W szkockiej wiosce Roslin położonej 15 km w kierunku południowym od Edynburga znajduje się niezwykła kaplica Rosslyn.
Chcąc poznać historię kaplicy Rosslyn wchodzimy w tajemniczy świat pierwszych szkockich lóż wolnomularskich. Kaplica od XV wieku była własnością jednego rodu Sinclairów, z którego historią możemy zapoznać się na tzw. osi czasu ich rodzinnej strony internetowej. Ród ten miał powiązania z panującymi dynastiami, brał udział w wielu bitwach oraz pełnił funkcje Wielkich Mistrzów różnych lóż. W średniowieczu była to bardzo wpływowa rodzina.
Pierwotnie nazywali się St Clair, z chwilą przyjęcia wiary katolickiej przyjęli nazwisko na Sinclair.
Historia budowy kaplicy Rosslyn
W 1446 hrabia William Sinclair przystąpił do budowy późnogotyckiego kościoła w kształcie krzyża. Miała to być kolegiata św. Mateusza (Collegiate Chapel of St Matthew). Przy budowie zatrudnił najlepszych europejskich rzemieślników.
Wstępny projekt kolegiaty w Roslin
Budowa została przerwana z chwilą śmierci fundatora i nigdy nie została ukończona. Kaplica była zarówno miejscem kultu katolickiego, jak i grobowcem rodu Sinclair. Pochówki odbywały się do roku 1630, kiedy to wejście do podziemi zostało zamurowane. Aktualnie udostępnione jest wejście do krypty, ale większa część podziemi nadal jest zamurowana.
Od 1560 roku w czasach reformacji kaplica była dewastowana. Na fali zmian religijnych w 1571 roku Oliver Sinclair został zmuszony do zdemontowania ołtarzy uznanych za "centrum bałwochwalstwa" i usunięcia duchownych.
W roku 1736 Sir James Sinclair zabezpieczył obiekt, wstawił okna i połatał dach. W 1842 r. Rosslyn odwiedziła królowa Wiktoria, zachwycona miejscową architekturą zainspirowała do remontu świątyni. W 1861 kaplica została udostępniona dla potrzeb kościoła szkockiego episkopalnego. Kościół szkocki należy do prezbiteriańskiego nurtu kalwinizmu, jest członkiem Światowej Wspólnoty Kościołów Reformowanych.
Dzisiaj kaplica nadal jest własnością prywatną, należy do Peter'a St. Clair, hrabiego Roslin. Odprawiane są w niej msze św. oraz odbywają się śluby i chrzty. Równolegle prowadzana jest tu działalność muzealna, edukacyjna i komercyjna. /Strona www Rosslyn Chapel/
Kilka słów o Willamie Sinclairze, fundatorze kaplicy
William Sinclair /1410-84/ przedstawiciel rodu Sainclairów był I hrabią Caithness, III hrabią Orkney i baronem Roslin. W latach 1454-58 pełnił funkcję kanclerza Szkocji, w latach 1471-3 był ambasadorem w Anglii.
Decyzja o budowie Rosslyn Chapel powstała w 1441 roku, kiedy z rąk króla Jakuba II /1430-60/ otrzymał tytuł Wielkiego Mistrza Masonerii Szkocji /Grand Master Mason of Scotland/. Tytuł Wielkiego Mistrza miał być dziedziczony w rodzie. W 1446 roku rozpoczęto budowę kaplicy.
W dniu 18 V 1738 roku William St Clair of Roslin /1700-1778/ zrzekł się dziedziczności tytułu Wielkiego Mistrza dotychczasowej loży. W 1736 szkockie loże utworzyły Grand Lodge of Antient, Free and Accepted Masons of Scotland (zwykle używa jest skrócona nazwa Grand Lodge of Scotland) i od 10 X 1738 roku Wiliam St Clair został pierwszym Grand Master Mason of Grand Lodge of Scotland . Grand Lodge of Scotland działa nadal, w różnych okresach historii zrzeszała różne ilości regionalnych lóż.
O powiązaniach kaplicy w Rosslyn z Grand Lodge of Scotland można przeczytać na stronie www loży. Zalecane jest, aby każdy szkocki mason zwiedził tę kaplicę.
Kilka przykładów wykorzystania symboli masońskich w kaplicy
Całą kaplicę pokrywają koronkowe rzeźby o wieloznacznej symbolice. Zwiedzając turyści nie mogą w środku obiektu robić zdjęć.
W kaplicy stoi czternaście wolno stojących kolumn, 12 identycznych i 2 specjalne, inne w formie. Według historyków nawiązują one do kolumn ze świątyni Salomona. Kolumna Czeladnika (królewska - Boaz) jest bogato zdobioną czterema kwietnymi ornamentami schodzącymi spiralnie w dół, kolumna Murarza (kapłańska - Jachin) ma lekką, elegancką formę.
