Pszczoły w ogrodzie - jak stworzyć ogród przyjazny dla pszczół?

Pożyteczna rola pszczół w ogrodzie - zapylanie kwiatów

Około 20% roślin zapylanych jest przez wiatr, a 80% przez owady, najczęściej przez owady pszczołowate. W naszej strefie klimatycznej blisko 90% roślin zapylanych jest przez owady. Najważniejszą rolę w zapylaniu odgrywa pszczoła miodna(Apis mellifera).

Poza pszczołą miodną na świecie żyje około 25 tysięcy gatunków owadów należących do nadrodziny pszczół (Apoidea). W Polsce występuje ich około 450 gatunków. Owady pszczołowate zostały podzielone na 10 rodzin z czego w Polsce występuje  7 z nich.

fot. PDPhotos Pixabay Public Domain CC0

"Kiedy pszczoła zniknie z powierzchni Ziemi, człowiekowi pozostaną już tylko cztery lata życia. Skoro nie będzie pszczół, nie będzie też zapylania. Zabraknie więc roślin, potem zwierząt, wreszcie przyjdzie kolej na człowieka". Karol Darwin

Zagadkowe zamieranie pszczół

W Polsce mieszka ponad 1,1 miliona pszczelich rodzin. Każda z nich w zależności od pory roku liczy od 10 do 100 tysięcy osobników, czyli latem, w szczycie sezonu, bzyczy ich u nas nawet 110 miliardów. Niestety w Polsce ubywa 105 pszczół na sekundę!

Kilka lat temu zaczęły do nas napływać pierwsze informacje o masowym ginięciu pszczelich rodzin. Problem dotarł już do Europy w tym Polski.

Masowe wymieranie pszczół stanowi zagadkę, na którą z coraz większym niepokojem spoglądają naukowcy. Wyginięcie pszczół zapylających większość roślin uprawnych może spowodować katastrofalne skutki w produkcji żywności na świecie.

Wciąż nie wiadomo, jaka jest przyczyna masowego wymierania pszczół. Może chodzić o kombinację szkodliwych czynników, w tym chorób i zanieczyszczeń. Inwazja roztocza (Varroa destructor) i chrząszcza ulowego (Aethina tumida), choroby wirusowe oraz zatrucia środkami ochrony roślin, stanowią ciągle poważne zagrożenie dla gospodarki pasiecznej. Jednak najnowszym i najgroźniejszym zagrożeniem jest CCD, czyli zespół masowego ginięcia rodzin pszczelich.

fot. József Kincse Pixabay Public domain CC0

Zapylanie kwiatów przez pszczoły jest ogromnie ważnym czynnikiem plonotwórczym, niestety przez wielu ogrodników niedocenianym. Powodem tego jest, być może, większa wiedza na temat koniecznych zabiegów agrotechnicznych, potrzeb nawozowych, czy zabiegów środkami ochrony roślin niż na temat wpływu zapylania kwiatów na wzrost plonów owoców i poprawę ich jakości. Rośliny zapylane dostarczają pszczołom pokarmu białkowego (pyłek kwiatowy) oraz energetycznego (nektar lub spadź). Owady zaś odwdzięczają się przenosząc na swym ciele ziarna pyłku z pylników na znamiona słupków dzięki czemu dochodzi do zapylenia kwiatów w ogrodzie.

Ogród przyjazny dla pszczół

Ze względu na ogromne korzyści jakie czerpiemy z działalności pszczół powinniśmy dbać o ich bezpieczeństwo i ochronę. Balkon, rabatka przy domu, ogród - w Twoim otoczeniu na pewno jest miejsce, w którym możesz posadzić rośliny miododajne - lubiane przez pszczoły i zapewnić im dobre warunki życia. To bardzo proste, trzeba jednak pamiętać o kilku najważniejszych zasadach:

• Ogranicz stosowanie chemicznych środków ochrony roślin. Wybieraj jedynie preparaty bezpieczne dla pszczół (IV klasa toksyczności), stosuj je zgodnie z etykietą - instrukcją stosowania oraz przestrzegaj okresów prewencji dla pszczół (okresów zapobiegających ich zatruciu).
• Zamiast chemicznych nawozów mineralnych używaj naturalnych nawozów, np. kompostu lub obornika. Kompost jest o tyle lepszy od nawozów sztucznych, że nie da się go przedawkować.
• Posadź w ogrodzie kwitnące rośliny miododajne. Zadbaj, aby w ogrodzie istniała tzw. mozaika siedlisk roślinnych - drzewa, krzewy, rabata kwiatowa, skalniak i oczko wodne z płaskimi brzegami. Wiele gatunków kwiatów sprawi, że ogród będzie wyglądał pięknie i dostarczy nektaru i pyłku przez cały rok.
• Na skraju ogrodu pozostaw chwasty. Stwórz w swoim ogrodzie miejsce "pół-dzikie", gdzie ziemię przekopywać będziesz nie częściej niż raz na 3 - 4 lata, żeby nie naruszyć norek owadów i gryzoni (trzmiele bardzo chętnie zakładają gniazda w opuszczonych mysich norkach).
• Posadź różne rośliny, tak aby kwitły przez cały sezon. Im dłużej mamy w ogrodzie kwitnące rośliny, tym lepiej dla naszych bzykających przyjaciół. Niektóre gatunki pszczół pojawiają się jedynie wiosną, inne latem, a jeszcze inne obecne są przez cały sezon. Dlatego ważne jest, aby w Twoim ogrodzie rosła mieszanka roślin kwitnących w różnych okresach.
• Stwórz miejsca schronienia dla pszczół. Dobrym sposobem na zachęcenie do zamieszkania w ogrodzie dzikich pszczół są wszelkiego rodzaju wiązki słomy, trzciny lub bambusa, związane w pęczki i rozwieszone w różnych miejscach, np. na drzewach, budynkach, czy innych konstrukcjach.
• Najbardziej znanym schronieniem dla pszczołowatych, który możemy sami wykonać, jest domek dla trzmiela. Powinien być zrobiony z nieheblowanych i nieimpregnowanych desek. Taki domek można po prostu postawić na ziemi w "rezerwatowej" części naszego ogrodu, ewentualnie lekko wkopać w ziemię, aby tylko jego część (z otworkiem wejściowym) wystawała na powierzchnię.
• Pszczoły, poza nektarem z kwiatów,potrzebują do życia również wody. Doskonale będzie jeśli w Twoim ogrodzie nie zabraknie na przykład wilgotnego mchu lub otoczonego roślinami oczka wodnego, z którego pszczoły mogą pić wodę. Ważne jest, abyś nie instalował w ogródku talerzyków i miseczek - pszczoły mogą się w nich utopić.

fot. PollyDot Pixabay Public Domain CC0

Miód pszczeli to w pełni naturalny produkt wytwarzany przez pszczoły miodne z nektaru kwiatowego i spadzi, wzbogacony wydzielinami gruczołów gardzielowych pszczół. Przewaga nektarów z jakich powstał miód pszczeli decyduje o jego odmienności, np.: lipowy, akacjowy, rzepakowy, gryczany. Miód pszczeli ma wysoką wartość energetyczną (zawiera do 80% cukru - fruktozy). Oprócz walorów smakowych, zapachowych i dietetycznych (łatwo przyswajalny) ma właściwości bakteriobójcze i bakteriostatyczne. Znajduje również zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym i kosmetycznym.

fot. PollyDot Pixabay Public Domain CC0

Tekst: Redakcja ZielonyOgrodek.pl na podstawie informacji zawartych na: PomagamyPszczolom.pl