Solidarna witalizacja demokracji (3)

Niech język giętki …

W trzecim rozdziale diagnozuję skutki asymetrii poznania w opisywalnym wskaźnikami ekonomicznymi obszarze gospodarki. Dziedzinie warunkującej tempo wprowadzania nowoczesnych technologii dla podnoszenia dobrobytu.

Dziedzinie w której pochodzące z pracy i przedsiębiorczości oszczędności, gromadzone na zabezpieczenie przyszłości w kapitałowej części systemu emerytalnego, są inwestowanie przez zarządzających funduszami w prywatne i publiczne cele rozwojowe. Wzmacniając możliwości wykorzystywania zasobów materialnych dla zaspokajania potrzeb.

Wprawdzie Polacy generalnie mają złe doświadczenia z funduszami emerytalnymi, to sądzę że dynamika procesów demograficznych, w tym migracyjnych, zmuszać będzie państwa do powiększania personalizacji w systemach emerytalnych. Zatem należy się spodziewać, że chcąc nie chcąc, poszerzać się będzie udział części kapitałowej w naszym systemie (por. https://300gospodarka.pl/news/polski-system-emerytalny-na-troje-w-zestawieniach-lepiej-wypada-nawet-kazachstan-ranking).

Sygnalizuję ten problem w kontekście spadku znaczenia mechanizmów rynkowych, wyprzedzając planowaną na piąty rozdział prezentację instrumentu zwiększającego samodzielność nestorów w kierunkowaniu tymi funduszami, bowiem postępująca centralizacja zarządzania tymi funduszami w najbogatszych krajach świata, wydaje się być głównym zasobem dla rzeczników strategii oligarchizacji gospodarowania. Realizowanej z medialnym wykorzystaniem zawłaszczonego terminu „zrównoważony rozwój”.

Asymetrie w gospodarce

Asymetrie w gospodarce – opis GPT dla wychowawców młodzieży

„Schemat obrazuje, jak nowoczesne technologie oraz zmiany w mechanizmach gospodarczych powodują naruszenie równowagi między altruizmem a egoizmem. Rysunek ten zwraca uwagę na marginalizację znaczenia rynkowej samoregulacji oraz na wzrost technologicznych możliwości, które mogą prowadzić do zjawisk takich jak polaryzacja dochodowa czy strukturalne bezrobocie.

Dominacja danych nad ekspertami: nowoczesne technologie cyfrowe, zwłaszcza w erze big data, zaczynają przesuwać znaczenie decyzji gospodarczych z wiedzy ekspertów na analizę danych. Ta zmiana powoduje, że ludzie tracą zaufanie do tradycyjnych autorytetów, co prowadzi do redukcji znaczenia doświadczenia i wiedzy eksperckiej w podejmowaniu kluczowych decyzji gospodarczych.

Dominacja zastosowań nad wynalazkami: tradycyjnie wynalazki i innowacje napędzały rozwój gospodarczy. W gospodarce medialnej rosnące znaczenie mają jednak kompetencje społeczne do zastosowania technologii, co powoduje, że innowacyjność przestaje być głównym motorem rozwoju. Coraz większa liczba firm opiera swój sukces nie na nowych wynalazkach, lecz na wykorzystywaniu już istniejących technologii.

Zasada „zwycięzca bierze wszystko”: gospodarka medialna, oparta na globalnych platformach cyfrowych, prowadzi do sytuacji, w której niewielka liczba zwycięzców monopolizuje rynek, a mechanizm „niewidzialnej ręki rynku”, który kiedyś regulował konkurencję i dystrybucję zasobów, zostaje osłabiony. To zastąpienie kapitalistycznego mechanizmu samoregulacji „rentą feudalną” zmienia sposób wartościowania przedsiębiorstw – z zysków na kontrolę zasobów i rynków.

Konsekwencją tych zmian są narastające obecnie procesy: końca rynkowej samoregulacji, globalnej polaryzacji dochodowej i strukturalnego bezrobocia.

Koniec rynkowej samoregulacji: gospodarka medialna prowadzi do załamania mechanizmu rynkowego, który od czasów wprowadzenia pieniądza regulował popyt i podaż za pomocą ceny towaru. Mechanizmy te są teraz coraz częściej zastępowane algorytmami i centralizowanymi systemami, które mogą sterować równowagą między podażą a potrzebami, likwidując mechanizm rynkowej samoregulacji.

Polaryzacja dochodowa: gospodarka medialna przyczynia się do wzrostu nierówności. Globalne platformy pozwalają na skoncentrowanie ogromnych zysków w rękach nielicznych, co prowadzi do zwiększenia różnic w dochodach między najbogatszymi a resztą społeczeństwa. Taka polaryzacja jest nie tylko problemem ekonomicznym, ale także społecznym, ponieważ narusza spójność i solidarność społeczną.

