Sąd Najwyższy wkracza do gry?

Wczoraj PKW ogłosiła Uchwałę nr 129/2020, w której stwierdziła, że w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych na 10 maja 2020 r. brak było możliwości głosowania na kandydatów. Dzisiaj Sąd Najwyższy wydał Komunikat w sprawie protestów wyborczych, w którym podał m.in., że : Uchwała PKW nie jest tożsama z uchwałą, na podstawie której następuje podanie wyników wyborów do publicznej wiadomości przez Państwową Komisję Wyborczą.

Przypomnijmy treść obu dokumentów:

    UCHWAŁA NR 129/2020PAŃSTWOWEJ KOMISJI WYBORCZEJ

z dnia 10 maja 2020 r.w sprawie stwierdzenia braku możliwości głosowania na kandydatów w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej   

Na podstawie art. 293 § 1 w związku z § 3 oraz w związku z art. 160 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz. U. z 2019 r. poz. 684 i 1504 oraz z 2020 r. poz. 568) Państwowa Komisja Wyborcza uchwala, co następuje:   

§ 1. Stwierdza się, że w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych na dzień 10 maja 2020 r. brak było możliwości głosowania na kandydatów.   

§ 2. Fakt wskazany w § 1 równoważny jest w skutkach z przewidzianym w art. 293 § 3 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy brakiem możliwości głosowania ze względu na brak kandydatów.   

§ 3. Uchwała podlega przekazaniu Marszałkowi SejmuRzeczypospolitej Polskiej, podaniu do publicznej wiadomości i ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.   

§ 4. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.   

Przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej:  Sylwester Marciniak   

Zastępcy Przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej:    Zbigniew Cieślak    Wojciech Sych    Członkowie:    Ryszard Balicki    Liwiusz Laska    Dariusz Lasocki    Arkadiusz Pikulik    Konrad Składowski

https://pkw.gov.pl/uploaded_files/1589173994_uchwala-nr-129.pdf

Treść dzisiejszego komunikatu SN poniżej:

   Wybory Prezydenta RP - komunikat w sprawie protestów wyborczych   11 maja 2020 r.   

Wybory Prezydenta RP - komunikat w sprawie protestów wyborczych   

1. Zgodnie z art. 321 § 1 Kodeksu wyborczego Sąd Najwyższy rozpatruje protesty przeciwko wyborowi Prezydenta Rzeczypospolitej wniesione na piśmie do Sądu Najwyższego nie później niż w ciągu 14 dni od dnia podania wyników wyborów do publicznej wiadomości przez Państwową Komisję Wyborczą.   

2. Zgodnie z art. 324 § 2 Kodeksu wyborczego Sąd Najwyższy rozstrzyga o ważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej w terminie 30 dni od dnia podania wyników wyborów do publicznej wiadomości przez Państwową Komisję Wyborczą, na podstawie opinii wydanych w wyniku rozpoznania protestów oraz sprawozdania z wyborów przedstawionego przez Państwową Komisję Wyborczą. Sprawozdanie to inicjuje postępowanie przed Sądem Najwyższym w przedmiocie ważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej.   

3. Możliwość składania protestów i kompetencja Sądu Najwyższego do ich rozpatrywania otwiera się dopiero z chwilą podania wyników głosowania do publicznej wiadomości. Sąd Najwyższy pozostawia bez dalszego biegu protest wniesiony przez osobę do tego nieuprawnioną lub niespełniający warunków określonych w art. 321 Kodeksu wyborczego.   

4. W dniu 10 maja 2020 r. Państwowa Komisja Wyborcza podjęła Uchwałę nr 129/2020, w której stwierdziła, że w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych na 10 maja 2020 r. brak było możliwości głosowania na kandydatów. Uchwała ta nie jest tożsama z uchwałą, na podstawie której następuje podanie wyników wyborów do publicznej wiadomości przez Państwową Komisję Wyborczą.

http://www.sn.pl/aktualnosci/SitePages/Wydarzenia.aspx?ItemSID=653-0dc69815-3ade-42fa-bbb8-549c3c6969c5&ListName=Wydarzenia

Według stanowiska Przewodniczącego PKW uchwała nr 129/2020 jest prawomocna, ostateczna i niezaskarżalna do SN. Nie zostanie sporządzone sprawozdanie do Sądu Najwyższego; koncepcja sprawozdania i ustalenia zerowego wyniku wyborów nie spotkała się z aprobatą ze strony członków PKW. Państwowa Komisja Wyborcza przyjęła formułę, iż z uwagi na to, że nie przeprowadzono głosowania, występuje podobna sytuacja jak przy braku kandydatów i przy jednym ewentualnym kandydacie, kiedy się nie przeprowadza wyborów.

