Nieznana historia Zamku Ogrodzieniec

Szlak Orlich Gniazd pozostawia niezapomniane wrażenia, a szczególnie okazale prezentuje się zamek Ogrodzieniec.

Pewnie wielu turystów zadaje sobie pytanie, jak to było możliwe, że na wzniesieniach Jury Krakowsko-Częstochowskiej w XIV wieku powstało tyle pięknych warowni. Być może niektórzy zastanawiają się, czy zamki te nie były budowane na fundamentach starszych budowli.

Zamek Ogrodzieniec przylega do wielkich skał. Wiele narożników murów wykonane z dużych bloków

Odkrycia archeologiczne na Górze Birów

W pobliżu zamku  Ogrodzieniec znajduje się Góra Birów (461m. n.p.m.).

Pierwsze ślady życia człowieka na Górze Birów sięgają 30 tys. lat temu. W masywie ostańca znajdują się jaskinie dawniej zamieszkałe przez naszych praprzodków. Odnaleziono w nich artefakty pochodzące z różnych epok, np.: rogowe i krzemienne narzędzia, przęśliki tkackie, groty strzał, końskie podkowy oraz gliniane naczynia.

Niezwykłą historię grodu potwierdziły prace badawcze z lat 90-tych prowadzone przez zespół archeologów pod kierownictwem Błażeja Muzolfa. 

Wykopane zabytki  w okolicy Góry Birów przez zespół Błażeja Muzolfa
1-4 elementy pasów; 5-6 fibule brązowe;
7 szpila brązowa; 8 zawieszka brązowa;
9-10 okucia dolnych części pochew miecza;

Niektórzy badacze uważają, że po zniszczeniu grodziska na górze Birów w czasie walk z Czechami w I połowie  XIV wieku przystąpiono do budowy murowanego zamku Ogrodzieniec.

Zamek Ogrodzieniec

Zamek Ogrodzieniec w Podzamczu wzniesiono na najwyższym wzniesieniu Jury Krakowsko-Częstochowskiej o wysokości 515 m. za panowania króla Kazimierza Wielkiego. Jest to największy i najbardziej popularny obiekt na Szlaku Orlich Gniazd.

Nie zachowały się żadne zapisy dokumentujące budowę pierwotnej warowni.

Zamek Ogrodzieniec

Zamek Ogrodzieniec, litografia Napoleon Orda, 1880 rok

Widokówka w początku XX wieku

Zamek Ogrodzieniec dzisiaj

Nieznana technologia wykorzystana przy budowie zamku

Na kanale youtube.pl dostępnych jest kilka filmów, w trakcie których geolog dr. Franc  Zalewski przedstawia przykłady obróbki kamienia w dawnych latach technologiami, których dzisiaj nie znamy. Takie technologie były wykorzystane również przy budowie zamku w Ogrodzieńcu. [4]

Do budowy murów zamkowych wykorzystywane były różne materiały, między innymi wielotonowe bloki wapienne z żyłkami krzemienia. Krzemień jest wyjątkowo twardym materiałem. Zwykle pozostawia się go skale w niezmienionej postaci lub próbuje się go wykruszyć pozostawiając charakterystyczny otwór w skale. W Ogrodzieńcu bloki kamienne przycięte są wraz z krzemieniami w jednej płaszczyźnie, czego nie jesteśmy w stanie dzisiaj wykonać.

Blok kamienny przycięty z krzemieniami w jednej płaszczyźnie [4]

W ścianach ostańca widać wiercenia, które nie są możliwe do dzisiaj. Otwory te wykonane były trójstopniowym głowicowym wiertłem o średnicy 5 cm - 12 cm -20 cm. Podobno w Ogrodzieńcu można znaleźć wiercenia na głębokość 5 m.

Przykład wiercenia wiertłem trójstopniowo-głowicowym [4]

Odwierty w ostańcu [4]

Bloki wielotonowe obrobione mechanicznie  [4]

Warto pojechać do Podzamcza, wspiąć się na Górę Birów, zwiedzić zamek Ogrodzieniec. Przy okazji można poszukać w zamkowych murach śladów nieznanych nam technologii.

Źródła:

1. Gród obronny wyrósł na górze Birów
2. Zamek w Podzamczu
3. Gród na Górze Birów
4. Kto budował zamki w Polsce?
5. Krzy Siek: Ogrodzieniec - Odwierty o których mówi Franc Zalewski
6. Gród na Górze Birów koło Podzamcza
7. Ogrodzieniec - Gotycki zamek rycerski
8. Zamek rycerski "Ogrodzieniec" w Podzamczu
9. Świat w ruinach - Ogrodzieniec
10. Jura Krakowsko-Częstochowska, zamek Ogrodzieniec
11. Podzamcze, ruina zamku Ogrodzieniec