Zbieram się do opowieści o drugim popularnym znaczku - odznace PPS. Zbieram się z pewnym oporem, bo jego historia nie jest tak chwalebna, jak zwykło się sądzić. Sam nigdy nie nosiłem tego znaczka i nigdy nie używałem tej symboliki - miałem poważne powody.
Trzy Strzały czyli śladami Adolfa Hitlera
Znaczek trzech strzał jest nierozerwalnie związany z Niemcami. Powstał w Niemczech jako znak graficzny i tam był używany w swej pierwotnej formie.
Trzeba by najpierw opowiedzieć jego historię w Niemczech, by zrozumieć w pełni jego znaczenie.
Odznaka DAP 1919-1921W przedwojennych Niemczech 5 stycznia 1919 roku powstaje niewielka lewicowa partia o nazwie Niemiecka Partia Robotników DAP.
Używa ona odznaki, która nie wzbudziłaby chyba niczyjej uwagi.
Niemiecka DAP być może by się nie rozwinęła, gdyby nie ciekawy splot okoliczności.
Kurt Eisner Samo powstanie DAP wymaga jednak kilku słów więcej. Bardzo ważne jest gdzie i kiedy ta partia powstała.
Powstała ona w Monaachium - stolicy Bawarii, a powstała w chwili kiedy w Bawarii rządzili komuniści.
Prezydentem (premierem właściwie) Wolnego Państwa - bo tak nazywało się państewko powstałe w Bawarii w 1918 roku - był pochodzący z żydowskiej rodziny fabrykantów z Berlina Kurt Eisner.
Kurt Eisner był niegdyś w SDP, ale potem wraz z komunistami (Karol Liebknecht, Róża Luksemburg) przeszedł do USDP.
W owym Wolnym Państwie Bawarskim 12 stycznia 1919 roku miały się odbyć wybory.
I właśnie z tej okazji powstała DAP "w monachijskim hotelu „Fürstenfelder Hof”. W zebraniu założycielskim uczestniczyło 20-30 osób, głównie kolejarzy. Jej liderami zostali: ślusarz Anton Drexler oraz dziennikarz Karl Harrer. "
Żeby rozwiać mity na ten temat i pokazać jak realnie wyglądała sytuacja w Bawarii w tamtym okresie powiem, że w dwa dni po powstaniu DAP policja Wolnego Państwa w Monachium pacyfikuje bezrobotnych, zabijając 4 osoby i raniąc 8. Manifestacja Bezrobotnych była zorganizowana przez KPD czyli komunistów, którzy wyszli z USPD.
odznaka Königlich Bayerisches Infanterie-Leib-RegimentWybory się odbyły, a sprawująca władze w Bawarii USDP je przegrała - dostała zaledwie 2,53% głosów, jednak nie miała zamiaru oddawać władzy, jak to zwykle komuniści zresztą.
Sam Eisner zamierzał podobno złożyć rezygnację i już szedł by to ogłosić, kiedy zastrzelił go młody porucznik dawnego królewskiego lejbregimentu bawarskiego Anton von Arco. Było to 21 lutego 1919 roku.
Po zabójstwie Eisnera USPD razem z KPD chciały wprowadzić dyktaturę komunistyczną - przegrały wybory więc szybko zrezygnowały z demokracji i utworzyły 7 kwietnia 1919 roku Bawarską Republikę Rad - państewko stricte już komunistyczne.
Ernst Toller
Jego Prezydentem był Ernst Toller.
Toller mówił o sobie, że jest Niemcem. Pochodził jednak z żydowskiej rodziny z Szamocina pod Poznaniem.
W tamtym okresie jednak był po prostu szefem lokalnej partii komunistycznej USDP.
Po Tollerze szefem komunistycznego państewka został, tym razem pochodzący z Sankt Petersburga, Żyd Eugen Leviné z KPD (co ciekawe był on mężem Róży de domo Broido - 12 dziecka rabina z Gródka pod Białymstokiem - poznali się w Heidelbergu na uniwersytecie).
Jak się możecie spodziewać wielkiego entuzjazmu Bawarczyków komuniści nie wzbudzili.
Wkrótce też ich państewko zostało obalone głównie przez korpus ochotniczy zwany Freikorps von Epp od nazwiska jego dowódcy.
Eugen i Rosa Leviné z synem 1916"Na polecenie Leviné'a, członkowie Gwardii Czerwonej zaczęli wyłapywać ludzi, których uważali za przeciwników nowego rządu. Schwytani ludzie stawali się zakładnikami, wykorzystywanymi do szantażowania rządu Republiki Weimarskiej, by nie atakował on Bawarskiej Republiki Rad. Gdy niemiecki prezydent Friedrich Ebert rozkazał wojsku zlikwidować republikę radziecką i przywrócić w Bawarii rząd Johannesa Hoffmanna, czerwonogwardziści zamordowali 29 kwietnia ośmioro zakładników.
