Monika Arcipowska
Szczyt Partnerstwa Wschodniego - oczekiwania i prognozy
Jednym z najważniejszych wydarzeń polskiej prezydencji w UE jest drugi szczyt Partnerstwa Wschodniego (PW), odbywający się w Warszawie 29 i 30 września 2011 roku. Będzie on okazją do podsumowania dotychczasowych osiągnięć ponad dwuletniej współpracy UE z jej sześcioma wschodnimi partnerami (Armenią, Azerbejdżanem, Białorusią, Gruzją, Mołdawią i Ukrainą).
Głównym celem PW jest budowa strefy pokoju i dobrobytu w otoczeniu UE, opartej o katalog wspólnych wartości unijnych, które powinny być przestrzegane przez państwa partnerskie (rozwój demokracji, praw człowieka, stabilności, bezpieczeństwa i przewidywalności rozwoju gospodarczego).Współpraca opiera się o zasady politycznego warunkowania i różnicowania sąsiadów, chociaż brak jest jasno sprecyzowanych ram działania Unii w tym zakresie.Kryzys finansowy spowodował ograniczenie funduszy strukturalnych przeznaczonych na rozwójEuropejskiej Polityki Sąsiedztwa oraz PW, poprzez które Uniawspiera reformy polityczne, społeczne i gospodarcze w krajach sąsiadujących. Państwa członkowskie borykające się z własnymi problemami wewnętrznymi nie są chętne przyjmowaniu nowych członków, więc perspektywa dalszego rozszerzenia UE wydaje się być zamknięta. Dodatkowo brak wspólnej strategii obniża skuteczność unijnej polityki na Wschodzie. Jest ona w rzeczywistości sumą narodowych, różnorodnych, nieskoordynowanych i niepodporządkowanych szerszej wizji geopolitycznej, interesów poszczególnych państw członkowskich.Dodatkowobiorąc pod uwagę trudności ostatnich lat dla procesu stabilizacji i modernizacji państw wschodnich w zakresie rozwoju demokracji i liberalizacji (Ukraina, Gruzja i Białoruś), nowe spojrzenie i przewartościowanie unijnej polityki wobec jej wschodnich sąsiadów wydaje się być nieuniknione. Wielowymiarowy projekt PW, oparty o wielostronne działania wszystkich państw, może mieć w tym kontekście duże znaczenie.
Jednym z najważniejszych zadań szczytu w Warszawie będzie utrzymanie dynamiki rozwoju PW, zagrożonej zwróceniem uwagi UE na problemy finansowe oraz rewolucje arabskie. Państwa członkowskie chcą, by szczyt wzmocnił ich współpracę ze wschodnimi partnerami, dlatego zapowiedziały, że w deklaracji końcowej szczytu uznają "europejskie aspiracje" tych państw oraz będą wspierać ich zaangażowanie w budowanie głębokiej i trwałej demokracji. Przywódcy unijni potwierdzili także dalsze zbliżanie partnerów do UE, poprzez kontynuację procesu stopniowej liberalizacji reżimu wizowego wobec tych krajów, które spełnią wszelkie warunki techniczne (przede wszystkim Ukrainy i Mołdawii) oraz dalszą ich stopniową integrację z rynkiem unijnym (głównie w kontekście zakończenia negocjacji z Ukrainą w sprawie utworzenia pogłębionej i całościowej strefy wolnego handlu). Szczyt ma być dla krajów PW sygnałem zachęcającym państwa do przeprowadzania dalszych zmian. Im więcej reform wdrażają partnerzy, tym więcej wsparcia mogą oczekiwać ze strony UE (zgodnie z zasadą "więcej za więcej"). Szczyt ma także podkreślić rolę społeczeństw obywatelskich, które powinny zostać włączone w proces współpracy PW (poprzez utworzenie instrumentu Civil Society Facility) oraz transformacji demokratycznej (poprzez European Endowment for Democracy). Przywódcy będą rozmawiać w Warszawie również o zwiększeniu budżetu PW w ramach nowej perspektywy finansowej UE na lata 2014-2020.
Z geopolitycznego punktu widzenia obszar wschodni jest dla UE obszarem nowych możliwości na potwierdzenie zdolności jej wspólnego i wiarygodnego oddziaływania na arenie międzynarodowej. W tym znaczeniu ważną rolę odgrywa realizacja postanowień ogłoszonej na warszawskim szczycie deklaracji końcowej. Nowe podejście do PW oraz wkład w tym zakresie polskiej prezydencji polegać ma na wzmocnieniu międzynarodowego znaczenia PW oraz na próbie zacieśniania współpracy z tymi państwami, które są zainteresowane realizacją przyjętych celów.Tempo i zakres tego procesu współpracy będą zmienne. Niezmienny natomiast pozostaje kierunek zmian, którego celem ostatecznym ma być możliwie najpełniejsza stabilizacja wschodnich granic UE.
dr Monika Arcipowska jest analitykiem w Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych (PISM)
29 września 2011 r. odbyła się międzynarodowa konferencja towarzysząca głównemu wydarzeniu polskiej prezydencji – szczytowi Partnerstwa Wschodniego: “The Eastern Partnership Conference: Towards a European Community of democracy, prosperity and a stronger civil society” (Konferencja Partnerstwa Wschodniego: w kierunku europejskiej wspólnoty demokracji, dobrobytu i silnego społeczeństwa obywatelskiego). Konferencja miała za zadanie określić wspólne oczekiwania Unii Europejskiej i jej wschodnich partnerów. O przyszłości Partnerstwa dyskutowało ponad 200 osób: eksperci, przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego, urzędnicy wysokiego szczebla administracji unijnej i państw członkowskich, a także delegacje Armenii, Azerbejdżanu, Białorusi, Gruzji, Mołdawii i Ukrainy. Konferencja została zorganizowana przez Forum Obywatelskie Partnerstwa Wschodniego (CSF), www.eap-csf.eu, Ośrodek Studiów Wschodnich (OSW), www.osw.waw.pl, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych (PISM), www.pism.pl. Oficjalnym partnerem było Ministerstwo Spraw Zagranicznych, a przeprowadzenie konferencji możliwe było dzięki wsparciu finansowemu otrzymanemu z Unii Europejskiej.
Nowości od blogera
Inne tematy w dziale Polityka
