Wszyscy chyba kojarzą zdjęcia robotników z budowy Empire State Building rozpoczętej w 1929 roku. A pewnie niewiele osób wie, że mamy podobne, choć w mniejszej rozdzielczości skali. Z budowy wieżowca Tow. Ubezp. "Przezorność" (Prudential) w Warszawie.
Warszawski wieżowiec był drugim najwyższym (po antwerpskim) wysokościowcem w Europie, zbudowany w stylu art deco w latach 1931-1934.
Kilka zdjęć z tych właśnie lat. To znane z 1944 r., z 2 tonowym pociskiem wystrzelonym z niemieckiego Karla na gąsiennicach uderzającym w budynek, jak ktoś ma ochotę to może wyszukać sam.
***
"zbrojenie płyty fundamentowej pod wieżę, poziom złożenia 6.20 m"
Jako ciekawostkę dodam, że nowinki techniczne zastosowane w mieszkalno-biurowym "Prudentialu" dotyczyły także centralnego ogrzewania budynku. Za opisem z epoki:
"W gmachu wykonano izolacje nowoczesnego typu. Woda zimna tłoczona będzie automatycznie do zbiorników, umieszczonych na 16 piętrze, wodę ciepłą z centralnego zaopatrzenia doprowadza się do łazienek, umywalni i kuchni na wszystkich piętrach. Budynek ogrzewany jest — przy zastosowaniu poraz pierwszy w Polsce — parą o ciśnieniu niżej 1 atm, systemem Dunham D. Nezental-Vacuum, pozwalającym w miarę potrzeby na uzyskanie w grzejnikach temperatury 60°—100° C, Parę tę wytwarzają 4 kotły Strebla o powierzchni ogólnej 176 m2, umieszczone w dolnem podziemiu pod wieżą. Oddzielny kocioł „Reka" wytwarza ciepłą wodę. Urządzono w górnem podziemiu centralną pralnię i suszarnię gazową."
Wykonawcą tych prac była firma „Zakłady Instalacyjne Urządzeń Zdrowotnych, Józef Kamler i S-ka, właściciele J. Kamler i W. Marcinkowski, inżynierowie."
Władysław Marcinkowski "Jaxa" był inżynierem, absolwentem Politechniki Warszawskiej odziedziczył po śmierci ojca (1931) połowę udziałów. Do wybuchu wojny firma była jedną z największych prywatnych, zatrudniała do 300 pracowników, realizując projekty w całej Polsce. Pracownicy otrzymywali dodatek 5 groszy do każdej godziny pracy, na każde z posiadanych dzieci. W. Marcinkowski był członkiem Zarządu Związku Zawodowego Inżynierów Mechaników, politycznie związany z ruchem narodowym, należał do ONR i jej tajnego kierownictwa - Organizacji Polskiej (członek Komitetu Wykonawczego), w czasie okupacji komendant Związku Jaszczurczego (39-42), przewodniczący Rady Politycznej NSZ (44-45), dowódca pułku w ramach Brygady Świętokrzyskiej i jej zastępca dowódcy. Po wojnie kilka lat we Francji później w Kanadzie, gdzie zmarł.
Józef Kamler z kolei to najprawdopodobniej ta osoba: inżynier mechanik, przed wojną mieszkał w Warszawie, studiował na Politechnice Gdańskiej, był członkiem Polskiej Korporacji Akademickiej “Związek Akademików Gdańskich Wisła”. "Wisła" stawiała sobie za cel walkę z wynarodowieniem oraz obronę polskości na terenie Politechniki Gdańskiej, Wolnego Miasta Gdańska i Kaszub poprzez edukację i „uświadamianie w polskiej kulturze i języku”. Dewiza: "„Omnia pro Patria” („Wszystko dla Ojczyzny”)". Z inicjatywy Wisły w 1921 r. powstała Bratnia Pomoc Zrzeszenia Studentów Polaków Politechniki Gdańskiej.
http://www.archiwumkorporacyjne.pl/index.php/muzeum-korporacyjne/gdansk/k-zag-wisla/
A tak firma reklamowała się w 1928 oraz w 1934 roku, po ukończeniu budowy wieżowca:
zdj.: miesięcznik Architektura i Budownictwo, 1931,1933
Inne tematy w dziale Kultura