Armia niemiecka, z pomocą Freikorpsów, dysponująca łącznie siłą 39 000 żołnierzy, najechała i błyskawicznie zdobyła Monachium 3 maja 1919 roku. W odwecie za zabójstwo zakładników, członkowie Freikorpsów pojmali i zabili w przybliżeniu 700 mężczyzn i kobiet. Leviné został aresztowany. Sąd uznał go winnym udziału w egzekucji zakładników i skazał go na karę śmierci. Leviné został rozstrzelany w więzieniu Stadelheim."
Wielu z członków Freikorpsu wstąpiło później do antykomunistycznej DAP, np Ernst Röhm.
DAP było pod wieloma względami partią ciekawą - ciekawiła ona bardzo np. Reichswerę ze szczególnym uwzględnieniem jej wywiadu.
Szef (tymczasowy) Reichswery Republiki Weimarskiej w Bawarii Karl Mayer wysłał na spotkanie DAP swojego agenta Adolfa Hitlera.
I tak oto 12 września 1919 roku agent wywiadu armii niemieckiej trafił na spotkanie DAP "w piwiarni Sterneckerbräu. Gdy przemawiał Gottfried Feder nie przejawiał zainteresowania. Hitler włączył się do gwałtownej dyskusji w momencie, kiedy prelegentem był gość, prof. Baumann, mówiący o bawarskim separatyzmie. Hitler bronił całości Rzeszy. W trakcie gwałtownej dyskusji prof. Baumann opuścił salę. Drexler zaprosił Hitlera na kolejne spotkanie. W trakcie tygodnia Hitler otrzymał od niego kartę pocztową, informującą go, że został członkiem DAP."
"Pozycja partii była bardzo słaba. Nie posiadała żadnej poważnej struktury, nie miała także zbyt wielu członków. Jej ogłoszenia propagandowe były często przepisywane ręcznie. Nie miała także żadnego majątku. Spotkania odbywały się w monachijskich piwiarniach. Grupą docelową mieli być byli żołnierze I wojny światowej. Zwalczali programowo demokrację parlamentarną. Harrer i Drexler nie byli dobrymi mówcami, Hitler szybko wykorzystał tę okazję. Harrer ustępuje z miejsca przewodniczącego po konflikcie z Hitlerem. Drexler zajmuje jego miejsce. 24 lutego 1920 roku odbywa się spotkanie zwolenników i przeciwników DAP. Drexler jest nieobecny więc Hitler angażuje się w przemówienie. Udaje mu się przekonać 2000 obecnych tam osób do swojego stanowiska. Pozycja Hitlera od tego momentu jest niezachwiana. Wkrótce, 6 kwietnia 1920, następuje zmiana nazwy partii na NSDAP. Wzorowano ją na istniejącej w Austrii Deutsche Nationalsozialistische Arbeiterpartei (DNSAP)."
To cytat z wikipedii, więc proszę wybaczyć tą propagandę - oczywiście DAP nie była wielką partią, ale bez przesady - te 2000 osób to byli członkowie DAP a nie jej przeciwnicy, programowe zwalczanie demokracji parlamentarnej to również jest bzdura.
odznaka DNSAP 1920 Pamiątka dzielnicowego święta robotniczego w Graupen 22 sierpień 1920Adolf Hitler jak wiecie w DAP i NSDAP zrobił wielką karierę - miał spory wpływ na cały świat, ale zanim to wszystko się zdarzyło był po prostu agentem wywiadu armii Republiki Weimarskiej, przed DAP udzielał się również jako agent w KPD i środowisku Związku Spartakusa - zachowały się na ten temat relacje z lipca i sierpnia 1919 roku.
W chwili zmiany nazwy z DAP na NSDAP czyli w momencie kiedy Adolf Hitler został szefem partii, wykorzystano jak już czytaliście wzorce z austriackiej DNSAP, która powstała 14 listopada 1903 roku, jako DAP Deutsche Arbeiterpartei w Uściu nad Łabą - to tak zwany Sudetenland w Czechach.
Wzorce pochodziły podobno również z masonerii, a konkretnie z Zakonu Niemieckiego - Germanenorden i jednej z jego potomnych organizacji znanej jako Thule Gesellschaft. Masoński okultyzm miał niewątpliwie swoje poczesne miejsce w historii Niemiec również i w tym jej rozdziale, któremu patronowała NSDAP.
Panuje opinia, że główny symbol NSDAP zaczerpnęła właśnie od Towarzystwa Thule.
Do Thule należał wspominany już Anton von Arco, podobnie jak wielu polityków DAP i potem NSDAP w tym założyciel DAP Karl Harrer.
Mówi się, że z Thule NSDAP wzięła nie tylko zawołanie "Sieg Hail" - Niech żyje zwycięstwo!, w Thule "Hail und Sieg" czyli Sława i Zwycięstwo, ale również to, do czego od dawna zmierzam czyli symbol swastyki - Hakenkreuz.
Czy tak było? Być może.
