Wolimy czas letni, ale wracamy do czasu zimowego

Tej nocy zmieniamy czas z letniego na zimowy. Wskazówki zegarów cofniemy z godz. 3.00 na godz. 2.00. Pośpimy godzinę dłużej i rano, gdy się zbudzimy, będzie jaśniej, ale dzień stanie się o wiele krótszy. Do czasu letniego wrócimy w marcu przyszłego roku. 

Kiedy zmiana czasu?

W całej Unii Europejskiej do czasu zimowego wraca się w ostatnią niedzielę października, a na czas letni przechodzi się w ostatnią niedzielę marca. Mówi o tym obowiązująca bezterminowo dyrektywa UE ze stycznia 2001 r.: "Począwszy od 2002 r. okres czasu letniego kończy się w każdym państwie członkowskim o godz. 1.00 czasu uniwersalnego (GMT), w ostatnią niedzielę października".  

W Polsce zmianę czasu reguluje rozporządzenie prezesa Rady Ministrów. Kolejne takie rozporządzenie rząd wydał na początku listopada 2016 roku. Przedłuża ono stosowanie czasu letniego i zimowego do 2021 roku.

Zmiana czasu w 2020 roku z letniego na zimowy nastąpi w nocy z 24 na 25 października. 

Polacy wolą czas letni

W Unii Europejskiej dyskusja o zmianie czasu toczy się od dwóch lat. Konsultacje publiczne przeprowadzone przez Komisję Europejską wśród Europejczyków w 2018 roku wykazały, że 84 proc. respondentów opowiedziało się za zniesieniem zmian czasu. Zebrano w nich 4,6 mln odpowiedzi (największą liczbę w historii). Zwolennikami rezygnacji z dwukrotnej w ciągu roku zmiany czasu okazali się też Polacy.

Z badania CBOS przeprowadzonego w marcu 2019 roku wynikało, że przeciwko temu dotychczas stosowanemu rozwiązaniu opowiada się ponad trzy czwarte ogółu badanych (78,3 proc.), podczas gdy za jego utrzymaniem optuje jedynie 14,2 proc. Przeważająca większość dorosłych Polaków, przy przejściu na jeden czas, preferowała czas letni środkowoeuropejski zwany czasem letnim. Za tym wyborem opowiada się ponad 74 proc. respondentów.

Wpływ zmiany czasu na zdrowie

Badań dotyczących wpływu zmiany czasu na zużycie energii czy zdrowie i samopoczucie człowieka jest wiele. Wśród najczęstszych wymienia się: rozregulowanie zegara biologicznego, obniżony nastrój, rozdrażnienie, problemy z koncentracją, bezsenność i kłopoty ze snem.

Dr Michał Skalski z Poradni Leczenia Zaburzeń Snu przy Klinice Psychiatrycznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego tłumaczył, że dla zdrowych osób zmiana czasu z zimowego na letni (i odwrotnie) wiąże się co najwyżej z gorszą formą w weekend. Tacy ludzie muszą się przestawić, ale po 2-3 dniach ich mózgi uczą się godzinnego przesunięcia - i znów zasypiają albo budzą się o normalnej porze.

Gorzej śpimy

Gorzej ma druga połowa populacji, która ma zaburzony sen albo żyje niezgodnie z własnym rytmem okołodobowym. Jak tłumaczy dr Skalski, który pracę naukową łączy z przyjmowaniem pacjentów w Poradni Leczenia Zaburzeń Snu, pacjenci z bezsennością lub z nadmierną sennością muszą uczyć swój mózg regularnego zasypiania lub rozsądnego korzystania z drzemek. W ich przypadku zmiana czasu nawet o godzinę to konieczność całkiem nowego treningu behawioralnego, dodatkowy stres i utrudnienie terapii.

Doktor wylicza, że zaburzenia snu nawet u dzieci wiążą się z otyłością, zaburzeniem funkcji poznawczych, wzrostem ciśnienia. Lekarze obserwują zwiększoną liczbę zawałów serca w sytuacji, gdy ludzie są zmuszani do rozpoczynania i kończenia aktywności w innych godzinach, niż te zgodne z ich własnym rytmem.

Dr n. med. Dorota Wołyńczyk-Gmaj, psychiatra i specjalista ds. zaburzeń snu jest zdania, że nauka nie jest jednoznaczna w kwestii wpływu zmiany czasu na zdrowie. - Wyniki badań są sprzeczne lub wykluczające się. Wynika to z faktu, że badania są prowadzone na różnych grupach, w różnych krajach leżących na różnych szerokościach geograficznych, i różne są metodologie tych badań. Trudno zatem jednoznacznie stwierdzić, jak zmiana wpływa na stan zdrowia człowieka - mówiła.

To nie koniec zmian czasu

Ustalenia dotyczące czasu letniego zostały wprowadzone przez państwa europejskie w ubiegłym wieku. Celem było oszczędzanie energii, w szczególności w czasie wojny i podczas kryzysu naftowego w latach 70. XX wieku, ale nigdy tak naprawdę nie dokonano bilansu zysków i strat. 

Zapowiadało się, że zrezygnujemy na stałe ze zmian czasu, a ostatnią taką operację przeprowadzimy w marcu 2021 roku. Jednak z powodu pandemii koronawirusa plany te zostały zawieszone. 

Parlament Europejski przegłosował, żeby zmiana czasu ostatecznie zniknęła w 2021 roku. Do tego czasu państwa członkowskie UE miałyby czas na wybranie czasu letniego lub zimowego, który ostatecznie byłby obowiązujący przez cały rok. 

Państwa, które wybiorą czas letni ostatnią zmianę czasu zrobiliby w marcu 2021 zaś państwa, które wybrałyby czas zimowy, jako obowiązujący, ostatni raz zegarki przestawiłyby w październiku 2021. 

ja