Koncepcja ewentualnie kwestii sprawozdania i ustalenia zerowego wyniku protokołu nie spotkała się z aprobatą ze strony członków Państwowej Komisji Wyborczej dlatego, że nie nastąpił akt głosowania, tym samym obwodowe komisje wyborcze nie mogły przekazać protokołów z głosowania okręgowym komisjom wyborczym, a następnie okręgowe komisje wyborcze nie przekazały oczywiście protokołów Państwowej Komisji Wyborczej.

Uchwała PKW wedle stanowiska Przewodniczącego rodzi następujące skutki:

• Marszałek Sejmu w terminie 14 dni od opublikowania uchwały Państwowej Komisji Wyborczej wyznaczy termin nowych wyborów, który powinien przypaść w terminie 60 dni od dnia zarządzenia marszałka Sejmu. PKW wskazała, że z uwagi na fakt, iż w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych na dzień 10 maja 2020 r. brak było możliwości głosowania na kandydatów.ten „równoważny jest w skutkach z przewidzianym w art. 293 ust. 3 Kodeksu wyborczego brakiem możliwości głosowania ze względu na brak kandydatów”. Art. 293 ust. 1 Kodeksu wyborczego stanowi, że jeżeli w wyborach prezydenta głosowanie miałoby być przeprowadzone tylko na jednego kandydata, Państwowa Komisja Wyborcza stwierdza ten fakt w drodze uchwały, którą przekazuje marszałkowi Sejmu, podaje do publicznej wiadomości i ogłasza w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z ustępem 2 tego przepisu marszałek Sejmu ponownie zarządza wybory nie później niż w 14 dniu od dnia ogłoszenia uchwały Państwowej Komisji Wyborczej w Dzienniku Ustaw. Art. 293 ust. 3 stanowi, że przepis ten stosuje się odpowiednio w przypadku braku kandydatów. Kodeks wyborczy stanowi, że w takiej sytuacji stosuje się przepisy mówiące również o tym, że marszałek Sejmu wyznacza datę wyborów na dzień wolny od pracy przypadający w ciągu 60 dni od dnia zarządzenia wyborów.  
• Przewodniczący pytany na konferencji prasowej, czy obecna sytuacja oznacza ogłoszenie wyborów od początku dla wszystkich kandydatów, odpowiedział: „W tej chwili trudno to przesądzać. To jest kwestia władzy ustawodawczej, jak określić zasady nowych wyborów, dlatego że trzeba zwrócić uwagę, że w dalszym ciągu obowiązuje art. 102 z ustawy covidowej, który pozbawiał pewnych kompetencji Państwową Komisję Wyborczą m.in. w zakresie ustalania i druku kart do głosowania".   
• Wyjaśnił, że: "Proces wyborczy ruszy od początku, według nowego kalendarza wyborczego. Na nowo będą rejestrowane komitety wyborcze i kandydaci na prezydenta, a także będą powoływane komisje wyborcze.Czekamy na zmiany legislacyjne, bo słynny artykuł 102 (tzw. tarczy antykryzysowej 2.0) odebrał trochę uprawnień Państwowej Komisji Wyborczej i żebyśmy mogli przeprowadzić wybory, to i tak muszą być one przywrócone" . Szef PKW odniósł się także do zapowiedzi m.in. wiceszefa Porozumienia Marcina Ociepy, by w projekcie noweli przepisów dotyczących tegorocznych wyborów prezydenckich, znalazły się rozwiązania pozwalające kandydatom zarejestrowanym w wyborach zarządzonych na 10 maja zachować swoje prawa, by nie musieli oni ponownie zbierać 100 tys. podpisów poparcia: "Biorąc pod uwagę ogromny wysiłek komitetów i zebranie 100 tys. podpisów, które my weryfikowaliśmy, uznałbym, że to jest rozwiązanie sprawiedliwe. Ale to władza ustawodawcza musi uchwalić takie przepisy".
•  Pytany w niedzielę przez dziennikarzy, czy wciąż możliwy jest, omawiany przez polityków, termin wyborów prezydenckich 23 maja, odpowiedział, że: "Po uchwale Państwowej Komisji Wyborczej to nie jest możliwe, dlatego że ten przepis art. 20 ustęp 2 już nie może mieć zastosowania". Art. 20 ust. 2 ustawy o szczególnych zasadach przeprowadzania wyborów powszechnych na prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r. głosi, że „jeśli na terytorium RP ogłoszono stan epidemii, Marszałek Sejmu może zarządzić zmianę terminu wyborów określonego w wydanym wcześniej postanowieniu”. Nowy termin wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej określony przez Marszałka Sejmu musi odpowiadać terminom przeprowadzenia wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej określonym w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej — głosi przepis.   
• Dopytywany, dlaczego tak szybko PKW podjęło decyzję ws. uchwały, Marciniak odparł, że „ważne jest, by pewne niepokoje związane z brakiem wyborów rozwiać. Dlatego, że trzeba usiąść i w tej chwili ewentualnie podjąć kroki legislacyjne, które umożliwią przeprowadzenie wyborów. Czas jest taki, że 6 sierpnia upływa kadencja urzędującego prezydenta i nie stać Polski na taki okres, kiedy nie ma prezydenta, który posiada legitymizację wynikającą z wyborów. Trzeba mieć na uwadze, że proces wyborczy trwa długo i „dlatego uznaliśmy, że trzeba jak najszybciej rozwiązać ten problem”.   
• Przewodniczący Marciniak był też pytany o pojawiający się w mediach nowy termin wyborów - 28 czerwca i czy PKW jest w stanie w tym terminie zorganizować wybory korespondencyjne. Odpowiedział, że: "To jest kwestia decyzji, jakie będą wybory - czy korespondencyjne czy o charakterze mieszanym. Natomiast kwestia daty ewentualnego głosowania, to jest kwestia zarządzenia marszałka Sejmu, który wcześniej się zwróci oczywiście o zaopiniowanie kalendarza wyborczego do PKW. W tej chwili byłoby to przedwczesne, czy będzie to 20 czerwca, 20 lipca i jeszcze jakiś inny termin bardziej odległy".
• Przewodniczący dopytywany, czy możliwe są wybory mieszane, odparł, że w tej chwili nie ma takiej możliwości. Wskazał, że ustawodawca rozszerzył krąg osób, które mogą głosować korespondencyjnie. "To są nie tylko niepełnosprawne, ale również osoby powyżej 65. roku życia, jak i osoby, które są w kwarantannie. To wymaga w tej chwili bardzo jednoznacznego uregulowania prawnego, mam nadzieję, że do takiej sytuacji dojdzie". Przypomniał, że "już kilkakrotnie wspominał, iż najlepszym rozwiązaniem byłoby, gdyby „każdy Polak, wolny obywatel miał możliwość wybory czy chce udać się do lokalu wyborczego, czy chce głosować korespondencyjnie”.
  
