Stanowisko Młodych Socjalistów ws. służby zdrowia

Oto treść przyjętego stanowiska:

"I. DZISIEJSZA SYTUACJA

Młodzi Socjaliści, jako organizacja młodych ludzi, którzy przez lata będą odczuwać złe reformy opieki zdrowotnej w naszym kraju, wyrażają niepokój w sprawie kolejnych akcji podejmowanych przez rząd oraz brak realnych i alternatywnych propozycji ze strony polskich partii politycznych. Dlatego też czujemy się w obowiązku przedstawić własny program zmian systemowych, które nie będą wyłącznie zamieceniem problemu pod dywan.
Już kilka lat temu rząd ogłosił chęć przekształceń szpitali w spółki prawa handlowego, co miało by być rozwiązaniem wszystkich problemów: zadłużenia, niskiego wzrostu jakości opieki zdrowotnej i zwiększonej odpowiedzialności dyrektorów szpitali. Spowodowane jest to przeświadczeniem, że dyrektorzy odpowiedzialni przed „udziałowcami” są lepszymi gospodarzami placówek. W podejściu tym brak jednak czegoś więcej niż odpowiedzialności za wygenerowane zyski. To też brak podstawowych elementów nadzoru pacjentów i personelu nad ich działalnością. Rządowy program reform nie przewiduje, że dyrektorzy, którzy staną się odpowiedzialni jedynie za osiągnięte zyski będą ciąć koszty w dwojaki sposób: albo poprzez zamknięcia najmniej refundowanych przez NFZ dziedzin lecznictwa (tym samym spadnie jakość usług oraz powiększą się kolejki), albo będzie istnieć kilka coraz bardziej zadłużających się szpitali przy istnieniu kilku bardzo rentownych placówek. Jednak warto zaznaczyć, że w obu przypadkach będzie to działanie niekorzystne dla systemu zdrowia jako całości, a koszty tych reform spadną głównie na pacjentów i personel zakładów opieki zdrowotnej (w szczególności niższego personelu medycznego oraz pracowników pomocniczych).
Nasze stanowisko jest determinowane tym, że po chęci masowych przekształceń szpitali w spółki przyszedł czas na uzdrowiska. 4 stycznia 2011 roku podjęto decyzję w sprawie wyłączenia z procesu prywatyzacji siedmiu uzdrowisk będących własnością państwową. Ośrodki te i tak w niewystarczającej formie, gwarantowały powszechny dostęp do terapii uzdrowiskowej, która jest nieodłączną częścią opieki zdrowotnej w każdym rozwiniętym kraju.

Obecny polski system opieki zdrowotnej nie jest najgorszym, ale także nie najlepszym systemem opieki zdrowotnej na świecie. Jako odpowiedzialna organizacja przedstawiamy własne postulaty naprawy opieki zdrowotnej w Polsce.

II. SOCJALISTYCZNY PROGRAM DZIAŁANIA DLA OCHRONY ZDROWIA

1. Deprywatyzacja placówek świadczących usługi z zakresu zdrowia (tj. tylko własność państwowa lub organizacji typu non-profit)

