Eureko i postaw czerwonego sukna.

„Oczy Kmicica błysnęły przez chwilę, lecz mówił dalej spokojnie:
- Owóż tak jest: książę wojewoda wileński wszystkie swe postępki dobrem i zbawieniem Rzeczypospolitej osłania. Już też ta Rzeczpospolita z ust. mu nie schodzi. Raczże mi wasza książęca mość szczerze powiedzieć: pozoryli to tylko konieczne czyli naprawdę książę hetman ma tylko dobro Rzeczypospolitej na celu?...
Bogusław rzucił bystre, przelotne spojrzenie na pana Andrzeja.
- A jeżelibym ci powiedział, że to pozory, czylibyś pomagał dalej?
Kmicic ruszył niedbale ramionami.
- Ba! jako rzekłem, moja fortuna przy fortunie waszych książęcych mościów wyrośnie. Byle się to stało, wszystko mi zresztą jedno!

(...) Rzeczpospolitą diabli biorą, bo już tak bezsilna, na takie psy zeszła, że się nikomu nie może opędzić. Wszyscy lezą w jej granice jak przez rozgrodzony płot. To, co tu się ze Szwedami stało, nie przytrafiło się dotąd nigdy na świecie. My, panie kawalerze, możem wprawdzie śpiewać:
Te Deum laudamus!, a swoją drogą to niesłychana i niebywała rzecz... Jak to, najezdnik uderza na kraj, najezdnik znany z drapieżności, i nie tylko nie znajduje oporu, ale kto żyw opuszcza dawnego pana i spieszy do nowego: magnates, szlachta, wojsko, zamki, miasta, wszyscy!... bez czci sławy, honoru, wstydu!... Historia drugiego takiego przykładu nie podaje!
Tfu! tfu! panie kawalerze! kanalia w tym kraju żywie bez sumienia i ambicji...
I taki kraj nie ma zginąć? Na łaskawość się szwedzką oglądali! Będziecie mieć łaskawość! Już tam w Wielkopolsce Szwedzi szlachcie pałce w kurki od muszkietów wkręcają!... I tak wszędy będzie - nie może być inaczej, bo taki naród musi zginąć, musi pójść w pogardę i w służbę do sąsiadów!...

Kmicic coraz był bledszy i resztkami sit trzymał na wodzy wybuch szaleństwa; ale książę, cały zatopiony w swej mowie, upajał się własnymi. słowami, własnym rozumem, i nie zważając na słuchacza tak dalej mówił:
Jest, panie kawalerze, zwyczaj w tym kraju, iż gdy kto kona, to mu krewni w ostatniej chwili poduszkę spod głowy wyszarpują, ażeby się zaś dłużej nie męczył. Ja i książę wojewoda wileński postanowiliśmy tę właśnie przysługę oddać Rzyczypospolitej. Ale że siła drapieżników czyha na spadek i wszystkiego zagarnąć nie zdołamy, przeto chcemy, aby choć część, i to nie lada jaka, dla nas przypadła. Jako krewni, mamy do tego prawo. Jeśli zaś nie przemówiłem ci tym porównaniem do głowy i nie zdołałem w sedno utrafić, tedy powiem inaczej:

Rzeczpospolita to postaw czerwonego sukna, za które ciągną Szwedzi, Chmielnicki, Hiperborejczykowie, Tatarzy, elektor i kto żyw naokoło. A my z księciem wojewodą wileńskim powiedzieliśmy sobie, że z tego sukna musi się i nam tyle zostać w ręku, aby na płaszcz wystarczyło; dlatego nie tylko nie przeszkadzamy ciągnąć, ale i sami ciągniemy."
___________________________________
Henryk Sienkiewicz Potop.
Tom I, Rozdział 25
http://univ.gda.pl/~literat/potop/0025.htm
__________________________________________________________________________________________________ Przypisy:
[08] „POLSKA RACJA STANU Cz I – streszczenie diagnozy” 
http://michael.salon24.pl/15337,index.html
[57] „Skaner Polityczny: - Kto będzie hegemonem prawicy?”
http://michael.salon24.pl/30570,index.html  
[99] „Eureko, czyli jeden z błędów PiS”.
http://michael.salon24.pl/44830,index.html
[…] „Polski okradanie”
http://faxflash.salon24.pl/61477,index.html (danz) 
[…] „EUREKO – AFERA W 100 DNI”
http://cogito62.salon24.pl/61432,index.html (w.s_media)
[...]  „Partia Eureko - skandaliczne działanie Grada…”
http://maryla.salon24.pl/61399,index.html  
[…] „Towarzystwo przyjaciół Eureko”
http://maryla.salon24.pl/61471,index.html 
[…] „Jak robi się Polakom wodę z mózgu?”
http://trystero.salon24.pl/61465,index.html
__________________________________________________________________________________________________
138.300

____________________________________________________________________________________________________________________