Spada liczba Polaków tzw. wierzących praktykujących. W 2019 r. w mszach św. uczestniczyło 36,9 proc. wiernych; 16,7 proc. przystępowało do komunii; na lekcje religii w placówkach edukacyjnych uczęszczało 87,6 proc. uczniów - wynika z badań Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego.
Religijne południe, niewierząca północ
Badania były przeprowadzane jesienią 2019 r. we wszystkich parafiach na terenie całej Polski. W porównaniu z 2018 rokiem mamy niewielki spadek. Z raportu ISKK wynika, że w 2019 r. w niedzielnej mszy św. uczestniczyło 36,9 proc. (w 2018 - 38,2 proc.), a do komunii świętej przystępowało 16,7 proc. (w 2018 - 17,3 proc.) zobowiązanych katolików.
Najwyższy wskaźnik praktykujących odnotowano w diecezji tarnowskiej (70,8 proc.), rzeszowskiej (62,1 proc.) i przemyskiej (58,5 proc.). Najniższy zaś w szczecińsko-kamieńskiej (23,3 proc.), łódzkiej (23,6 proc.) oraz koszalińsko-kołobrzeskiej (23,8 proc.).
W 2019 roku sakramentu chrztu udzielono 372,9 tys. osobom, o ponad 3,5 proc. mniej niż w 2018 roku. Do pierwszej komunii św. przystąpiło niespełna 400 tys. osób, natomiast sakrament bierzmowania przyjęło 382,5 tys. osób, czyli zdecydowanie więcej niż rok wcześniej, co wynikało ze zmian wieku udzielania tego sakramentu. Sakrament małżeństwa został udzielony 125 tys. parom.
Z raportu dowiadujemy się ponadto, że w roku szkolnym 2019/2020 na lekcje religii w placówkach edukacyjnych uczęszczało 87,6 proc. uczniów. Najwyższy odsetek uczniów uczęszczających na lekcje religii odnotowano w diecezji pelplińskiej (99,2), rzeszowskiej (97,9 proc.) i przemyskiej (97,9 proc.), zaś najniższy w diecezji łódzkiej (76,2 proc.), warszawskiej (76,0 proc.) oraz warmińskiej (70,0 proc.).
Ile jest w Polsce księży i zakonników
W 2019 roku działalność duszpasterską prowadziły w Polsce 10 382 parafie katolickie, co oznacza wzrost o 0,3 proc. w stosunku do roku 2018.
Raport podaje ponadto, że liczba księży przypisanych do diecezji w 2019 roku wynosiła niemal 24,7 tys. Najwięcej takich księży jest w diecezji tarnowskiej (1,6 tys.), krakowskiej (1,2 tys.) oraz katowickiej (ponad 1 tys.). Najmniejsze pod względem liczby księży są diecezje elbląska (277), drohiczyńska (267 księży) oraz Ordynariat Polowy WP (51 księży). Liczba księży zakonnych wynosiła 8,9 tys.
Z danych Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego wynika również, że liczba alumnów diecezjalnych wynosiła 1,7 tys. Najwięcej alumnów diecezjalnych przygotowuje się do święceń kapłańskich w diecezjach warszawskiej (133), tarnowskiej (103) oraz krakowskiej (69).
W raporcie czytamy także, że liczba sióstr wynosiła w 2019 roku 17,2 tys. skupionych we 2,1 tys. wspólnotach zakonnych. Najliczniejsze zgromadzenia żeńskie to Służebniczki NMP Starowiejskie, elżbietanki oraz siostry Miłosierdzia (szarytki). Liczba sióstr oraz żeńskich domów zakonnych w stosunku do minionego roku zmniejszyła się o około 2 proc. Liczba profesek czasowych w 2019 r. wynosiła 573, nowicjuszek – 170 i postulantek – 149. Blisko 2 tys. sióstr w 2019 roku pracowało za granicą.
Liczba zakonników oraz członków stowarzyszeń życia apostolskiego w 2019 roku wynosiła łącznie 11,2 tys. Wśród zakonników 8,9 tys. (80,0 proc.) stanowili prezbiterzy (posiadający święcenie kapłańskie). Za granicą przebywa 2,9 tys. (26,3 proc.) zakonników z polskich prowincji. Najliczniejszymi męskimi zgromadzeniami są franciszkanie, salezjanie oraz pallotyni.