Obecne reformy służby zdrowia konstruuje się w oparciu o pewne dogmaty i stereotypy. Najważniejszym jednak argumentem konieczności przeprowadzenia reformy zdrowotnej jest zwiększenie gospodarności publicznymi środkami oraz polepszenie jakości opieki zdrowotnej. Jest to jednak niemożliwe jeśli opiekę zdrowotną połączy się ściśle z osiągniętymi zyskami, ponieważ wszystkie placówki zdrowia będą dążyć do zwiększenia przychodów, nawet kosztem jakości – tym samym społeczeństwo poniesie większe koszty niż utrzymywanie dalej starego systemu. Warto tu przypomnieć kilka faktów wynikających z raportu (sporządzonego w 2009 roku) Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju:
a) najbardziej prorynkowy system opieki zdrowotnej istnieje w Stanach Zjednoczonych, nie ma właściwie publicznych placówek zdrowia a państwo pokrywa około 45% kosztów funkcjonowania opieki zdrowotnej, wydatki na opiekę zdrowotną wynoszą jednak najwięcej, bo aż ponad 7 000 dolarów na głowę mieszkańca (tj. około 16% PKB), mimo tak dużych nakładów amerykańska służba zdrowia nie jest efektywna jak na kraj wysoko rozwinięty: średnia długość życia wynosiła około 78 lat, a współczynnik śmiertelności niemowląt 6,7;
b) obecnie nie ma jednolitego systemu europejskiego, jednak w większości krajów Europy istnieje bardzo duży udział placówek publicznych z powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym (czasami uzupełniany dodatkowym i tylko w kilku krajach istnieje finansowanie bezpośrednie z budżetu). Biorąc pod uwagę Niemcy i Francję, które to systemy opieki zdrowotnej są bardziej podobne do polskiego, koszty funkcjonowania systemu wynoszą około 3 500 dolarów na osobę (tj. 10,4-11% PKB) z czego państwo pokrywa mniej więcej 77-79%. Mimo znacznie niższych kosztów średnia długość życia jak i współczynnik umieralności niemowląt jest mniejszy niż w Stanach Zjednoczonych (odpowiednio wartości te wynoszą: 80-81 i 3,8-4).
c) system za którym opowiadamy się najbardziej przypomina system japoński, najtańszy ze wszystkich, ponieważ wydatki na opiekę zdrowotną wynoszą 2 600 dolarów (tj. 8,1% PKB), z czego najwięcej, bo aż ponad 81% kosztów jest opłacanych przez państwo. Efektywność tego systemu jest jednak największa: śmiertelność niemowląt wynosi 2,6 a średnia długość życia 82,6 lat. W Japonii szpitale nie mogą być prowadzone przez przedsiębiorstwa prywatne, a wyłącznie przez organizacje non-profit lub przez państwo, a zarządzane są przez lekarzy.
Ze względów na częste przypadki sprzedaży droższych leków o podobnym działaniu, zawyżania ich marż lub cen leków refundowanych, czyli działań służących uzyskaniu jak najwyższego zysku przedsiębiorstw farmaceutycznych, a które są kosztem pokrywanym przez społeczeństwo, jest niezbędne przynajmniej zdeprywatyzowanie także sprzedaży leków i przemysłu farmaceutycznego. Na jaką skalę się to dzieje potwierdza fakt, że wydatki na farmaceutyki w wydatkach ogółem na służbę zdrowia w Polsce sięgały 30,3% (2003) i były największe w porównaniu z krajami starej 15 (o 9,4% wyższe niż w Francji i aż o 17,7% wyższe niż utrzymującej w tedy monopol apteczny Szwecji). Ustanowienie przez państwo jasnych reguł działalności farmaceutycznej (w szczególności sprzedaży detalicznej), oznacza przejęcie odpowiedzialności za zdrowie obywateli przez jedną instytucje oraz umożliwiłoby to konsekwentną, sprawiedliwą i sprawną walkę o eliminację substancji uzależniających, która byłaby pod ścisłym nadzorem społecznym.

2. Powszechny system opieki zdrowotnej

Powszechność opieki zdrowotnej jest często hasłem. Składkowy system ubezpieczeń wyklucza wiele osób, między innymi pracujących na czarno, co jest podwójną niesprawiedliwością obecnego systemu. Powszechność systemu zapewni wyłącznie zlikwidowanie składki zdrowotnej i przeniesienie kosztów funkcjonowania opieki zdrowotnej w całości na budżet państwa. Ten system finansowania opieki zdrowotnej jest jednym z najbardziej nowoczesnych rozwiązań, w stosunku do systemu składkowego, który powstał w XIX wieku, a jego zasadność jest podważalna. Naszym zdaniem złym jest przenoszenie coraz większej części kosztów funkcjonowania systemu opieki zdrowia na pacjentów. W latach 1990-2003 udział pacjentów w kosztach wzrósł z 8,3% do 30,1% (czyli aż o ponad 3,5 razy).
Kolejnym zadaniem jest określenie jakie szpitale powinny być własnością państwa, województwa i powiatu. Potrzebne jest nowe określenie właściwości samorządu i państwa w stosunku do różnych chorób, w szczególności chorób występujących z rzadkością, których siatka nie pokrywa się z zapotrzebowaniem danego powiatu, czy województwa, a co w znaczący sposób ogranicza dostępność do lekarzy.

