Dziadkowie dla rozwoju

Podążanie razem

Cyfrowe poszerzenie relacji międzyludzkich z jednej strony ułatwia zwiększanie skuteczności horyzontalnego współdziałania z drugiej strony zagraża zwiększaniem skuteczności wertykalnej despocji. Powinnością członków Kościoła Katolickiego jest wspieranie takich sposobów usprawniania kultury życia publicznego by zachowane zostały właściwe dla Polaków warunki równości i wolności w ustroju życia publicznego.

Potrzebę pogłębionej refleksji i strategicznych ustaleń wzmacniają społeczne skutki pandemii C-19. Wzrost poczucia chaosu i dystansu między ludźmi, przy równoczesnym wzroście poczucia inwigilacji i centralnego sterowania, to problemy ujawniane także w sferze religijnej, w wymiarze duszpasterskim, wpływające na słabnięcie poczucia odpowiedzialności wiernych za wspólnotę Kościoła i porzucanie praktyk religijnych.

Należy się obawiać, że nawet po ustaniu pandemii, mająca swe źródło w zmianach kultury, sytuacja nie poprawi się sama z siebie. Ojciec Święty zwraca uwagę w dokumentach synodalnych, że jesteśmy - i jako Kościół i jako świat - w momencie przełomowym. W tym kontekście zaprosił do refleksji nad udziałem wspólnot parafialnych we właściwym dla każdego narodu życiu społecznym.

Na początku stycznia przedstawiłem w swojej parafii na Krakowskim Kazimierzu trzy programy pomocniczego wsparcia pracy dobroczynnej dziadków. Nawiązują one do polskiej tradycji parafialnego wsparcia solidarności.

1. Parafialne repozytoria pamięci

Wykorzystywanie nowoczesnych technologii ułatwia podejmowanie pracy dobroczynnej dla bezpośredniego zaspokajania potrzeb własnych i swoich bliskich. Co, w efekcie wywołanego rewolucją sztucznej inteligencji procesu zastępowania komercyjnej pracy człowieka pracą maszynową, staje się szczególnie ważne dla pomyślności życia w poczucia godności trudu pracy jako drogi do zbawienia.

Warunkiem efektywności pracy dobroczynnej w gospodarczym i politycznym rozwoju wspólnot staje się coraz częściej wiarygodność informacji pozyskiwanych z otwartych zasobów wiedzy. Informacji zestawianych i odbieranych z właściwymi dla każdego użytkownika sposobami i kontekstami.

Dlatego strategicznym wyzwaniem modernizacji państw chroniących równość i wolność, powinno być wprowadzanie nowych instytucji infrastruktury wiarygodności informacji. Których użyteczność dla kultury życia publicznego zależeć będzie od sumienności gromadzenia i prezentowania danych.

Kościół Katolicki od zarania swojej społecznej aktywności łączy religijną misję formacji życia w szacunku do pracy z administracyjną starannością prowadzenia rejestrów tożsamości parafian. Utrzymując od wieków zasadę wiarygodności informacji kluczowych dla prawdy relacji rodzinnych i narodowych.

Tradycja tych powinności Kościoła Katolickiego była jedną z przesłanek zainicjowania w 2018 roku przez Stowarzyszenie Rodzin Katolickich w podkrakowskim Bieżanowie cyklu konferencji Gromadzkie Repozytoria Pamięci. Proponuje się by wypracowane tam propozycje nowych zasad i instytucji, zostały wykorzystane do rozważenia podjęcia przez wspólnoty parafialne nowej roli, narodowej troski o prawdę w cyfrowym systemie społecznej komunikacji.

2. Aktywizacja pedagogiczna dziadków

Demograficzny wzrost udziału osób starszych w połączeniu z praktyką uczenia przez całe życie, powiększa narodowy potencjał solidarnego rozwoju wiedzy. Wykorzystanie otwartych relacji dziadków i wnuków odpowiednio do potrzeb opiekuńczych i zamierzeń edukacyjnych rodziców, powinno uzyskać pomocnicze wsparcie wspólnoty.

