Śląskie wakacje (9): Friedlander

Śląskie wakacje z przemysłowcem

W wakacje blog Szpargały zmienia częstotliwość i troszeczkę tematykę. Notki pojawiają się raz w tygodniu, w poniedziałki o 20.00, a ich tematem przewodnim są twórcy śląskiego przemysłu. Były to pojedyncze postaci lub - częściej - wielopokoleniowe rody. Ich losy niejednokrotnie przeplatały się wzajemnie. A od 2 września wrócą polskie spółki akcyjne.

10 odcinkowy cykl stał się jakąś Odyseją [kosmiczną ?]. Pierwsze 6 odcinków przyporządkowano do działu Górnictwo. Kolejne dwie do Biznes. Teraz kolejny jako Ekonomia. Liczę na to, że dziesiąta, ostatnia notka, zostanie zaliczona do działu LGBT [tak, widzę, że jest taka komórka].

Dziękuję, dobranoc.

Poprzednia notka tu

A rewelacyjny Borsig (jako postać): tu.

Wielopokoleniową historię śląskiego przemysłu tworzyła żydowska rodzina Friedländer. W początkach XIX wieku w Bytomiu Szymon Friedländer założył dom bankowy i angażował się kapitałowo w górnictwo. Jego syn Moryc wraz z Szymonem Löwy w 1840 r. uruchomił Friedens-Eisenhütte, będącą zaczątkiem przyszłej Friedenshütte (huty Pokój). Był również współzałożycielem huty Vulkan w Bobrku. Moryc zmarł w 1861 r. Jego syn Otton od 1873 r. był przewodniczącym rady nadzorczej Gliwickiego Banku Dyskontowego, zajmował się również handlem węglem. Wraz ze swoim bratem Emanuelem nieskutecznie zarządzał hutą Vulkan, która w 1883 r. została zlicytowana. Majątek Friedländerów po śmierci Emanuela w 1880 r. przejął jego syn Fryderyk (1858 – 1917 r.). Zmonopolizował on handel górnośląskim węglem. Zajmował się również chemiczną przeróbką węgla. Zbudował w Zabrzu koksownię Poręba, a później Skalley, gdzie oprócz koksu produkowano amoniak i smołę pogazową. Zakłady te weszły w skład utworzonej przez Friedländera w 1890 r. spółki Oberschlesische Kokswerke und Chemische Fabriken AG. W latach 90-tych XIX wieku Friedländer zaangażował się w górnictwo okręgu rybnickiego. Po zakupieniu kilku kopalń (Johann Jacob, Beatensglück, Emma) utworzył w 1903 r. Rybniker Steinkohlen Gewerkschaft. W 1906 r. otrzymał tytuł barona i przyjął nazwisko von Friedländer-Fuld. Zmarł 16 lipca 1917 r. Majątek odziedziczyła jego jedyna córka Anna Maria, urodzona 17 stycznia 1892 r., późniejsza baronowa von Goldschmidt-Rotschild. Po podziale Górnego Śląska handel węglem w polskiej części zdominowała spółka z o.o. Robur, w której Anna Maria posiadała udziały. Była ona również właścicielką 988 kuksów ( z 1000) Rybnickiego Gwarectwa Węglowego. Majątek Friedländerów w czasie rządów hitlerowskich w Niemczech został skonfiskowany, pomimo przyjęcia chrztu przez Fryderyka.