Ponad 650 milionów osób na świecie jest niepełnosprawnych w następstwie psychicznych czy też fizycznych niesprawności. Stanowi to około 10% całej populacji. Wg narodowego spisu powszechnego z roku 2002, liczba osób niepełnosprawnych w Polsce to 5 mln 456 tys., co stanowi 14,3 procent ludności kraju i może być wiadomością szokującą. Oznacza to, że co siódmy mieszkaniec naszego kraju jest osobą niepełnosprawną lub też za taką się uważa.
Z niepełnosprawnością fizyczną wiąże się ponadto zazwyczaj tzw. niepełnosprawność społeczna, czyli niemożność pełnego funkcjonowania w społeczeństwie. To rodzi różnego rodzaju frustracje.
Niepełnosprawność fizyczna występująca od urodzenia, jak i nabyta, w zależności od jej stopnia i charakteru wpływa w różnym stopniu na poszczególne sfery życia człowieka i na jego rozwój.
Osoby upośledzone fizycznie charakteryzują poniższe wyznaczniki:
- tendencje do bycia zależnym, co wpływa negatywnie na zakres kształtowanej samodzielności – nad osobą niepełnosprawną zawsze ktoś „czuwa”, pomaga jej ;
- postawa egocentryczna;
- postawa roszczeniowa;
- obniżone umiejętności interpersonalne takie jak: empatia, komunikacja międzyludzka, umiejętność nawiązywania i podtrzymywania więzi;
- uległość lub dyrektywność.
W każdym społeczeństwie wysokie miejsce w hierarchii wartości zajmują zdrowie, sprawność fizyczna i zdolność do pełnienia podstawowych ról społecznych. W procesie kształtowania osobowości, każda jednostka przejmuje określone wartości w taki sposób, że stają się one podstawą samooceny. Dlatego też dla osoby niepełnosprawnej fizycznie , ów defekt organizmu stanowi bezpośrednie naruszenie obrazu własnego ciała, a w konsekwencji zaburzenie struktury własnego "ja".
Zakłócenie funkcjonowania społecznego wskutek inwalidztwa jest więc dodatkowym, ważnym elementem zmieniającym dotychczasowy obraz własnej osoby, a tym samym istotnie wpływającym ujemnie na integralność i właściwości osobowości.
Szereg badań potwierdza, że pod wpływem kalectwa nastepują zmiany w osobowości człowieka, co w niektórych przypadkach może prowadzić do zmian socjopatycznych, takich chociażby jak homilopatia. Homilopatia to zaburzenia osobowości podobne do psychopatii, wywołane kalectwem.
Charakteryzuje się ona swoistym deficytem w obszarach postrzegania otoczenia.
Deficyty te dotyczą głównie:
1. uczuciowości wyższej – (głównie społecznej), niekoniecznie w życiu osobistym).
2. deficyt superego - deficyty w sferze etycznej, sumienia, moralności – może je znać, ale nie pełnią w jego zachowaniu roli regulacyjnej; lubią usypiać czujność.
3. deficyt lęku, wstydu, winy – nie posiadają uczuć, których uczy się nas w dzieciństwie, dlatego nie wiadomo jak socjalizować, ponieważ nie można się odwołać do tych uczuć, gdyż ich po prostu nie mają.
4. deficyt konfliktów wewnętrznych – To kompletne przeciwieństwo neurotyzmu. Taka osoba nie miewa problemów z sobą, nie miewa konfliktów wewnętrznych, poziom akceptacji wewnętrznej jest wysoki; kompletny deficyt samokrytycyzmu. Siebie postrzega jako osobę bez zarzutu, jest osobowością narcystyczną.
5. deficyt uspołecznienia – jednostka niezdolna jest do tworzenia trwałych związków opartych na więzi, niewyrafinowanych. To nie jest kwestia złej woli, ale niezdolność, nie jest w stanie.
6. deficyt wglądu w siebie – ma mniejszy wgląd w siebie niż inne osoby, ale jest w stanie dostrzec u innych osób cechy na podstawie zachowań, których on nie ma; najczęściej uważa te cechy jako balast, ale potrafi je również naśladować.
U osoby o cechach homilopatycznych, nie wszystkie wymienione powyżej cechy muszą występować równocześnie. Deficyty mogą być częściowe lub też niektóre z nich mogą w ogóle nie wystąpić u konkretnej osoby.
Przecież ludzie o takich cechach niekoniecznie muszą być przestępcami. Wielu z nich pełni istotną rolę w życiu społecznym. Mogą realizować się w biznesie, w mediach lub w polityce.
W niektórych sytuacjach ich „deficyty” mogą być wprost atutem, gdyż jako osoby upośledzone fizycznie nie podlegają aż tak krytycznej ocenie środowiskowej jak osoby pełnosprawne.
Inne tematy w dziale Społeczeństwo