Skuteczność edukacyjna dziadków zależeć będzie od użyteczności podejmowanych metod uczenia oraz od spójności całego procesu wychowawczego. Obejmującego samokształcenie w rodzinach, systematyczną pracę pedagogiczną instytucji przedszkolnych i szkolnych oraz uzupełniającą pracę w instytucjach formujący rozwój duchowy, artystyczny oraz sportowy.

W warunkach oparcia wychowania na etyce chrześcijańskiej, kluczową rolę zajmuje w tym praca duszpasterzy parafialnych oraz katechetów szkolnych. Znajomość zamierzeń metodycznych i tematyki tych zajęć formacyjnych przez dziadków, pozwoliła by na wzmocnienie jego efektów.

Dlatego postuluje się sformułowanie programu aktywizacji udziału dziadków w wychowaniu i wykształceniu religijnym dzieci. To powinno być wspólnym zamierzeniem Kościoła Katolickiego i Ministrów odpowiadających za wzmacnianie solidarności międzypokoleniowej jako kluczowej zasady spójności społecznej.

Program powinien objąć z jednej strony wprowadzenie oferty wykładów z dydaktyki do tematyki zajęć Uniwersytetów Trzeciego Wieku jak i przygotowanie metodyczne duszpasterzy i katechetów do włączania rodziców, dziadków i innych opiekunów w proces edukacyjny. Efektem Programu powinno być sformułowanie nowych metod, kompetencji i zadań dla pomocniczego wsparcia solidarności przez instytucje kultury oraz władze samorządowe.

3. Parafialne kluby dzieci

Zasady dystansu społecznego wprowadzane w reakcji na zagrożenie epidemiczne C-19 ujawniły różne obszary efektywności zdalnej pracy. W efekcie praca w domu staje się w wielu zawodach dominująca formą organizacyjną, wywołując nowe zjawiska obyczajowe.

Jednym z nich jest możliwość łączenia pracy zawodowej z domową pracą opiekuńczą przy wychowaniu dzieci. Powoduje to możliwość wydłużania okresu formalnej opieki rodziców nad dzieckiem i zastępowania usług żłobków i przedszkoli usługami instytucji o bardziej elastycznych formach rozwoju integracji społecznej małego dziecka.

Można przewidywać, że wynikający z przewidywanego zmniejszania potrzeb rynku pracy, upowszechnienia praktyki uczenia się przez całe życie oraz przemian demograficznych wzrost potencjału pracy osób starszych powiększa rodzinne potencjały pracy solidarnej. Wykorzystanie otwartych relacji dziadków i wnuków odpowiednio do potrzeb opiekuńczych i zamierzeń edukacyjnych rodziców, powinno uzyskiwać pomocnicze wsparcie administracji państwa.

Istniejącą w Polskim prawie instytucją elastycznego wsparcia rodziców i opiekunów w rozwoju społecznym dzieci są „Kluby dziecięce” wprowadzone ustawą o opiece nad dziećmi do trzech lat z roku 2011 [1]. https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/opieka-nad-dziecmi-w-wieku-do-lat-3-17688988 . Ustawa przewiduje rozmaite formy prowadzenia takich instytucji, w tym między innymi nadzór społeczny w formie rady rodziców.

Jedną z form takiego wsparcia powinno być poszerzenie ilościowe oraz pogłębianie metodyczne działalności klubów dziecięcych. Dlatego postuluję angażowanie parafii w systemowe wsparcie powstawania i aktywizowania „Parafialnych klubów dzieci”.

----

[1] Gmina Kraków prowadzi obecnie 44 takie kluby określane jako „Kluby Rodziców” lub „Kluby Rodziców z dziećmi” https://kkr.krakow.pl/instcbi/206283,,2430,0,wyszukiwarka.html