tichy tichy
97
BLOG

adynaton

tichy tichy Kultura Obserwuj notkę 8

-- Fajne słowo wczoraj widziałem.
-- A numery były?
-- Masz!

"Prędzej mi włosy na dłoni wyrosną niż X zostanie prezydentem!"  lub "Prędzej mi kaktus na dłoni wyrośnie, niż Y zostanie premierem" - to adynata.

Ta druga pewnie wywodzi się z pierwszej,  drogą podstawienia ciekawszego pod nudniejsze. Ta pierwsza - skąd? Z Szekspira:

"I will sooner have a beard grow in the palm of my hand than he shall get one of his cheek"
(Shakespeare 2 Henry IV 1.2.20-22, źródło)

A Polacy, nie Gęsi - adynata swe mają?

Tak, na własną rękę wielu próbuje je ukuć, mniej lub bardziej zgrabnie, ad hoc:

"Mężczyzna prędzej umyje swej ukochanej samochód niż wyzna miłość, - mówi seksuolog Monika Łukasiewicz"
(źródło)

Banolli: prędzej umrzesz z głodu niż dostaniesz pizzę
(źródło)

znalezienie czaszki człowieka w pokładach kredy obalałoby teorię ewolucji.
(źródło

Skoro potrzeba istnieje, więc czemu tak nieliczne są próby jej zaspokojenia?

Może Ministerstwo Języka Polskiego zaniedbało zapodać wytyczne, nie zapaliło zielonego światła? Może wytyczne odstraszają, na zasadzie - ale obciach!

Rzeczywiście, sięgamy po Słownik, i czytamy:

adynata  (łac. adýnatos = bezsilny, niemożliwy)
brednie, niedorzeczności; nazwa występująca w odniesieniu do anegdot, facecji, komicznych opowiadań lit. staropolskiej. Zastosowany w nich absurdalny dowcip był efektem zderzenia wykluczających się wzajemnie sytuacji lub pojęć. Popularne w folklorze, stanowiły ważny element w lit. sowizdrzalskiej; poetyka "świata na opak" stała się środkiem wyrazu w grotesce XX w.


Źródło: Słownik Encyklopedyczny. JĘZYK POLSKI Wydawnictwo Europa
(źródło)

No właśnie, po przeczytaniu tych wytycznych, kto będzie miał odwagę bredzić, narażać się na zarzut niedorzeczności lub groteskowości?

A jednak... Polacy nie Gęsi:

    Prędzej kto wiatr w wór zamknie, prędzej i promieni
    Słonecznych drobne kąski wżenię do kieszeni,
    Prędzej morze burzliwe groźbą uspokoi,
    Prędzej zamknie w garść świat ten, tak wielki, jak stoi,
    Prędzej pięścią bez swojej obrazy ogniowi
    Dobije, prędzej w sieci obłoki połowi,
    Prędzej płacząc nad Etną łzami ją zaleje,
    Prędzej niemy zaśpiewa, i ten, co szaleje,
    Co mądrego przemówi: prędzej stała będzie
    Fortuna, i śmierć z śmiechem w jednym domu siędzie,
    Prędzej prawdę poeta powie i sen płonny,
    Prędzej i aniołowi płacz nie będzie płonny,
    Prędzej słońce na nocleg skryje się w jaskini,
    W więzieniu będzie pokój, ludzie na pustyni,
    Prędzej nam zginie rozum i ustaną słowa,
    Niźli będzie stateczną która białogłowa.


Jan Andrzej Morsztyn, Niestatek
(źródło)

Kto da więcej?

tichy
O mnie tichy

tichy jaki jest każdy widzi

Nowości od blogera

Komentarze

Pokaż komentarze (8)

Inne tematy w dziale Kultura