Park Świętego Mikołaja

Bo tradycja to to co rodzi życie nowe.

Przez wiele lat zespół głównych Krakowskich szpitali mieścił się rejonie ulicy Kopernika. Potrzeby i możliwości radykalnej modernizacji infrastruktury medycznej doprowadziły w 2019 roku do powstania na obrzeżu miasta (Prokocim) nowego zespołu szpitali Collegium Medicum UJ (koszt ok 2.000.000.000 zł). Opuszczane obecnie tereny w ścisłym centrum Krakowa Uniwersytet Jagielloński sprzedał Gminie Kraków.

Przedstawiam dwa wystąpienia, postulujące zachowanie tych terenów dla profilaktyki medycznej, poprzez powiązanie kultury zdrowia z kulturą poznania.

Z osobistym uzupełnieniem.

Splotem dziejowych okoliczności rejon ten był przez wieki początkiem Traktu Ruskiego, z siedzibą kościoła i parafii pod wezwaniem bardzo ważnego dla wyznawców prawosławia Świętego Mikołaja. Ten patronat w tym miejscu to świadectwo szacunku wiernych Kościoła katolickiego dla swoich Rusińskich sąsiadów.

Dziś, gdy w Krakowie mieszka wielu przybyszów zza wschodniej granicy, ładnie byłoby powiązać nazwę proponowanego parku z imieniem tego Europejskiego biskupa dobroczynności.

------------------------------------------------------------------------

PIERWSZE WYSTĄPIENIE

Kraków, 14 listopada 2019 r.

Szanowny Pan Profesor Jacek MAJCHROWSKI

Prezydent Miasta Krakowa

Plac Wszystkich Świętych 3/4, Kraków

POSTULATY DO PROJEKTU MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO OBSZARU „WESOŁA – REJON ULICY KOPERNIKA”

W ślad za dyskusją w dniu 29.10.2019 r., w ramach konsultacji społecznych projektu planu „Wesoła” - w imieniu Krakowskiego Oddziału Towarzystwa Urbanistów Polskich i swoim własnym, zgłaszam postulaty do projektu tego planu.

Obszar planu, ze względu na swoje szczególne uwarunkowania historyczne i niezabudowane przestrzenie zieleni w obszarze śródmieścia Krakowa, nie powinien podlegać radykalnym przemianom - a równocześnie, jego przekształcenie powinno wnosić nowe wartości użytkowe i estetyczne, cenne dla ogółu mieszkańców Krakowa. Z tego względu, w oparciu o wcześniejsze analizy i studia nad tym obszarem proponuje się dwa postulaty o kierunkowym charakterze:

1. Pierwszy postulat funkcjonalny dotyczy idei - myśli przewodniej przeznaczenia tego obszaru na "Centrum ochrony, promocji i wychowania zdrowego człowieka – od poczęcia do późnego wieku".

2. Drugi postulat, o charakterze funkcjonalno-przestrzennym, wnosi o nadanie terenom zielonym Wesołej podobnej roli jaka pełnią Błonia Krakowskie, w tym utworzenie trasy turystyczno-spacerowej i rowerowej na osi wschód - zachód, wychodzącej z Śródmieścia w kierunku terenów otwartych po wschodniej stronie miasta.

Ad 1.

Idea pielęgnacji zdrowia w każdym wieku wymaga diagnozowania jego dobrostanu, edukacji i nabycia Nawyków zdrowego stylu życia oraz szeroko rozumianej profilaktyki. Dotyczy to zarówno odpowiedniej diety jak i zajęć ruchowych i relaksacyjnych (gimnastyka, taniec, sport), ale także rozwoju intelektualnego i rozrywki, w dostosowaniu do przedziałów wieku, rodzaju wykonywanych zajęć, w tym nauki i pracy zawodowej, osobistych cech, upodobań i preferencji. Za przyjęciem proponowanej myśli przewodniej zagospodarowania tego obszaru przemawia wiele jego atutów:

obiekty po dawnej klinice posiadają stosowne instalacje dla aparatury diagnostycznej i bez radykalnej przebudowy można je adaptować do zadań diagnostycznych i edukacyjno- wychowawczych dla zdrowia;
stosunkowo duża powierzchnia zachowanych terenów otwartych pozwala na założenie atrakcyjnego zespołu skomponowanej zieleni wzbogaconego o muszlę koncertową, tereny plenerowej ekspozycji oraz miejsca różnorodnej rekreacji ruchowej;
przyjęta w planie propozycja zróżnicowanych terenów usługowych może znakomicie uzupełniać i rozszerzać program wychowania i dbałości o zdrowie, podnosząc atrakcyjność użytkową tego obszaru, w skali miasta i regionu.

Przyjęcie idei edukacji i wychowania do zdrowia dla obszaru planu jest podejściem nowatorskim i prospołecznym o dużym znaczeniu ekonomicznym, gdyż :

edukacja i profilaktyka jest znacznie tańsza niż leczenie chorób, a może dawać znakomite efekty zdrowotne;
osoby zdrowe chętniej i wydajniej pracują, ciesząc się z życia i długo pozostają aktywne zawodowo i społecznie;
adaptacja obszaru planu dla proponowanych celów nie wymaga radykalnych przekształceń, dlatego może ochronić istniejące wartości kulturowe i przestrzenne, jest uzasadniona społecznie i ekonomicznie opłacalna.

Ad 2.

