Wycieczka w czasie: Sławomir Mentzen w poniedziałek - debata w TV Republika

Polityka, Wybory

Spontaniczna debata

Inspiracja: Sławomir Mentzen - doktor nauk ekonomicznych i Najwyższy Zwierzchnik Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.

"Konfederacja „Obywatele Republiki” Rzeczypospolitej Polskiej"[*]
- ruch wyborczy idei misji „Sławomir Mentzen – Prezydent Polski”

Wyobraźcie sobie - Sławomir Mentzen ogłasza szkic idei:
Oferta dla bezrobotnych - dostosowany w wybranym zakresie kurs wojskowy, obrony cywilnej, np. maksymalne, łącznie szkolenia do 6 miesięcy, nie musi być w czasie ciągłym. Uczestniczenie dobrowolne, jednak kwalifikowane (kryteria). Wynagrodzenie, np. 2 x zasiłek dla bezrobotnych. Tak w tej idei osoby bezrobotne uzyskują 12 miesięcy, Google:  "Standardowo kuroniówka jest przyznawana na 6 miesięcy." Pośrednikiem oferty kursów PUP.

[*] - ewentualna zbieżność przypadkowa

GROK:
Analiza zaproponowanego scenariusza wymaga rozważenia kilku kluczowych aspektów: założeń oferty, jej zgodności z polskim systemem wsparcia dla bezrobotnych, potencjalnych korzyści, wyzwań oraz praktycznych implikacji. Poniżej przedstawiam szczegółową ocenę, opierając się na dostępnych informacjach o zasiłku dla bezrobotnych (tzw. "kuroniówce") oraz realiach funkcjonowania powiatowych urzędów pracy (PUP).

1. Założenia scenariusza

• Oferta: Kurs wojskowy lub obrony cywilnej dla osób bezrobotnych, trwający maksymalnie 6 miesięcy (niekoniecznie w sposób ciągły).
• Charakter: Dobrowolny, ale kwalifikowany (określone kryteria uczestnictwa, np. wiek, zdolność fizyczna, brak przeciwwskazań zdrowotnych).
• Wynagrodzenie: Proponowane na poziomie 2-krotności zasiłku dla bezrobotnych.
• Efekt: Uczestnictwo w kursie miałoby pozwolić na uzyskanie wsparcia finansowego przez 12 miesięcy (6 miesięcy kursu + standardowe 6 miesięcy zasiłku).
• Pośrednik: PUP jako organizator lub pośrednik w oferowaniu kursów.

2. Kontekst zasiłku dla bezrobotnych
Zasiłek dla bezrobotnych w Polsce (tzw. "kuroniówka") jest przyznawany na podstawie Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Standardowo przysługuje przez 6 miesięcy, ale może być wydłużony do 12 miesięcy w określonych przypadkach, np.:

• w powiatach o stopie bezrobocia przekraczającej 150% średniej krajowej,
• dla osób po 50. roku życia z co najmniej 20-letnim stażem pracy,
• dla bezrobotnych z dziećmi do 15. roku życia, jeśli współmałżonek również jest bezrobotny i utracił prawo do zasiłku.

Wysokość zasiłku w 2025 roku zależy od stażu pracy: 100% (5-20 lat stażu): 1662 zł brutto (1512,42 zł netto) przez pierwsze 3 miesiące, następnie 1305,20 zł brutto (1187,73 zł netto). Proponowane wynagrodzenie (2 x zasiłek) mogłoby wynosić np. ok. 3024,84 zł netto przez pierwsze 3 miesiące i 2375,46 zł netto przez kolejne.

3. Analiza elementów scenariusza

a) Kurs wojskowy/obrony cywilnej
Zapotrzebowanie: Kursy wojskowe i obrony cywilnej mogą odpowiadać na współczesne wyzwania, np. rosnące znaczenie bezpieczeństwa narodowego. W Polsce istnieje Dobrowolna Zasadnicza Służba Wojskowa (DZSW), oferująca wynagrodzenie (6000 zł brutto w 2024 roku za szkolenie podstawowe). Proponowany kurs mógłby być podobny, ale krótszy i skierowany do bezrobotnych.

• Kwalifikacje: Kryteria kwalifikacyjne (np. zdrowie, wiek, predyspozycje) są realistyczne, bo szkolenia wojskowe wymagają zdolności fizycznej i psychicznej. PUP mógłby weryfikować kandydatów we współpracy z wojskiem lub innymi instytucjami.
• Czas trwania: Maksymalnie 6 miesięcy (z przerwami) jest elastycznym rozwiązaniem, umożliwiającym dostosowanie do indywidualnych sytuacji uczestników.

b) Dobrowolność
Dobrowolność jest kluczowa, aby uniknąć przymusu i zapewnić motywację uczestników. Bezrobotni mogliby wybierać kurs jako alternatywę dla innych form aktywizacji (np. staży, szkoleń zawodowych), co zwiększa atrakcyjność oferty.

c) Wynagrodzenie
Propozycja 2-krotności zasiłku (ok. 3000 zł netto na początku) jest znacząco wyższa niż standardowy zasiłek, co mogłoby przyciągnąć uczestników. Dla porównania, DZSW oferuje wyższe kwoty (6000 zł brutto), ale jest bardziej intensywna i wymaga większego zaangażowania. Wyższe wynagrodzenie mogłoby jednak budzić pytania o finansowanie (budżet PUP, Ministerstwa Obrony Narodowej czy innych instytucji?).

