Śląskie wakacje (5): John Baildon i Andrzej Maria Renard

Śląskie wakacje z przemysłowcem

W wakacje blog Szpargały zmienia częstotliwość i troszeczkę tematykę. Notki pojawiają się raz w tygodniu, w poniedziałki o 20.00, a ich tematem przewodnim są twórcy śląskiego przemysłu. Były to pojedyncze postaci lub - częściej - wielopokoleniowe rody. Ich losy niejednokrotnie przeplatały się wzajemnie. A od 2 września wrócą polskie spółki akcyjne.

Poprzednia notka TU

Człowiek, który jako młodzieniec przyjechał na Śląsk, pokochał go i resztę życia na nim spędził, to John Baildon (1772 - 1846). Urodził się 11 lipca w Larbert w Szkocji. Jego ojciec William był inżynierem hutniczym w hucie Carron (Carron Iron Works) koło Falkirk. Po zakończeniu nauki John Baildon pracował w niej wraz z ojcem. Mając 17 lat spotkał Fryderyka von Redena, który na polecenie króla Prus Fryderyka II zajmował się uprzemysłowieniem Górnego Śląska, a w Anglii zwiedzał nowoczesne huty i szukał fachowców do swojego przedsięwzięcia. Reden planował budowę nowoczesnej huty w pobliżu Gliwic, wraz z Kanałem Kłodnickim, który miał służyć jako droga wodna do transportu z Górnego Śląska w świat. Wiosną 1793 r. John Baildon przybył na Górny Śląsk, aby zająć się budową huty Gliwice. Budowę tej huty rozpoczął wraz z J. W. Szulce (późniejszym jej dyrektorem) w 1794 r. W 1795 r. zakończono budowę wielkiego pieca, przewidzianego do opalania koksem pod nadzorem J.F. Weddinga i Bogocza. Następną hutą budowaną, przez Baildona wraz z Abtem i Weddingiem, była huta Królewska (Königshütte) w Chorzowie. Pierwszy piec uruchomiono w niej w 1802 r., drugi w 1808 r., trzeci w 1809 r., zaś czwarty w 1820 r. Nosiły one nazwy Reden, Heinitz, Wedding, i Gerhard. W 1828 r. ruszyła produkcja huty Baildon w Dębie. Na początku działalności uruchomiono 4 piece pudlarskie, walcownię do przerobu lup żelaza na kęsy oraz 1 młot. Baildon interesował się i zajmował również górnictwem węgla i galmanu. Razem z żoną Heleną z domu Galli, był właścicielem bądź współwłaścicielem kilku kopalń m. in. Helena w Czerwionce i Pax w Bełku, w którym był również właścicielem majątku ziemskiego. Baildonowie mieli siedmioro dzieci, pięciu synów i dwie córki, z tego syn William (1805 - 1833) i córka Maria (1820 - 1850) po mężu Aleksandrze hrabina von Strachvitz spoczywają na zabytkowym cmentarzu w Bełku. John Baildon został pochowany na cmentarzu zasłużonych hutników w Gliwicach, a jego żona Helena w Łubiu koło Pyskowic. Majątek Baildonów odziedziczył ich syn Artur von Baildon und Briestwell, pan na majątkach w Łubiu i Pogrzebieniu.

John Baildon

Źródło: http://zabrze.naszemiasto.pl/artykul/john-baildon-zbudowal-kanal-klodnicki-szkot-byl-jednym-z,1292963,galop,t,id,tm.html

Huta Królewska

Źródło: http://industrie.lu/Koenigshuette.html

* * *

Barwną postacią górnośląskiego życia gospodarczego był, pochodzący z francuskiej rodziny kupieckiej, hrabia Andrzej Maria Renard (1795 - 1874), który odziedziczył Strzelce w 1812 r. Zaradność i rozwaga sprawiły, że udało mu się skoncentrować w swoich rękach poważną część przedsiębiorstw hutniczych Górnego Śląska. Renard był wizjonerem, potrafiącym wyprzedzać innych swymi posunięciami. Przejawem tego było z jednej strony przekształcenie majątku w spółkę akcyjną (1854 r.), a z drugiej - zaangażowanie w przedsiębiorstwa położone na nowych terenach. W 1851 r. nabył położoną w Czarnym Lesie hutę Pokój, w 1857 r. wydzierżawił hutę Marta w Katowicach. Idąc dalej na wschód, w 1865 r. wykupił z rąk hrabiego Stolberga - Wernigerodego majątki Modrzejów i Sielce, gdzie z czasem powstała kopalnia Renard (późniejsza kopalnia Sosnowiec). Hrabia posiadał też wybitne zdolności techniczne i handlowe. Zbudował Renardhütte, odlewnię i koksownię. W 1826 r. zainstalował amerykańskie młyny zbożowe w Jasielnicy i Zawadzkiem, w 1833 r. pudlingarnię w Żędowicach, a w 1842 r. rozbudował torfownię w Łaziskach dającą 75% ogółu torfu na Śląsku. Był też głównym potentatem w gorzelnictwie. Obok dbania o rozwój przemysłu, hrabia inwestował w hodowlę owiec i koni. Zainwestował również ogromne kwoty w stworzenie unikalnego parku wokół strzeleckiego zamku, który również zmodernizował. Zmarł 21 listopada 1874 r. Strzelcami zarządzali jego potomkowie. 21 stycznia 1945 r. wojska 31 korpusu pancernego generała Kuzniecowa (I Front Ukraiński) spaliły miasto i zamek.