3. Demokratyczna i społeczna kontrola nad systemem zdrowotnym

Wprowadzenia reprezentantów pacjentów do nadzoru nad zakładami opieki zdrowotnej z odwoływanych w każdej chwili przez osoby, które mają reprezentować. Niezbędny jest także demokratyczny nadzór nad samym Narodowym Funduszem Zdrowia. W tym celu należy zlikwidować Radę Funduszu i wprowadzić w jej miejsce Radę Nadzorczą złożoną z przedstawicieli pacjentów oraz wszystkich pracowników zakładów opieki zdrowotnej.
Niezbędna wydaje się nam także reforma demokratyczna zakładów opieki zdrowotnej i uczelni lecznictwa medycznego.

4. Poszerzenie katalogu finansowania i dostępności usług oraz nowoczesny system zdrowotny

1) Reforma recept i stworzenie listy leków tak, aby każdy lek na receptę był darmowy w każdej aptece. Refundowanie realnych kosztów, w tym podróży do lekarza jeśli są one znaczące i obniżają jakość życia, w szczególności jeśli chodzi o osoby długotrwale chore;
2) Zwiększenie finansowania opieki zdrowotnej (Polska w 2006 roku przekazywała 6,2% swojego PKB na wydatki zdrowotne, a to za mało żeby system mógł być efektywny);
3) Rozwinięcie systemu opieki zdrowotnej nastawionego na zapobieganie chorobom (szczególny nacisk położyć trzeba na kontakt mieszkańców z pracownikami służby zdrowia, edukację zdrowotną w nowych atrakcyjnych formach), w szczególności nad osobami starszymi, niepełnosprawnymi i kobietami w ciąży, a także dziećmi. Musi to doprowadzić do zwiększenia roli, liczby i wynagrodzenia pielęgniarek.

5. W zakresie prawa pracy

Dodatkowy płatny urlop okolicznościowy dla rodzin (w tym także osób sprawujących władzę rodzicielską) osób mających małą możliwość powrotu do zdrowia, w szczególności osób objętych opieką paliatywną.

III. POWODZENIE REFORMY

Nasze postulaty opierają się na różnych rozwiązaniach z wielu krajów jak i własnych pomysłach, potrzebie innowacyjności, tj. dostosowania do warunków polskich i zespolenia części różnych systemów w jednolitą całość. Dlatego też odstąpienie od części projektu w znaczny sposób ograniczy poprawę jakości ochrony zdrowia w Polsce, ale także cel reformy, który zakłada nieciągłe doganianie krajów rozwiniętych, ale oparcie nowego systemu na rozwiązaniach, z których to inne kraje będą mogły brać przykład.
Przy obecnym stanie nie widzimy także możliwości powodzenia jakiejkolwiek reformy jako rozwiązań narzuconych odgórnie. Historia pokazuje, że nawet szczytne cele wprowadzane przez władze są skazane na porażkę. Zatem wprowadzenie reformy należy rozpocząć od jak najszybszego wprowadzenia niezależnego i autentycznego samorządu pracowniczego we wszystkich zakładach opieki zdrowotnej.
Konkretyzacja i właściwy program działań ratunku opieki zdrowotnej w Polsce powinien być wyłącznym dziełem reprezentantów pacjentów oraz pracowników służby zdrowia (w tym pielęgniarek i personelu pomocniczego). Rząd i władze powinny włączyć się jedynie do końcowych prac, dopracowania reguł uchwalonych przez tą swoista radę ratunku dla systemu zdrowia w Polsce"