Kolumna Czeladnika Kolumna Murarza
" Historia-legenda przetrwała w zapiskach z 1774 r. Pierwsza kolumna, zwana Filarem Czeladnika, jest dziełem młodego adepta rzemiosła. Mistrz, który otrzymał model rzeźby, nie był w stanie wykonać pracy bez dokładniejszych wskazówek, wyjechał więc w ich poszukiwaniu do Rzymu. Pod jego nieobecność czeladnikowi przyśniło się, że sam dokończył dzieła. Wyrzeźbił kolumnę. Gdy mistrz wrócił i zobaczył to, co zrobił uczeń, ogarnęła go wściekłość i zabił go młotkiem kamieniarskim. Za karę musi stale patrzeć na Filar Czeladnika - rzeźba jego głowy została umieszczona w rogu na zachodniej ścianie kościoła w taki sposób, by na linii oczu znajdowało się dzieło czeladnika. W przeciwległym narożniku umieszczono głowę ucznia, z blizną na czole po uderzeniu młotem. /link/
W kaplicy znajduje się około 110 rzeźb GREEN MAN, tzw. zielonego człowieka, celtyckiego symbolu urodzaju. Przedstawiona jest mała główka ze zmarszczonymi brwiami, w ustach i wokół twarzy widzimy wiele pędów liści. W kościołach północnej i zachodniej Europy spotykamy pojedyncze takie główki. Historycznie zielony człowiek symbolizuje zdolność człowieka równolegle do wielkiej dobroci i do zła. Inni widzą w nich przedchrześcijańskie symbole zmartwychwstania, ponownych narodzin, reinkarnacji. Winorośl oraz liście wyrastające z ust symbolizują płodność.
Przykłady rzeżb GREEN MAN
Twarze te umieszczone są w różnych miejscach. Wschodzące słońce oświetla najpierw twarz młodzieńca, w miarę upływu czasu oświetlane są kolejne wizerunki Green Man przedstawiające coraz starsze postacie. Rzeźby te sugerują związki budowniczych z mitologią celtycką i nordycką.
Często publikowane rzeźby, to Lucyfer w pozycji do góry nogami i seria muzyków z różnymi instrumentami.
Lucyfera do góry nogami Muzyk ze skrzypkami
W świątyni jest mnóstwo wyrzeźbionych postaci, jak para zakochanych odwracających się od diabła, płaskorzeźby z symbolami masońskimi, chrześcijańskie krzyże, gwiazdy Dawida, rogi obfitości, znaki astrologiczne, rośliny,kwiaty. Najbogaciej rzeźbiona jest Lady Chapel.
Na obramowaniu okna znajdują się kolby kukurydzy i kaktusy. Podobno dziadek fundatora kaplicy, Henry I Sinclair popłynął do Ameryki, w dniu 2 VI 1398 roku dotarł do Nowej Szkocji, wyspy blisko wybrzeża Kanady. Następnie popłynął do Massachusetts i na wyspę Rhode.
Oryginalne jest sklepienie świątyni, na którym umieszczono 213 niewielkich sześcianów.
Historycy sztuki zauważają podobieństwo tej świątyni z gotycką katedrą East Quire of Glasgow. Podobne są plany podłogi, ilość kolumn i taka sama ilość okien.
W archiwum rodowym zachowało się wiele dokumentów, które zostały skopiowane i wybrane opublikowano. W dostępnych wielu publikacjach omawiana jest symbolika wystroju kaplicy. Szczególnie ciekawa jest książka The Enigmatic Sinclairs, w której zebrano wyniki 11-letniej pracy grupy historyków.
Jak film Kod da Vinci rozreklamował kaplicę Rosslyn
Zainteresowanie kaplicą Rosslyn znacznie wzrosło po emisji filmu Kod da Vinci (2006), którego scenariusz oparty jest na powieści Dana Browna Kod Leonada da Vinci (2003). Do 2003 roku przyjeżdżało około 10 tysięcy turystów, po 2006 roku liczba ich wzrosła w zależności od roku do 100-165 tysięcy osób.
Film Kod da Vinci kosztował 125 mln USD, oficjalne przychody z jego emisji wyniosły 758 239 851 USD. Rocznie dochód z samych biletów wstępu przekracza 1 mln GBP.
I tak film oparty na fikcyjnych zdarzeniach przyniósł wielki zysk finansowy dla pewnej grupy osób, a równocześnie zamazał i ośmieszył historię tego tajemniczego miejsca. Aktualnie wielu osobom kaplica kojarzy się z zakopanym, tajemniczym skarbem templariuszy, a nie z historią pierwszych szkockich lóż wolnomularskich.
Więcej informacji na temat tego niezwykłego miejsca można przeczytać:
Interesuję się współczesną historią, psychologią społeczną i turystyką.
Nowości od blogera
Inne tematy w dziale Kultura
