30-go października 1918 r. Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego "opierając się na zasadach prezydenta Stanów Zjednoczonych Wilsona, uznanych przez wszystkie narody i państwa i na jednomyślnej woli i zgodzie ludności Śląska, wyrażonej ostatnio na wiecach ludowych w Orłowej, w Boguminie, w Cieszynie proklamuje uroczyście przynależność państwową Księstwa Cieszyńskiego do wolnej, niepodległej, zjednoczonej Polski i obejmuje nad nim władzę państwową". Była to pierwsza na historycznych ziemiach polskich uchwała, będąca de facto aktem ogłoszenia niepodległości.
W momencie konstytuowania się władzy polskiej na Śląsku Cieszyńskim dochodziło do wielotysięcznych wieców w Orłowej i Boguminie [obydwa miasta znajdują się obecnie na terytorium Republiki Czeskiej - przyp. jot] z postulatem włączeniem regionu do Polski, której - pomijając fakt istnienia Rady Regencyjnej w Warszawie z rządem Józefa Świeżyńskiego - de facto jeszcze nie było. 19-go października 1918 roku ukonstytuowała się w Cieszynie Rada Narodowa, której głównym celem było przejęcie władzy w Księstwie Cieszyńskim po rozpadzie monarchii austro-węgierskiej i włączenie go do przyszłego państwa polskiego. Na jej czele stanęli ks. Józef Londzin, Jan Michejda i Tadesz Reger; w tych trzech osobach Rada odzwierciedlała zarówno konfesyjne jak i polityczne zróżnicowanie Śląska Cieszyńskiego.
Trzy dni przed proklamacją o przynależności Księstwa do polskiego organizmu państwowego doszło do potężnej, blisko czterotysięcznej manifestacji na cieszyńskim rynku, która - jak to komentował na bieżąco "Dziennik Cieszyński" - "pokazała, jak silnym jest ten prastary pień piastowski, którego 700 lat obcego panowania, czeskiego czy niemieckiego nie potrafiło wyrwać z gruntu, na którym się rozwinął potężnymi korzeniami".
Manifestanci przyjęli rezolucję, którą nazajutrz opublikowała prasa: "Stwierdzamy stanowczo, że my Polacy uważamy się za jedynych włodarzy Śląska Cieszyńskiego i uroczyście ślubujemy, że dzielnicy tej nikomu nie odstąpimy i wszystkiemi siłami bronić jej będziemy przed wszelkimi zakusami zaborczymi". Po wiecu, "kiedy jeszcze na rynku tu i ówdzie rozprawiały pozostałe grupki wiecowników, wypadła banda pijanych Niemców z hotelu pod jeleniem, wydzierając na całe gardło łupieżczą pieśń 'Wacht am Rhein', rzucając się na Polaków, którzy zachowali jednak zimną krew wobec bydlaków wszechniemieckich" - donosił "Robotnik Śląski". Wybito wówczas "trzy szyby w Domu Narodowym" i okna w samotnie stojącej karocy.
A w nocy z 31 października na 1 listopada nad Cieszynem objęło władzę wojsko polskie z "nadporucznikiem Klemensem Matusiakiem". "Dotychczasowy komendant, pułkownik Gerndt, który stawiał opór, ustąpił, oświadczając, że ugina się wobec przemocy; odprowadzono go pod eskortą do hotelu 'pod Jeleniem'. Pułkownik Gerndt wyjechał z Cieszyna" - donosiła "Gwiazdka Cieszyńska". Jeden z oddziałów natychmiast został przetransportowany pociągiem do Skoczowa "gdzie również obsadzono miasto i ogłoszono rządy Rady narodowej. Cała kolej koszycko-bogumińska aż do granicy węgierskiej, linia Bogumin-Dziedzice, jako też kolej miastowa Frydek-Bielsko i inne koleje na polskim Śląsku stoją pod komendą wojsk polskich". A brygadier Piłsudski przebywał jeszcze w twierdzy magdeburskiej…
______________
Wydarzenia sprzed 91 lat na Śląsku Cieszyńskim przypomina okolicznościowa wystawa w Domu Polonii (d. Resursa Obywatelska) w Warszawie.
Inne tematy w dziale Kultura
