Tarnowski CHEDER

cmentarz żydowski w Tarnowie, fot.Marek Ciesielczyk


Tarnowianie Janusz Kozioł jest koordynatorem oryginalnego projektu pod nazwą „tarnowski cheder”, w ramach którego uczniowie szkół tarnowskich przez kilka miesięcy będą dokumentować miejsca ważne dla historii Żydów tarnowskich.

Każdy, kto spotkał się kiedyś z jakimiś informacjami na temat 120-tysięcznego, galicyjskiego Tarnowa, pamięta, że miasto jest przedstawiane nie tylko jako „perła Renesansu” czy „polski biegun ciepła”, ale także jako miejsce, w którym przed wojną ponad połowę mieszkańców stanowili Żydzi, wymordowani przez Niemców w czasie II wojny światowej.

Turystom rzuca się w oczy cmentarz żydowski czy pozostałości tarnowskiej synagogi, zburzonej przez hitlerowców. Janusz Kozioł wraz z grupą 35 tarnowskich uczniów postanowił przypomnieć także inne miejsca w Tarnowie, które odegrały dużą rolę w historii tarnowskich Żydów.

Organizatorzy projektu „Tarnowski cheder” zwracają uwagę, że tam, gdzie dzisiaj stoją potężne blokowiska – sypialnie Tarnowa, kiedyś znajdowały się obiekty ważne dla tarnowskich Żydów, zwłaszcza w dzielnicy Grabówka. Wschodnia część Tarnowa należała przed wojną do Żydów. Niemcy zorganizowali tu w czasie wojny getto.

Inicjatorzy „tarnowskiego chedera” zwracają uwagę na to, że właśnie tutaj wielu Polaków ukrywało Żydów, ratując im życie. W tarnowskim młynie Dagnana ukrywała się na przykład rodzina Ungerów. Uczniowie zaangażowani w „tarnowski cheder” spotkali się niedawno z jednym z Żydów z tejże rodziny, który przeżył okupację niemiecką dzięki pomocy Polaków. Właśnie po tym spotkaniu młodzi tarnowianie postanowili przypomnieć te miejsca w Tarnowie, które były ważne dla Żydów przed wojną i w czasie wojny.

Tarnowianie chcą po tej akcji zorganizować wystawę oraz uruchomić stronę internetową, dotyczącą historii Żydów tarnowskich. Planowane jest także wydanie książki, zawierajacej relacje ocalonych Żydów.

Janusz Kozioł mówi, iż dzięki akcji „tarnowski cheder” pokazane zostaną miejsca przypominające, iż historia Tarnowa to także historia Żydów. Na tarnowskim Rynku odrestaurowano właśnie piękną kamienicę. Jej właściciel, Włoch, który ożenił się z tarnowianką, chciałby tutaj zorganizować muzeum życia Żydów tarnowskich.