnym…
Podatkowy ruch oporu ma w Stanach Zjednoczonych długą tradycję. Zapoczątkował go w XIX w. Henry David Thoreau, który protestował przeciwko wojnie amerykańsko-meksykańskiej. Ta forma obywatelskiego nieposłuszeństwa popularna była także w trakcie konfliktu w Wietnamie. Dziś najwyraźniej przeżywa renesans. "Kontaktuje się z nami coraz więcej osób, które chcą przyłączyć się do naszej akcji" - mówi Dziennikowi Ruth Benn z ogólnokrajowej organizacji National War Tax Resistance (NWTR)…Eksperci NWTR już dziś doradzają, jak nie płacić fiskusowi, a zarazem uniknąć kłopotów z prawem. Niepłacenie podatków - nawet z powodów ideowych - jest w USA zwykłym przestępstwem. Już w XIX w. Thoreau trafił za to do więzienia. Dziś jest to mniej prawdopodobne, bo skarbówka ma skuteczniejsze metody - może zająć wynagrodzenia, konta bankowe czy nawet nieruchomości nieposłusznych obywateli…
Pacyfiści chcą jednak otworzyć nową furtkę w prawie - walczą o utworzenie funduszu pokojowego, na który trafiałyby podatki osób odmawiających współfinansowania zbrojeń i działań wojennych. Po latach starań w przyszłym roku odpowiednia ustawa ma szansę trafić do Kongresu.

W czasach kiedy na pieniądze przelicza się wszystko, nawet deklaracje niepodległości  muszą mieć finansowe oblicza, Drodzy Pojedynczy.

 

***

Nieszczęsny Winston  Churchil w złą godzinę  powiedział chyba, że demokracja nie jest może najlepszym systemem ale nic lepszego nie wymyślono.   Jakby powiedział  w dobrą,  może ludność – powtarzając za nim ową mantrę  - zadałaby sobie pytanie, które samo się narzuca. Jeśli nic lepszego nie wymyślono, to może trzeba to w końcu wymyślić?

 

Niestety, godzina, którą Churchil wybrał na prawienie mądrości była zła i  ludność poszła po najmniejszej linii oporu. Uznała, że skoro nie wymyślono, to znaczy, że wymyślić się nie da. I powtarza to złotymi ustami polityków, publicystów oraz profesorów. Nie zauważa, że w ten sposób ogranicza sama siebie.

 

Akurat w miejscu, które nie samoograniczania wymaga, a przeciwnie – swobody i kreatywności. 

Sama przez się ograniczona, próbuje się zatem owa ludność europejskich i amerykańskich miast i wsi przekonać, że już do końca świata skazani jesteśmy na dwupartyjny – w zasadzie -  system reprezentacji społecznej, który nikogo nie reprezentuje, bo pojedynczy obywatele i tak wciąż muszą wybierać jakieś mniejsze zła albo nie wybierać wcale. 

 

Ale  jeśli przestaniemy powtarzać mantrę Churchilla i zadamy sobie pytanie: Jakiego systemu potrzebujemy i jak się zabrać do jego tworzenia? – zrobimy to.

 

Na moje oko najbardziej potrzebny jest nam teraz system, który umożliwi uzgadnianie decyzji miedzy wieloma sprzecznymi stanowiskami. To oczywiście wymaga wstępnego uznania, że każda z osób  trzymających się kurczowo swojego   stanowiska, a także wszyscy  trzymający się stanowisk wręcz przeciwnych – mają równe prawo do istnienia. 

 

W naszej zbiorowości, czyli w Polsce, to się wydaje nie do zrobienia. Ale jak Polak wie, że czegoś mu potrzeba, to nie ma mocnych. Czy ja mam rację?

 

 

p.s.

tradycyjnie: tekst niedługo bedzie dostepny w papierowej wersji Magazynu Obywatel