1919 Towarzystwo Thule
Legitymacja Thule
Niewątpliwie symbole Tule pojawiają się później w ruchu nazistowskim.
Ale popatrzcie na to co poniżej.
wychodząca od 1915 roku gazeta Deutschvölkischen Blätte organ partii DVP -Deutschvölkischen Partei
23 listopada 1918 Porucznik Gerhardt Rossbach wzywa do tworzenia pierwszych "Freikorps"
sztandar Freikorps Rossbach 1919
Jakikolwiek nie byłby jednak wzór dla symbolu NSDAP faktem jest, że swastyka nazistowska była znakiem łatwo rozpoznawalnym, dynamicznym - mocnym.
prawdopodobnie szkic Hitlera - projekt odznaki NSDAP
odznaka NSDAP
Choć kontynuacja opowieści o NSDAP byłaby być może ciekawa i pouczająca, to wykracza ona zdecydowanie poza ramy tekstu, który chcę napisać. Wybaczcie więc, ale muszę się ograniczyć przede wszystkim ze względów technicznych. To co konieczne zostało powiedziane.
Zapytacie pewnie a cóż to wszystko ma wspólnego z odznakami PPS?
Ano własnie ma!
Gdyby nie wybór, jakiego dokonał w 1921 roku Adolf Hitler nie byłoby dwu kolejnych odznak PPS.
W 11 lat po wyborze swastyki na znak NSDAP w SPD narastało przekonanie o potrzebie posiadania równie rozpoznawalnego znaku, co naziści.
Nie tylko symbolu zresztą, bo wzorowano się na NSDAP w znacznie szerszym zakresie. Wzorem NSDAP powstał nie tylko symbol, ale i gest wyróżniajacy, powstały również bojówki SPD wzorowane na SA.
Wzorowano się na NSDAP, ponieważ uznano, że jest to partia nowoczesna wyznaczająca standardy uprawiania polityki.
Jak to się skończyło - wiadomo...
Ale opowiem, jak pojawił się sam znak graficzny
Akurat zbliżały się przełomowe dla Niemiec wybory w roku 1932.
Najpierw odbyły się w marcu i kwietniu wybory prezydenckie: dwie tury - Hitler w nich startował i dostał olbrzymią liczbę głosów - odpowiednio 11 i 13 milionów.
Kolejne są wybory parlamentarne z lipca 1932.
Oto plakaty z tych wyborów
Plakat Frontu Żelaznego
Plakat Frontu Żelaznego SPD z wyborów w lipcu 1932
W wyborach lipcowych NSDAP dostaje 37,3% głosów i ma 290 mandatów w Reichstagu, SPD dostaje 21,6% głosów i ma 133 posłów, KPD 14,3% głosów i 89 mandatów.
Drei Pfile - trzy strzały symbol SPD i frontu Żelaznego od roku 1932Brak większości powoduje, że odbywają się kolejne wybory w listopadzie 1932 roku
W czasie tych wyborów pojawiają się takie oto plakaty:
Plakat SPD z listopadowych wyborów w 1932 roku
Austriacki plakat z 1932
W tych kolejnych wyborach NSDAP ma 33,1% i 196 posłów, SPD 20,4% i 121 posłów a KPD 16,9% i 100 posłów
Potrzebne są kolejne wybory, które odbywają się już w 1933 roku. W pierwszych - styczniowych NSDAP dostaje
288 mandatów, ale to wciąż za mało, by swobodnie rządzić
W drugich wyborach - marcowych, NSDAP dostała 43,9% głosów, SDP 18,3%, KPD 12,3%, w wyborach uczestniczyło 88,8% uprawnionych.
Warto powiedzieć, że znani są autorzy symbolu Drei Pfile czyli Trzech Strzał i okoliczności jego powstania.
Carlo Mierendorff
Siergiej Stefanowicz Czachotin już w ZSRRAutorów było dwu - Rosjanin i Niemiec: Siergiej Czachotin i Karol Mierendorff
Symbol został przedstawiony przez Czachotina na początku 1932 na posiedzeniu Komitetu Propagandy niemieckich socjaldemokratów.
Ciekawostką jest, że Czachotin, który był weteranem białej armii - służył w Ochotniczej Armii i w 1919 wyemigrował do Niemiec, już w 1922 stał się obywatelem radzieckim. Do ZSRR pojechał jednak dopiero w 1958 roku.
Był to jeden z twórców nowoczesnych form propagandy i jeden z czołowych teoretyków masowej psychologii XX wieku.
Mierendorff jest równie ciekawą postacią, był np. bliskim współpracownikiem Canarisa i Ludwika Becka - zginął w Lipsku podczas alianckiego nalotu.
Szkoda nieco, że te postacie są u nas tak nieznane.
Opowiedziałem już jak i na jaką okazję powstał symbol trzech starzał, ale to nie wyjaśnia w żadnym stopniu tego, jak trafił on do PPS.
O tym jednak już w kolejnej części tego tekstu.