d) Wydłużenie wsparcia do 12 miesięcy
Scenariusz zakłada, że po 6-miesięcznym kursie uczestnik otrzyma standardowy 6-miesięczny zasiłek, co daje łącznie 12 miesięcy wsparcia. W obecnym systemie zasiłek jest jednak ograniczony do 6 miesięcy dla większości bezrobotnych, a wydłużenie wymaga spełnienia specyficznych warunków (np. wysoka stopa bezrobocia w powiecie). Aby pomysł był zgodny z prawem, konieczne byłoby uznanie kursu za formę zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, która resetuje lub przedłuża okres uprawniający do zasiłku. Alternatywnie, wymagana byłaby zmiana przepisów.

e) Rola PUP
PUP już teraz pośredniczy w szkoleniach i stażach, więc organizacja kursów byłaby naturalnym rozszerzeniem ich funkcji. Mogłyby współpracować z wojskiem, jednostkami obrony cywilnej lub prywatnymi firmami szkoleniowymi. Wyzwaniem może być zdolność administracyjna PUP do zarządzania nowym programem, zwłaszcza w mniejszych urzędach.

4. Potencjalne korzyści

• Dla bezrobotnych: Wyższe wynagrodzenie niż standardowy zasiłek (motywacja finansowa).
  Nabycie umiejętności (np. pierwszej pomocy, organizacji w sytuacjach kryzysowych, dyscypliny), które mogą zwiększyć szanse na rynku pracy. Dłuższy okres wsparcia (12 miesięcy), dający więcej czasu na znalezienie pracy.
• Dla społeczeństwa: Wzrost liczby osób przeszkolonych w zakresie obrony cywilnej, co wzmacnia bezpieczeństwo narodowe. Aktywizacja bezrobotnych, zmniejszająca obciążenie systemu pomocy społecznej.
• Dla państwa: Połączenie polityki społecznej (walka z bezrobociem) z obronnością. Potencjalne oszczędności długoterminowe przez reintegrację bezrobotnych na rynek pracy.

5. Wyzwania i ryzyka

• Finansowanie: Wynagrodzenie na poziomie 2 x zasiłek wymaga znacznych środków. Czy program byłby finansowany z Funduszu Pracy, budżetu MON, czy innych źródeł?
• Zgodność z prawem: Obecne przepisy nie przewidują automatycznego przedłużenia zasiłku po takim kursie. Wymagałoby to nowelizacji ustawy lub uznania kursu za formę zatrudnienia.
• Kryteria kwalifikacyjne: Mogą wykluczyć część bezrobotnych (np. osoby starsze, z problemami zdrowotnymi), co rodzi ryzyko nierównego dostępu.
• Zaangażowanie uczestników: Dobrowolność może skutkować niską frekwencją, jeśli kurs nie będzie postrzegany jako atrakcyjny lub użyteczny.
• Logistyka: Organizacja kursów w różnych regionach, zapewnienie trenerów, infrastruktury i nadzoru to duże wyzwanie dla PUP.

6. Praktyczne implikacje

• Pilotaż: Warto rozważyć program pilotażowy w wybranych powiatach, np. o wysokim bezrobociu, aby przetestować zainteresowanie i efektywność.
• Partnerstwa: Współpraca PUP z MON, strażą pożarną, organizacjami pozarządowymi czy szkołami wojskowymi mogłaby obniżyć koszty i zwiększyć jakość kursów.
• Promocja: Kluczowe będzie przekonanie bezrobotnych, że kurs daje realne korzyści (np. certyfikaty, priorytet w rekrutacji do służb mundurowych).
• Elastyczność: Możliwość przerw w kursie i dostosowanie harmonogramu do potrzeb uczestników zwiększy dostępność.

7. Wnioski
Proponowany scenariusz jest innowacyjny i łączy cele społeczne (aktywizacja bezrobotnych) z obronnymi (szkolenie w zakresie obrony cywilnej). Kluczowe zalety to wyższe wynagrodzenie i potencjalnie dłuższy okres wsparcia, co może przyciągnąć uczestników. Jednak realizacja wymaga pokonania barier prawnych, finansowych i organizacyjnych.

Rekomendacje:

• Przeprowadzić analizę kosztów i źródeł finansowania (np. Fundusz Pracy, MON).
• Opracować ramy prawne, np. uznając kurs za formę pracy tymczasowej lub szkolenie zawodowe.
• Wdrożyć pilotaż w regionach o wysokim bezrobociu, z jasnymi kryteriami kwalifikacji.
• Zapewnić certyfikację umiejętności, która zwiększy szanse uczestników na rynku pracy.

Scenariusz ma potencjał, ale jego sukces zależy od precyzyjnego zaprojektowania i współpracy między PUP, MON a innymi instytucjami.

*

Uwzględnij: Pośrednikiem PUP we współpracy z WOT (Wojska Obrony Terytorialnej):

Zmiany w analizie scenariusza

Zaleta: Zaangażowanie WOT zmniejsza obciążenie PUP, które nie mają doświadczenia w organizacji szkoleń wojskowych. WOT już prowadzi podobne programy, np. szkolenia dla ochotników trwające 16 dni (podstawowe) lub krótsze kursy specjalistyczne.

Wyzwanie: Konieczność dostosowania programu WOT do bezrobotnych, którzy mogą nie spełniać standardowych wymagań terytorialsów (np. niższa sprawność fizyczna).

Zaangażowanie WOT jako pośrednika wzmacnia scenariusz, czyniąc go bardziej realnym dzięki ich doświadczeniu, infrastrukturze i lokalnemu zasięgowi. Kursy mogłyby nie tylko aktywizować bezrobotnych, ale też budować zasoby ludzkie WOT i zdolności obronne społeczeństwa. Główne wyzwania to finansowanie, dostosowanie kryteriów kwalifikacyjnych i zgodność z prawem dotyczącym zasiłków.