Drugi postulat nawiązuje do idei czterech klinów zieleni sięgających do centrum Krakowa, ułatwiających mieszkańcom dostęp do zewnętrznych terenów otwartych. Dla obszaru planu oznacza to wyznaczenie czytelnego ciągu spacerowo - turystycznego i rowerowego od wiaduktu kolejowego, np. ulicą generała Sołtyka i dalej przez zieleń parkową, do Alei Powstania Warszawskiego, po południowej stronie Ogrodu Botanicznego. Dalszy przebieg trasy rekreacyjnej poza obszarem planu dotyczy problematyki Studium UiKZP, ale warto pamiętać o wspomnianej idei, gdyż pomimo znacznego zagęszczenia zabudowy istnieje nadal możliwość przeprowadzenia takiego ciągu przez osiedle Nowogrzegórzeckie i Dąbie, dalej w kierunku wschodnim, w rejon Parku Lotników Polskich i Łąki Nowohuckie, a dalej, aż do Przylasku Rusieckiego i terenów nowego kąpieliska.

Przeprowadzenie nowych ciągów spacerowo-rekreacyjnych i tras rowerowych niezależnie od dróg kołowych o dużym natężeniu ruchu byłoby znacznym podniesieniem bezpieczeństwa mieszkańców oraz zwiększeniem dbałości o ich zdrowie.

Postulaty zgłaszane do przedmiotowego planu nie wnoszą uwag do zasady rozwiązań przestrzenno-funkcjonalnych, a głównie dotyczą wprowadzenia inaczej zdefiniowanych funkcji, co wymaga drobnej korekty szczegółów oraz uściślenia zapisów ustaleń planu, ukierunkowanych na zdrowotne cele obszaru. Istotę problemu stanowi proces realizacji proponowanego nowatorskiego przedsięwzięcia, które wymaga wypracowania nowych procedur realizacyjnych, w oparciu o partnerstwo publiczno-prywatne i koordynację działań w imię interesu publicznego.

Z wyrazami szacunku

W imieniu Zarządu Oddziału TUP - Prezes

prof. dr hab. inż. arch. Barbara BARTKOWICZ

------------------------------------------------------------------------

DRUGIE WYSTĄPIENIE

Kraków, 15 stycznia 2020.

Prof. dr hab. inż. arch. Barbara Bartkowicz

Prezes Oddziału Kraków

Towarzystwa Urbanistów Polskich

Stanowisko wobec inicjatywy przeznaczenia obszaru "Wesoła - rejon ulicy Kopernika w Krakowie" na "Centrum ochrony, promocji i wychowania zdrowego człowieka - od poczęcia do późnego wieku”.

Wspierając w całej rozciągłości podjęta przez Państwa inicjatywę przeznaczenia poszpitalnych terenów rejonu ulicy Kopernika dla promocji troski o zdrowie, uważam, że jest to znakomita okazja dla podjęcia debat o narodowych standardach zdrowia, domowej edukacji medycznej i solidarności międzypokoleniowej.

Potrzeba takich debat i wynikających z nich wymian dobrych praktyk kompetencji medycznych na zasadzie solidarnego rozwoju wiedzy, została rozpoznana w trakcie kilkuletnich społecznych prac Grupy Inicjatywnej Krakowskiej Strategii Profilaktyki Medycznej, wspieranych przez naszą placówkę medyczną. Przyjęte rekomendacje wskazują, że kluczowym warunkiem powszechnego i sprawiedliwego wykorzystania nowoczesnych technologii medycznych jest zintegrowanie systemu profilaktyki medycznej wokół narodowych standardów czterech okresowych przeglądów zdrowia: dla wieku 7 (zmysły), 14 (ruch), 28 (rodzicielstwo) i 56 (dieta) lat. Uczestnictwo w przeglądach powinno tworzyć zasoby wiedzy, umiejętności i postaw dla wspólnego z lekarzami podejmowania decyzji medycznych.

Proponujemy, by Krakowskie Centrum ochrony, promocji i wychowania zdrowego człowieka – od poczęcia do późnego wieku podejmowało się badań użyteczności przeglądów zdrowia, tworząc w ten sposób Narodowe laboratorium standardów profilaktyki medycznej. Standardów przydatnych nie tylko dla domowych praktyk samopomocy zdrowia, ale i dla uregulowań wspierających je usług: medycyny szkolnej, medycyny pracy, medycyny środowiskowej, medycyny sportowej czy turystyki medycznej.

Należy przewidywać, że praktyka domowej edukacji dla kultury zdrowia, będzie rozwijana równolegle z praktyką domowej edukacji dla kultury pamięci, uzyskując wsparcie lokalnych polityk społecznych poprzez Centra Usług Społecznych, Miejskie Ośrodki Pomocy, Gromadzkie Repozytoria Pamięci, Biblioteki Wirtualnych Podręczników i inne instytucje infrastruktury gospodarki opartej na wiedzy. Odpowiednio do potrzeb indywidualizacji usług społecznych i potencjałów wsparcia trzeciego pokolenia przy powiększaniu cyfrowych zasobów kultury narodowej.

Aby ukonkretnić wizję wykorzystania w tym celu publicznych wartości, proponuję przygotowanie Konkursu na koncepcję programowo funkcjonalną Narodowego laboratorium standardów profilaktyki medycznej (nazwa do ostatecznego przesądzenia ...) w rejonie ulicy Kopernika i wystąpienie o środki na jego przeprowadzenie do Budżetu Obywatelskiego Miasta Krakowa.

Deklarując gotowość praktycznego wsparcia takich działań

pozostaję z szacunkiem

Prezes Zarządu Ars-Medica Kraków

Andrzej Madej