Strukturalne bezrobocie: nowoczesne technologie, automatyzacja i cyfryzacja gospodarki prowadzą do eliminacji wielu miejsc pracy, zwłaszcza w tradycyjnych sektorach gospodarki. Strukturalne bezrobocie wynika z faktu, że technologie szybko zastępują ludzką pracę, a rynek pracy nie nadąża z tworzeniem nowych możliwości zatrudnienia dla osób, które tracą pracę w wyniku tych zmian.

Podsumowując, powinniśmy obawiać się konsekwencji asymetrii poznania w gospodarce Epoki medialnej, gdzie rozwój technologiczny prowadzi do naruszenia tradycyjnych mechanizmów rynkowych i społecznych. Procesy te przyczyniają się do globalnej polaryzacji dochodów, marginalizacji ekspertów i wynalazków oraz wzrostu bezrobocia strukturalnego, co stanowi wyzwanie dla solidarności społecznej i poczucia dobrobytu. Aby temu przeciwdziałać, niezbędne jest zrównoważenie technologii i mechanizmów społecznych, które promują równość i wspólny dobrobyt.”

Asymetrie w gospodarce – opis GPT dla nauczycieli ekonomii

„Schemat zagrożeń asymetrii w gospodarce Epoki medialnej koncentruje się na fundamentalnych zmianach w mechanizmach rynkowych, które wprowadza rozwój nowoczesnych technologii. Kluczowe zagadnienia, które są przydatne dla nauczycieli ekonomii, to:

Dominacja danych nad ekspertami: współczesna gospodarka medialna zmienia sposób podejmowania decyzji. Zamiast polegać na ekspertach i ich wiedzy, coraz częściej stosuje się algorytmy i analizę dużych zbiorów danych. Ta zmiana prowadzi do marginalizacji tradycyjnych autorytetów i doświadczenia, co może osłabiać zaufanie do instytucji i ekspertów gospodarczych. Daniel Kahneman wskazuje na ograniczenia ludzkiej intuicji i decyzji opartych na eksperckim doświadczeniu, argumentując za potrzebą równowagi między analizą danych a mądrością ekspercką.

Dominacja zastosowań nad wynalazkami: w Epoce medialnej nacisk kładziony jest na umiejętność wdrażania już istniejących technologii, a nie na wynalazczość. To zmienia paradygmat rozwoju, który dawniej opierał się na innowacjach. Joseph Schumpeter opisał takie zjawisko jako „twórczą destrukcję”, gdzie innowacje przekształcają rynki, ale dziś obserwujemy stagnację wynalazczą, gdzie sukces oparty jest raczej na komercjalizacji istniejących technologii niż na wprowadzaniu nowych.

Zasada „zwycięzca bierze wszystko”: w globalnej gospodarce cyfrowej niewielka liczba firm kontroluje rynki, co osłabia tradycyjny mechanizm konkurencji. Thomas Piketty wskazuje, że taka koncentracja zasobów i bogactwa prowadzi do poważnych nierówności ekonomicznych, co dodatkowo zagraża demokratycznym instytucjom i spójności społecznej.

Koniec rynkowej samoregulacji: algorytmy, platformy cyfrowe i centralizacja danych osłabiają mechanizm samoregulacji rynku, który tradycyjnie opierał się na popycie i podaży kształtowanym przez ceny. Karl Polanyi już w połowie XX wieku przewidywał, że niekontrolowana samoregulacja rynkowa może zostać zastąpiona przez mechanizmy centralne, co prowadzi do zakłócenia równowagi gospodarczej.

Polaryzacja dochodowa: nowoczesne technologie i globalne platformy cyfrowe prowadzą do koncentracji bogactwa w rękach nielicznych, co potęguje nierówności dochodowe. Branko Milanović podkreśla, że rosnące różnice w dochodach to problem nie tylko ekonomiczny, ale także społeczny, który zagraża stabilności politycznej i społecznej, prowadząc do frustracji i polaryzacji.

Strukturalne bezrobocie: automatyzacja i cyfryzacja zastępują tradycyjne miejsca pracy, co prowadzi do wzrostu bezrobocia strukturalnego. David Autor zwraca uwagę, że technologia tworzy nowe zawody, ale nie w takim tempie, jak eliminuje stare, co prowadzi do trwałego bezrobocia w pewnych grupach społecznych.

Współcześni myśliciele zgadzają się, że globalna gospodarka cyfrowa stwarza wyzwania, które wymagają nowego podejścia do polityki gospodarczej i społecznej. Zamiast polegać wyłącznie na technologii, musimy skupić się na tworzeniu równowagi między innowacjami a solidarnością społeczną. Nauczyciele ekonomii powinni zachęcać młodzież do refleksji nad tymi wyzwaniami, aby lepiej zrozumieć, jak rozwój technologii wpływa na gospodarkę i społeczeństwo.”