Czym jeszcze zajmuje się Kościół w Polsce?
Raport podaje ponadto, że liczba przyparafialnych organizacji Kościoła katolickiego wynosiła 65,5 tys., zaś liczba członkostw 2,57 mln. W 2019 roku działało 114 specjalistycznych poradni rodzinnych, 2 334 poradni parafialnych, 29 poradni rejonowych oraz 285 poradni dekanalnych. Ponadto Kościół prowadził 28 katolickich domów samotnej matki, 13 katolickich ośrodków adopcyjno-opiekuńczych oraz 22 katolickie telefony zaufania.
W temacie mediów katolickich, z raportu wynika, że publikacje w formie papierowej wydawało 31 proc. parafii. W 2019 roku własną stronę internetową posiadało 62,6 proc. parafii (o 7,5 proc. więcej niż w 2016 roku). W 2019 r. 24,5 proc. parafii katolickich posiadało własny profil w mediach społecznościowych (o 8 proc. więcej niż w 2016 roku).
- Prezentowane dane wskazują, że instytucjonalne ramy Kościoła katolickiego w Polsce nieco słabną. Po okresie intensywnego rozwoju struktur oraz organizacji Kościoła w Polsce w minionych dekadach, w epidemię wkroczyliśmy już przy słabnącej nieco sile instytucjonalnej. Prezentowane dane to zarazem statystyczny obraz Kościoła w 2019 roku, który kilka miesięcy później wejdzie w wyjątkową sytuację epidemii – skomentował ks. Wojciech Sadłoń SAC, dyrektor Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego.
Możemy się więc spodziewać, że statystyki za 2020 rok wykażą dużą tendencję spadkową.
Religijność dwóch prędkości
Socjolog dominikanin o. dr Marcin Lisak uważa, że istnieje różnica między deklaracjami badanych, a faktycznymi postawami.
Zwrócił uwagę, że w przeciągu ostatnich czterech dekad wskaźnik dominicantes (uczęszczających na msze św.) z 55 proc. powoli spadał do ok. 37 proc. - W 1982 roku w czasie stanu wojennego odnotowywano w Polsce najwyższe wskaźniki dominicantes 57 proc. W 1990 roku, czyli tuż po przemianach ustrojowych w 1989 roku wynosił 50 proc., w roku 2000 - 48 proc., rok po śmierci Jana Pawła II w 2006 roku - 45 proc., w 2010 zmalał do 41 proc., a od 2013 roku utrzymuje się poniżej poziomu 40 proc. W ostatnich latach oscyluje w granicach 37-38 proc. To pokazuje, że spadek wbrew temu, co się nieraz mówi nie był szybki, ale rozłożony w czasie - powiedział o. dr Lisak.
W ocenie socjologa, "polska religijność katolicka jest religijnością różnych prędkości". - Jest ona mocno zróżnicowana pod względem regionalnym. Diecezje takie jak: tarnowska, przemyska, rzeszowska, krakowska mają wyniki dominicantes sięgają w granicach 50-70 proc. Natomiast w Polsce północno-zachodniej, czyli w diecezjach szczecińsko-kamieńskiej i koszalińsko-kołobrzeskiej uczestnictwo wiernych w mszach św. niedzielnych sięga 20-30 proc. - zwrócił uwagę o. dr Lisak.
Wspomniał również, że z badań wynikają bardzo duże różnice w religijności między obszarami wiejskimi a mocno zurbanizowanymi. - Wskaźniki w diecezjach mocno zurbanizowanych, takich jak np. łódzka (23,6 proc.), są zbliżone do bardziej religijnych państw Europy Zachodniej - powiedział socjolog.
Powiedział, że zmienia się model religijności, z dziedziczonej w religijność wyboru. Przez to staje się ona bardziej subiektywna, co się przekłada na praktyki religijne, a więc uczestnictwo w mszach świętych - podsumował o. dr Lisak.
Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego od roku 1972 prowadzi badania socjologiczno-statystyczne na temat religijności w Polsce. W 1979 roku rozpoczął badanie niedzielnych praktyk religijnych (dominicantes i communicantes). W wybraną niedzielę października lub listopada we wszystkich parafiach w Polsce liczeni są wierni. Wyniki tych badań są dokumentowane i służą, jako dodatkowy materiał w badaniach nad polską religijnością.
ja
Inne tematy w dziale Społeczeństwo
