Kto wymyślił politycznie poprawną formułę „his or her”?
W powszechnym mniemaniu – feministki w latach 60-tych XX wieku.
To nieprawda. Już prawdziwszym byłoby przypisanie autorstwa alchemikom lub różokrzyżowcom. Tę z pozoru absurdalną tezę postaram się uzasadnić. Choć początki słów giną w historii, znaczący różokrzyżowiec, znawca alchemii i okultyzmu, już posługiwał się tą frazeologią w książce wydanej w roku 1906.
Słowa się zmieniają, ich kształt i sens podlegają ewolucji. Bywają też zmieniane i przerabiane z premedytacją by służyć różnym „izmom”, nawet same „izmy”. Metoda odzierania słów ze starych znaczeń i nadawania im nowych została opisana przez Orwella jako Nowomowa - Newspeak.
Według Słownika Oksfordzkiego - pierwotnie, słowo "sexism" miało znaczenie neutralne. Odnosiło się do płci, opisywało, klasyfikowało - bez negatywnych czy pozytywnych konotacji. Słownik rejestruje pierwsze użycie tego neutralnego znaczenia w roku 1866.
Podobnie, pierwotnie samo słowo "sex" oznaczało „płeć” (przykłady z Oxford Dictionary sięgają XIV wieku). Przesunięcie, wręcz przekręcenie, do dzisiejszego drastycznego rozumienia nastąpiło mniej więcej pod koniec XIX wieku.
Angielska wikipedia mówi enigmatycznie, iż termin „sexism” został ukuty pod koniec XX wieku, niemiecka wikipedia jest dokładniejsza, wymienia lata 60-te i wiąże „wynalazek” słowa z feminizmem
Zaglądając do słownika
John Ayto, Movers and Shakers. A Chronology of Words that Shaped Our Age
widzimy, iż autor umieszcza początek seksizmu w roku 1965 (choć w cytacie termin nie występuje). Także, przytacza popularny slogan Caroline Bird
"Sexism is judging people by their sex where sex doesn't matter."
“On Being Born Female” (1968), Vital Speeches of the Day (p. 6)
Ach, żachnie się czytelnik, przecież to jakaś feministka…. Cierpliwości, to nie slogan, choć jako taki został porwany - oto większy fragment:
„There is recognition abroad that we are in many ways a sexist country. Sexism is judging people by their sex when sex doesn’t matter. Sexism is intended to rhyme with racism. Both have used to keep the powers that be in power. Women are sexists as often as men.”
Ten, i obszerniejszy fragment można znaleźć na feministycznym forum, gdzie dyskutowano pochodzenie słowa „sexism”. Uzupełnienie wskazuje, iż Caroline Bird nie popierała ale odstawała od poglądu „prawdziwych feministek” o jednokierunkowości seksizmu.
Powróciwszy do Słownika Oksfordzkiego, znajdujemy daleko wcześniejsze wystąpienia słowa „sexism” i widzimy jak początkowa neutralność z wolna nabierała negatywnych odcieni.
Reuben Swinburne Clymer, osteopata, holista i różokrzyżowiec. napisał wiele książek, także o alchemii i okultyźmie [2]
Alchemy and the Alchemists (1907), The Philosophy of Fire (1920)
W książce True Spiritualism (1906) czytamy
"Abstract rights are inherent in the soul or internal consciousness, and are independent of sexism, excepting that it tones and governs the individual in his or her recognition or apprehension of these inherent rights."
(Str.91)
Widzimy przeciwstawienie praw przyrodzonych seksizmowi. Czyli - implicite - ów wyłania się jako zaprzeczenie tych praw. Potwierdza to następne zdanie
“Hence, the political rights of females are just real, as sacred, and as momentous as the rights of males.”
(czyżby R.S. Clymer inspirował Caroline Bird?)
Zastanawia, że John Ayto, nawet we wstępie do swego chronologicznego leksykonu podaje Słownik Oksfordzki jako najważniejsze źródło. Powoływanie się na źródło i znajomość źródła, to - widać - niekoniecznie to samo.
Jednak, jest możliwe choć mało prawdopodobne, że Słownik Oksfordzki został znacznie rozszerzony w ciągu 10 lat, które upłyneły od publikacji Movers and Shakers.
Oxford podaje cytat z 1934 roku z gazety The Sun, wydawanej do dziś w Lowell, Massachusetts. Zdecydowana negatywna wykładnia nie budzi wątpliwości. Co więcej, seksizm od dawna zdążył był się usadowić się w popularnym rozumieniu jako jeden z „izmów”.
"We have among us now every Old World ism ever conceived{em}Socialism, Communism, Nazism, Anti-Nazism, atheism, semitism, anti-semitism, internationalism, Fascism, sexism,…"
I taka jest krótka historia seksizmu. Pomija ona idiosynkrazje i przeinaczenia, którym każde słowo naturalnie podlega, a także niechlujstwo i manipulacje dokonywane na własną rękę.
Krótka historia przekrętu musiałaby stać się... bardzo długą historią.
Inne tematy w dziale Kultura
