Hm... człowiek różne rzeczy wypisuje, a potem go cytują...Scribere oblige...
Podobno nad portalem świątyni Apollina w Delfach widniały wykute inskrypcje[1]:
γνώθι σεαυτόν (gnothi seauton = "know thyself")
μηδέν άγαν (meden agan = "without excess")
Εγγύα πάρα 'δ ατη (eggua para d'atē = "make a pledge, mischief is nigh"
W świątyni urzędowała Pytia (czy też Python, spory wciąż się toczą, co lub kto, on czy ona czy ono), przypuszczalnie świetny biznes, zaś inskrypcje były odpowiednikiem dzisiejszej reklamy, bilbordu:
Poznaj siebie!
Promocja!
Płacisz tyle, ile zechcesz
(drobną inskrypcją:
uchylający się od zapłaty zapłacą surowo)
Skąd wiemy, albowiem śladów zostało niewiele?
Świątynia została zburzona podczas trzęsienia ziemi w roku 373 B.C. [1]. Platon mógł był znać inskrypcję, albowiem pisał o niej w dialogach "Charmides" (circa 380 BC [2]), powyższe cytaty stamtad pochodzą.
Nie tylko u Kathrinny dyskusja się toczy, co owe (prawdziwe czy wymyślone) mogły były znaczyć. Dyskusja się toczy od zarania dziejów, przypuszczalnie nawet - zanim inskrypcje zostały wykute. Rozdzielmy tych, co sobie wykoncypowali jakąś myśl, a potem na siłę naciągają do niej oryginał (istniejący czy niestniejący) od tych, którzy dociekają sensu prawdziwego. Zostawmy w spokoju kultowy film "Matrix", który jednej z inskrypcji użył do promocji swego skryptu.
Czy potrafię dojść do znaczenia i sensu owych zapisów? Nie znam greki. Nie byłem w Delfach. Nie czytałem Platona (próbowałem za młodu, ale nie miałem cierpliwości). Co gorsza, nie znam polskiego tłumaczenia Charmidesa. Dla usprawiedliwiania powiem, że szukałem. Nawet znalazłem - ani tłumaczenia czy omówienia, raczej - ich propozycje kupna.
Chcesz wiedzieć? Kup se.
Będąc człowiekiem niezamożnym, muszę polegać na obcych tłumaczeniach i interpretacjach, z pobudek niskich - są za darmo, i dostępne kilkoma klikami, i - o zgrozo - w ciągu kilku sekund. Chyba, że trzeba czekać w kolejce, ponieważ te darmowe intelektualne garkuchnie są ewidentnie oblegane przez głodnych i biednych. Mówię o Perseuszu [3].
Perseusz dostarcza wersji angielskiej Charmenidesa. Dla wątpiących w jakość i rzetelność tłumaczenia są linki do oryginału, wraz z analizą gramatyczną. Zatem, co tam piszą? Tyle, w skrócie:
- wiedz, na co i na ile cię stać,
- nie przesadzaj i nie przeceniaj siebie, ale też i niedoceniaj,
- jak przeszarżujesz, to się rąbniesz, i drogo za to zapłacisz [4]
Wikipedia [5] jako bonus dodaje wiersz:
Know Thyself (Alexander Pope)
Know then thyself, presume not God to scan;
The proper study of mankind is Man.
Placed on this isthmus of a middle state,
A being darkly wise and rudely great:
With too much knowledge for the Sceptic side,
With too much weakness for the Stoic's pride,
He hangs between; in doubt to act or rest,
In doubt to deem himself a God or Beast,
In doubt his mind or body to prefer;
Born but to die, and reasoning but to err;
Alike in ignorance, his reason such
Whether he thinks too little or too much:
Chaos of thought and passion, all confused;
Still by himself abused, or disabused;
Created half to rise and half to fall;
Great lord of all things, yet a prey to all;
Sole judge of truth, in endless error hurled:
The glory, jest, and riddle of the world!
*******************************************************
[1] http://en.wikipedia.org/wiki/Delphi
[2] http://www.mlahanas.de/Greeks/Plato.htm
[3] http://tinyurl.com/6rjbfv
[4] http://tinyurl.com/5bwcc5
[5] http://en.wikipedia.org/wiki/Know_thyself
Inne tematy w dziale Kultura
