Parę dni temu natknęłam się na ciekawy artykuł o konformizmie, a raczej naturalnej skłonności do konformizmu, jaka cechuje prawie każdego z nas. Nie jest to szczególnie pogłębiona analiza i czuję po jej lekturze pewien niedosyt, lecz myślę, że wystarczy, byśmy mogli wyciągnąć z tego pewne wnioski:
Dążąc do [...] przyjemnej hormonalnej nagrody, jesteśmy skłonni priorytetowo traktować zachowania, które przynoszą korzyści naszym relacjom z innymi. Szukamy podobieństw, nawet jeśli mamy ku temu słabe lub błahe podstawy. Pragniemy robić przede wszystkim to, czego oczekuje od nas nasza społeczność, aby móc się cieszyć tym ciepłym, słonecznym uczuciem przynależności i podziwem ze strony tych, na których nam zależy.
Chyba wielu z nas mogłoby się pod tym podpisać. Pragniemy akceptacji, aprobaty, poparcia. Jeśli większość się z nami nie zgadza, czujemy niepokój. Z kolei kiedy inni nas „oklaskują” utwierdzamy się w swojej racji. Wydaje mi się, że poczucie własnej wartości u lwiej części społeczeństwa zależy od oceny współplemieńców. Dlatego jeśli nie możemy się odnaleźć w swojej społeczności, to szukamy jakiejś grupy, która nas „przygarnie”. Jest to naturalna, wrodzona cecha homo sapiens.
Niestety, przynosi to również złe owoce. Nonkonformiści, wolnomyśliciele czy outsiderzy, którzy nie chcą się podporządkować żadnej grupie, są często traktowani jak zaraza. Jeśli nie masz „ziomków”, którzy by cię wspierali i wzmacniali twoje poczucie własnej wartości, to jesteś nikim. Szczególnie boleśnie odczuwa się to za młodu, kiedy człowiek dopiero kształtuje swoją tożsamość i chciałby się jakoś „odnaleźć” wśród reszty populacji. Być może dlatego jest tyle samobójstw wśród młodzieży. Odrzucenie przez rówieśników boli. Ktoś, kogo nikt nie lubi, kto ma odmienne zapatrywania na rzeczywistość od reszty, czuje się często gorszy. Czy słusznie?
Sztandarowym przykładem konformisty, który jest przekonany, że większość ma zawsze rację i który posłusznie lezie za stadem, jest na Salonie24 komentator Niepokręcony. Nieraz mi wypominał, że skoro nikt się ze mną nie zgadza, to powinnam się nad tym zastanowić. Czyli według Niepokręconego słuszność leży po stronie ogółu, a nie jednostki, niezależnie od tego, co ma do powiedzenia jedna i druga strona. Jest to tzw. argumentum ad populum, często stosowane przez populistów. Dla polityków, korporacji oraz rozmaitych „autorytetów moralnych” tacy ludzie jak Niepokręcony to skarb, gdyż nie mają własnego zdania, własnych wartości, własnych zasad, tylko stosują regułę „Jak się wlezie między wrony...” itd. Czy może zatem dziwić, iż nierzadko zamiast własnych przemyśleń wklejają wypowiedzi Artificial Intelligence? :) Oczywiście nie tylko Niepokręcony stosuje się do wzmiankowanej „mądrości”. Niech każdy uderzy się w piersi i zapyta siebie samego, czy nie uległ presji większości i nie porzucił własnych przekonań wyłącznie z chęci dopasowania się.
Tymczasem nie ma przecież niczego złego w byciu innym. Nie ma niczego złego w posiadaniu odmiennych poglądów. Czasami ludzie krzywdzą tych, którzy się od nich różnią, gdyż sama odmienność jest dla nich głupia, śmieszna, niewłaściwa. Co można z tym zrobić? Chyba tylko samemu nie ulegać złudzeniu, że tłum nigdy się nie myli. Warto myśleć samodzielnie i iść własną drogą, zamiast bezmyślnie kopiować opinie i zachowania innych. Czego samej sobie życzę.
Miłośniczka przyrody, wierząca w Boga (po swojemu) antyklerykałka, obyczajowa liberałka. Lubię słuchać audiobooków, pisać na Salonie, rozmawiać z ludźmi w Necie. W życiu realnym jestem odludkiem, nie angażuję się społecznie, właściwie to po prostu spokojnie wegetuję, starając się jakoś uprzyjemnić sobie tę swoją marną egzystencję. Mało wiem i umiem, dlatego każdego, kto pisze sensownie i merytorycznie bardzo cenię. Z kolei wirtualne mądrale, które wiedzą jeszcze mniej ode mnie, ale za to uwielbiają kłótnie i nie stronią od ad personam, traktuję tak, jak na to zasługują.
Nowości od blogera
Inne tematy w dziale Społeczeństwo
