Co ważniejsze – wizja czy wizualizacja?

Czy są niewidomi fizycy, matematycy, informatycy, graficy? Wszak w tych zawodach juz w szkole, na etapie nauki, wzrok odgrywa fundamentalną rolę. Czy można widzieć efekt dyfrakcji, zależności między geometrycznymi figurami i bryłami, namalować obraz, stworzyć komputerową grafikę, gdy się nie widzi? Nie znam osobiście żadnego niewidomego, choć widuję ich czasem, jedni prowadzeni pod rękę, inni dający sobie radę sami.

Eine zapytał, i zaraz odpowiedział:

"Znasz eksperymenty, w których niewidomi obserwują efekty świetlne? Siedzimy w optyce i milcząco musimy założyć, że obserwator ma zdrowe oczy - w przeciwnym razie nie może przeprowadzać eksperymentu."
(drobne poprawki moje)

Allyn Jackson  jest dziennikarką, pisze dla Amerykańskiego Towarzystwa Matematycznego,  ukończyła matematykę w Berkeley. Swój artykuł "The World of Blind Mathematicians" (Notices AMS, 49 (10), 2002, 1246-1251) rozpoczyna opisem paryskiej wizyty u niewidomego matematyka Bernarda Morina zajmującego się geometrią - Morin oślepł jako sześciolatek. W 1978 roku jako pierwszy  Morin sparametryzował powierzchnię, opisaną przez Wernera Boya w pracy doktorskiej napisanej u Hilberta w 1901. Jest to "sfera w trakcie wywracania na nice".




Możliwość przenicowania sfery - znana jako paradoks Smale'a - została odkryta nie tak dawno, w latach 50-tych. Jej wizualizacji dokonał... Morin.

Kilka pierwszych minut poniższego filmu pokazuje, że przewracanie sfery na lewą stronę jest trudne do śledzenia nawet dla widzącego.

Na uniwersytecie w Berkeley serio się zabrali do roboty, budując transformację  nie tylko cyfrowo, ale i namacalnie - oto szczegóły nicowania, które umknęły uwadze podczas oglądania filmiku. 

Czytając dalej tekst Allyn, dowiadujemy się, że wśród wybitnych matematyków zdarzali się niewidomi. Leonard Euler stracił wzrok około 60-ki, ale połowa jego publikacji pochodzi z okresu ślepoty. Osiemnastowieczny matematyk Nicholas Saunderson zaniewidział w pierwszym roku życiu po przeżyciu czarnej ospy. Ślepota nie przeszkodziła mu w objęciu prestiżowej katedry  Lucasa na uniwersytecie w Cambridge, dziś dzierży ją Stephen Hawking, a przedtem Paul Dirac i Isaac Newton. Rosyjski matematyk Lew Pontriagin, zmarły w 1988 roku, stracił wzrok w wypadku, gdy miał 14 lat.

Jeszcze "czucie geometrii" można rozumieć, ale jak uprawiać analizę? W niej czesto nieodzowne są wielostronicowe rachunki na papierze czy tablicy - niemożliwe do wykonania w głowie, i ograniczone powolnością Braille'a.  Lawrence Baggett z Uniwersytetu Kolorado w Boulder nie widzi od piątego roku życia.  Jego domeną jest właśnie analiza, bo jak twierdzi, nie potrafił nigdy wizualizować geometrii, ale zauwaza -  "Nie wiem, dlaczego widzącym ma to przychodzić łatwiej." 

I więcej - nazwisk, przypadków, sytuacji - w artykule Allyn Jackson...

A co z fizykami? Kent Cullers, astronom, ślepy praktycznie od urodzenia, zrobił doktorat z fizyki w Berkeley w 1980. Kieruje Projektem Phoenix programu SETI. Raczej nie jest fizykiem doświadczalnym, i możliwe, że nie zaliczył ani jednego eksperymentu w laboratorium -jego narzędziemsą komputery i algorytmy. Podobnie, Chuck Strickland (Ph.D. z fizyki w Riverside w Kaliforni) ...

Lecz czy "komputerowi fizycy" - abstrahując od tego, czy widzący czy niewidomi - to "prawdziwi" fizycy?

Marc Airhart w interesującym artykule  "The Universe in Your Hands" o Cullersie i innych niewidomych naukowcach zamieszcza takie motto:

In astronomy, a vision is more important than visuals.
W astronomii, wizja jest ważniejsza niż wizualizacja.