  https://wpolityce.pl/polityka/499623-szef-pkw-odpowiada-na-szereg-pytan-sprawdz
  
  

Co oznacza komunikat Sądu Najwyższego (jakie rodzi skutki), niech wypowiedzą się prawnicy.

Appendix:

Wypowiedź sędzi Lemańskiej - Prezes Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN

Sędzia Lemańska, jak informuje portal Onet, przyznała, że Sąd Najwyższy nie zajmie się uchwałą PKW dotyczącą wyborów 10 maja.

Państwowa Komisja Wyborcza podjęła uchwałę, w której stwierdziła, że w wyborach prezydenta RP zarządzonych na 10 maja 2020 r. brak było możliwości głosowania na kandydatów. Uchwała ta nie jest tożsama z uchwałą, na podstawie której następuje podanie wyników wyborów do publicznej wiadomości przez Państwową Komisję Wyborczą. Nie nastąpiły zatem sformalizowane okoliczności pozwalające na rozstrzyganie przez Sąd Najwyższy w sprawie stwierdzenia ważności wyborów — przekazała Onetowi sędzia Lemańska.

Prezes Lemańska nie chciała także komentować oczywistej decyzji PKW.

Sędziowie Sądu Najwyższego nie powinni być recenzentami działań Państwowej Komisji Wyborczej. W moim głębokim przekonaniu jakiekolwiek oceny, sugestie, czy nawet czysto hipotetyczne rozważania naruszają zasadę niewypowiadania się sędziów w sprawach, w których rozstrzygają – podkreśliła sędzia Lemańska.

https://wpolityce.pl/polityka/499735-sedzia-lemanska-sedziowie-nie-powinni-byc-recenzentami-pkw